Особено е напната атмосферата во таканаречените „свинг“ држави и во оние каде што разликата меѓу Доналд Трамп и Камала Харис е тенка. Таму се поставени невидени мерки на заштита, непробојни стакла, кафези за чување на гласачкиот материјал, планови за итна евакуација во случај на безредија, па и заштита од дипфејк видеа
Искуството од 2020 година придонесе за засилување на безбедноста
На неколку дена пред претседателските избори во САД функционерите во сојузните држави каде што исходот од гласањето е многу неизвесен, односно во таканаречените колебливи (свинг) држави, се подготвуваат за своевидно „бојно поле“ со дезинформации, теории на заговор, закани и можно насилство.
Во градовите Филаделфија, Детроит и Атланта, три од омилените цели на поранешниот претседател Доналд Трамп за тврдења за измама на гласачите, официјалните лица ги зајакнаа своите операции против повторување на хаосот од 2020 година. Магацинот за броење гласачки ливчиња во Филаделфија сега е опкружен со ограда со бодликава жица. Во Детроит и во Атланта, некои изборни канцеларии се заштитени со стакло отпорно на куршуми.
Во Висконсин изборните работници се обучени за техники на деескалација и избирачките места се преуредени така што работниците имаат назначени патеки за бегство доколку им се закануваат демонстранти. Во Аризона, која во 2020 година претставуваше епицентар за тврдењата за наместено гласање, државниот секретар работи со локалните власти на тоа како да одговори на дезинформациите, вклучувајќи ја и можната појава на лажни слики за наводна измама.
Додека анкетите покажуваат дека републиканецот Трамп и демократската потпретседателка Харис се во мртва трка пред изборниот ден во вторник, официјалните лица велат дека има една работа што не можат да ја предвидат или контролираат: што Трамп и неговите сојузници би можеле да кажат на изборната ноќ додека пребројувањето на гласовите е во тек.
– Ако трката е тесно изедначена, тогаш ќе употребат сѐ што можат, нели – рече во едно интервју градската комесарка на Филаделфија, демократката Лиза Дили.
Дили и 30 други изборни функционери изјавија за „Ројтерс“ дека се подготвуваат за повторување на 2020 година, кога Трамп и неговите адвокати поднесоа обвиненија за депонии на гласачки ливчиња доцна во ноќта и за наштелувани машини за гласање, во обид да ја поништат неговата загуба. Кампањата на Трамп не одговори директно на прашањата за плановите за оспорување на резултатите. Во изјавата, Даниеле Алварез, висока советничка за кампањата и на Републиканскиот национален комитет, рече дека партијата регрутирала 230.000 набљудувачи на анкети, работници на анкети и правни експерти за да „донесат транспарентност и одговорност“ на изборите.
– Додека демократите нема да застанат пред ништо за да ги ослабат нашите избори, ние се бориме за фер и безбеден процес каде што секој законски глас ќе се брои правилно – рече таа.
Во текот на својата кампања Трамп го повторуваше тврдењето дека победи во 2020 година, додека сигнализираше дека ќе ја оспори евентуалната загуба од Харис.
Во петокот, во објава на неговата платформа, т.н. „Мрежа за вистина“ (Truth Social), тој напиша дека во 2020 година имало „неконтролирано мамење и лудило“ и им се закани со кривично гонење на изборните службеници и другите „инволвирани во бескрупулозно однесување“ во овој циклус.
Изборните претставници велат дека еден од нивните најголеми стравови е изборен резултат што ќе биде тесен, каде што исходот ќе зависи од судските спорови околу малиот број спорни гласачки ливчиња. Републиканскиот национален комитет ги цели изборните претставници со десетици тужби што ги оспоруваат различните аспекти на процесот на гласање, потег што демократите го гледаат како увертира за оспорување на потенцијална загуба. Републиканските набљудувачи на анкети, кои го следат броењето на гласачките ливчиња, се обучени да бидат агресивни во проверка на процесот, а нивните редови се полни со активисти што сè уште ги негираат резултатите од 2020 година, според повиците за обука прегледани од „Ројтерс“.
УРБАНИ „БОЈНИ ПОЛИЊА“
Тензиите се особено акутни во Филаделфија, Атланта и Детроит, големи центри за гласање на Демократската партија во клучните сојузни држави. Во 2020 година Трамп ги обвини дека дозволуваат изборен фалсификат и тоа го стори повторно од почетокот на оваа кампања.
На митингот во Ајова во декември, тој ги повика неговите поддржувачи да одат во трите града и да го „чуваат гласот“, фраза што ги вознемири демократите, кои предупредија дека тоа може да ги поттикне неговите симпатизери да ги заплашат гласачите или да го попречат пребројувањето.
Даниел Бакстер, главен оперативен директор на Детроит за гласање по пошта и специјални проекти, рече дека градот се подготвува за потенцијални немири во планирањето со локалната полиција и федералните власти. Неговиот изборен штаб е зајакнат со стакло отпорно на куршуми. Пребројувањето на гласачките ливчиња по пошта е преместено на побезбедна локација во конгресната сала во центарот на градот. Во 2020 година поддржувачите на Трамп се обидоа да го нарушат процесот со удирање по прозорците и извикување „прекинете со броењето“.
– Се подготвуваме за бунт. Сакаме само да се увериме дека сме го планирале најлошото, бидејќи се надеваме на најдоброто – изјави Бакстер во интервјуто, додавајќи дека не е поврзан со ниту една партија.
На онлајн состанок за потенцијалните работници во изборниот процес, официјален претставник на Републиканскиот национален комитет ги предупреди волонтерите дека „на Детроит не треба да му се верува“.
Трамп исто така го издвои Детроит, најголемиот американски град со мнозинско црнечко население, велејќи на 10 октомври дека остатокот од земјата ќе стане „како Детроит“ доколку победи Харис. Службеничката во Детроит, демократката Џенис Винфри, рече дека верува доти расизмот е основата на нападите на Трамп врз градови како нејзиниот.
– Тој е тип на личност што мисли дека може лесно да ги заплаши жителите на Детроит затоа што ние сме град со доминантно црнечко население. Но ние воопшто не сме заплашени од него – рече таа во едно интервју.
Во 2020 година изборните службеници во Филаделфија и на други места се бореа со лавина од гласачки ливчиња испратени по пошта, благодарение на полибералните правила за гласање по пошта усвоени од многу сојузни држави како одговор на пандемијата. На изборната ноќ во 2020 година Трамп се прогласи себеси за победник откако предвремените враќања покажаа дека тој води, иако останаа да се обработат илјадници гласачки ливчиња во Филаделфија. Со изедначената трка, на градот му требаа пет дена да преброи доволно гласачки ливчиња за да стане јасно дека Џо Бајден навистина ја освоил Пенсилванија.
Оттогаш, градот ги префрли своите изборни операции во магацин, обезбеден со ограда со бодликава жица, на 25 километри од конгресниот центар каде што гласачките ливчиња се пребројуваа пред четири години, додека демонстрантите се собраа надвор. Во Пенсилванија, за разлика од другите држави, државниот закон им забранува на изборните службеници да започнат со работа на гласачките ливчиња до 7 часот наутро на денот на изборите. Спротивно на тоа, Мичиген во 2022 година донесе закон со кој се дозволува претходна обработка на гласачките ливчиња испратени по пошта.
Во мнозинскиот округ Блек Фултон во Атланта, најнаселената област во Џорџија, властите се подготвуваат за дезинформации во корист на Трамп. Во 2020 година адвокатот на Трамп, Рудолф Џулијани, обвини двајца изборни работници во Џорџија дека пребројуваат нелегални гласови, предизвикувајќи смртни закани против нив и поттикнувајќи го тврдењето на Трамп дека ја освоил државата. Изборниот одбор на државата Џорџија, во кој сега доминираат тројца републиканци, повика на нови истраги за округот Фултон.
Анкетите на јавното мислење во државата покажуваат дека Харис и Трамп се приближно изедначени. На изборната ноќ, ако се чини дека Харис ја освојува државата, членката на Изборниот одбор на државата Џорџија, демократката Сара Тиндал Газал, рече дека очекува „да види дезинформации“ за хакирање на изборните машини и манипулации со гласањето.
ЗАШТИТА ОД ВЕШТАЧКАТА ИНТЕЛИГЕНЦИЈА
Надвор од овие урбани „боишта“, претставниците на изборите во Аризона, Невада, Висконсин и Северна Каролина прават подготовки.
– Во Северна Каролина некои окружни изборни канцеларии имаат инсталирано „копчиња за тревога“, стакло отпорно на куршуми, безбедносни камери и потешки врати. Изборните службеници се обучени да ги смират тензиите со гневните активисти – рече портпаролот на Државниот одбор за избори, Патрик Ганон, додавајќи дека полицијата добила џебни водичи за изборниот закон во пресрет на зголемените предизвици.
Невада, каде што изборите во 2020 година беа распишани дури четири дена по последното гласање, ги промени законите и процедурите за да го забрза броењето и да ја зајакне довербата во резултатите. За првпат гласачките ливчиња по пошта се пребројуваат, почнувајќи од две недели пред денот на изборите. Нова централизирана регистрација на гласачите во базата на податоци им овозможува на граѓаните да ги следат нивните гласачки ливчиња и да се уверат дека тие точно ги рефлектираат нивните одлуки, за што властите се надеваат дека ќе ја поништи загриженоста за масовна измама.
Во Аризона, кабинетот на државниот секретар наведе дека ги обучил изборните службеници да одговорат на дезинформациите генерирани од вештачката интелигенција за изборите, вклучувајќи лажни видеа и слики.
И во Висконсин државниот законодавен дом усвои нацрт-закон за заштита на изборите годинава. Некои окрузи протуркаа уредби насочени кон луѓето што би можеле да се обидат да го попречат гласањето. Медисон, на пример, сега има уредба со која се предвидуваат казни од илјада американски долари за луѓето за кои ќе се утврди дека се закануваат или на друг начин ја попречуваат работата на лицата вклучени во изборниот процес.
