Карти за можности, договори за миграција, таканаречен портал за конзуларни услуги – сите овие мерки заедно треба да привлечат странски квалификувани работници во Германија. Но зошто, всушност, доаѓаат толку малку?
Грејс Очиенг (не е нејзиното вистинско име) го започна процесот на аплицирање за виза пред една година за да дојде да студира во Германија.
– И потоа започна лудилото со визата – вели таа за „Дојче веле“.
Таа веќе зборуваше германски, но тоа не ѝ помогна на 26-годишната Кенијка да се снајде во лавиринтот на германската бирократија. И покрај тоа што имаше стипендија за студиите по меѓународни односи, потврдена студентска работа и густа папка полна со документи, ѝ беа потребни два месеца за да ја добие потребната виза.
– Не требаше да биде вака. Тоа ме чинеше многу време и нерви и почетокот на моите студии. Поради процесот на добивање виза, некои луѓе не успеваат тука – рече таа.
Во меѓувреме, пријателката на Грејс наиде на уште поголеми пречки: нејзината виза за еден семестар во странство заглави во бирократска каша сè додека половина од тој семестар веќе не истече, а со тоа и можноста да студира во Германија.
– Не е толку исцрпувачки процесот на добивање виза. Најчесто станува збор за комуникација. Кога се јавувате во германската амбасада, тие не одговараат. Кога пишувате е-пошта, тие не одговараат. Постојано го задржувате здивот бидејќи никогаш не знаете дали ќе кажат „да“ или „не“ – вели Грејс за „Дојче веле“.
Грејс не е сама во својата тешка борба против бирократијата на Германија за странците. Терезија Треутлајн дојде во Германија во 2007 година како негувателка на бебиња. Тогаш, таа мораше да се бори не само со бирократските проблеми туку и со самиот јазик. На крајот, овие искуства сепак ќе ѝ помогнат на обучената медицинска сестра во иднина: Треутлајн сега раководи со агенција за услуги за нега во близината на Хајделберг заедно со нејзиниот сопруг. Тие вработуваат над 20 африкански негуватели и практиканти.
– Моментално ѝ помагаме на група од Кенија да дојде во Германија. Заглавени сме поради бирократијата за добивање виза – изјави таа за „Дојче веле“.
Според нејзиното искуство, процесот на нострификување трае претерано долго. Културната интеграција и недостигот од домување откако луѓето ќе стигнат во Германија патем се исто така големи предизвици.
Сепак, на Германија сè уште ѝ се потребни помеѓу 288.000 и 400.000 странски квалификувани работници да се преселат таму годишно, според студија од 2024 година на институтот „Бертелсман“, врз основа на процени од германскиот Институт за истражување на вработувањето (IAB).
Без оваа стапка на имиграција, Германија се соочува со значителен недостиг од работници до 2040 година, што би имало значително негативно влијание врз економскиот раст и меѓународната конкурентност.
Во април 2025 година Федералната агенција за вработување објави околу 646.000 слободни работни места, првенствено во информатичката технологија, здравствената заштита и образованието. Но повеќето од тие позиции сè уште не се пополнети.
Од јуни 2024 година Германија ја издава таканаречената картичка за можности. Тоа е виза создадена да им овозможи на квалификувани работници од земји што не се членки на Европската Унија да дојдат во Германија без постоен договор за работа и да бараат вработување од нула. Предусловите вклучуваат најмалку две години стручно образование или универзитетска диплома, како и основни познавања на германскиот или англискиот јазик. Тоа се гради врз основа на систем базиран на поени, кој исто така ги оценува професионалното искуство, возраста и вештините потребни во Германија.
Од 2025 година обновениот портал за конзуларни услуги на германското Министерство за надворешни работи им овозможува на квалификуваните странски работници да аплицираат за виза преку интернет. Порталот треба да го направи процесот побрз и поефикасен, со поедноставување на процесот на аплицирање за различни категории на визи, вклучувајќи ја и картичката за можности.
– Ние ги користиме јазичните вештини, квалификациите и искуството за да привлечеме мотивирани и талентирани луѓе во Германија – изјави поранешната министерка за внатрешни работи Ненси Фазер.
Сепак, повеќето апликанти сметаат дека порталот е сè уште премногу бавен.
Германија исто така потпиша договор за миграција со Кенија во 2024 година за да привлече квалификувани работници, особено медицински сестри и угостителството. Поранешниот канцелар Олаф Шолц изјави во времето на потпишувањето дека Кенија има „неверојатен број ИТ-експерти“ што би имале корист од обука во Германија. Кенија досега е единствената африканска земја со која Германија успеала да постигне таков договор за миграција – но до крајот на 2024 година само 90 кениски медицински сестри дошле во Германија користејќи го овој пат. Уште еднаш, вклучената бирократија беше главната пречка за многу квалификувани кандидати.
Во исто време, значителен дел од барањата за виза според договорот е одбиен, во услови на генерално висока стапка на одбивање апликанти за виза за Германија од супсахарските окрузи.
Клара Бингер од Левичарската партија го отвори ова прашање во Бундестагот во април 2025 година, истакнувајќи дека во 2022 година над 3.400 од 7.914 барања за студентски визи од Нигерија и 1.972 од 8.150 од Гана биле одбиени.
Во 2022 година Германија одобри вкупно 50.815 визи за сите Африканци, од кои 20.545 (40 отсто) беа наменети за вработување, вклучувајќи академици, висококвалификувани работници, практиканти и волонтери. Но, од Супсахарска Африка се издадени само 22.668 визи, од кои 7.966 (35 отсто) беа за вработување.
– Визата е најголемиот проблем – изјави за „Дојче веле“ Хади Камара од Германско-африканската бизнис-асоцијација.
Картичката за можности е само картичка за можности за некои луѓе. Прво треба да се исполнат предусловите. Ова се критериуми кои не мора да бидат важни за работодавците, но се важни за федералната влада. Самото добивање на документите потребни за виза може да биде проблематично.
Германските службеници сакаат оригинални документи, што понекогаш едноставно не е можно. Потоа, кандидатите треба да докажат колку се самоодржливи. И дури и ако потенцијалните работодавци ги покријат трошоците на кандидатот, понекогаш дури ни тоа не се смета за доволно.
Во меѓувреме, некои постојано прашуваат дали Германија го има тоа што е потребно за да стане привлечна дестинација за квалификувани работници.
– Многу е релевантно да се разгледа политичката клима во Германија, не земајќи само ја предвид желбата на владата да донесе луѓе тука туку и дали Германија навистина може да стане нов дом за Кенијците, Ганците, жителите на Сиера Леоне или Јужноафриканците – рече Камара, додавајќи дека „не можеме да го игнорираме расизмот. Германската влада треба да заземе јасен став дека луѓето се добредојдени тука“.
За Камара, тоа вклучува и отстранување на јазичните бариери: „Во други земји не мора да се исполнат одредени јазични барања и затоа тие земји се веројатно попривлечни. Минатата година Кристијан Линднер (тогашниот германски министер за финансии) беше во Гана на еден универзитет таму и праша кој би сакал да дојде да работи во Германија. Никој не крена рака“.
