Праисториска Македонија

Добре дојдовте во Македонија, земја на волшебни предели, богата историја и уникатни знаменитости. Во овој фељтон ќе ви ги претставиме природните ресурси, културното наследство и туристичкиот потенцијал на Република Македонија

Мистична Македонија: Музеј под отворено небо

Фељтон на „Нова Македонија“ според документарните серии и филмови на продукцијата „Аристон“ и книгата „Mystical Macedonia: An Open Air Museum“, објавена на „Амазон“ од Никола Ристевски, магистер по маркетинг-менаџмент, публицист и продуцент

Праисториската ера од човечката историја е долг временски период во кој постоел човечкиот живот пред појавата на пишаната историја, кој грубо датира од пред околу две и пол милиони години до крајот на вториот милениум пр. н.е. Историјата на човештвото е најголемата мистерија на луѓето што ја населуваат планетата Земја. Најраната позната историја на човештвото од научна гледна точка е опишана како палеолитска ера. Палеолитската ера е праисториски период што траел од најраното познато постоење на луѓето до пред околу 10.000 години. На крајот на горниот палеолит, пред неолитскиот период, се случиле разни природни катастрофи и катаклизмични настани што имале значително влијание врз човечките општества, како што се вулкански ерупции, земјотреси, поплави, па дури и удари од метеори. Овие природни катастрофи и разорни настани се случиле повеќепати претходно и го обликувале развојот на човечките цивилизации, што довело до промени во човечката средина и однесување. Неолитската ера, позната и како нова камена доба, е период во човековата историја што се карактеризира со развој на земјоделството, припитомување на животните и производство на керамика. Се смета за премин од палеолитската ера (стара камена доба) во бронзената доба. Неолитската ера траела од околу 10.000 до 4.000 година пр. н.е. и се карактеризира со развој на земјоделски заедници и раст на цивилизациите. Бронзената доба е период во човековата историја што се карактеризира со широка употреба на бронза за производство на оружје, алатки и други предмети. Општо се верува дека бронзената доба започнала околу 3300 година пр. н.е. и траела до околу 1200 година пр. н.е., со варијации во зависност од регионот. Железната доба е период во човековата историја обележан со широка употреба на железо за производство на оружје, алатки и други предмети. Железната доба доаѓа по бронзената доба и општо се смета дека започнало околу 1200 година пр. н.е., кон крајот на вториот милениум пр. н.е. Употребата на железо овозможила значителен напредок во металургијата и производството на трајни и поефикасни алатки и оружје.

Една од земјите во светот што чуваат наследство од сите познати историски епохи е Република Македонија. Иако Македонија е млада држава, која стана независна во 1991 година, нејзините корени се длабоко вкоренети во историјата. Името Македонија е најстарото преживеано име на држава на европскиот континент. Македонија има културно наследство од неколку цивилизации на човечкото постоење. Македонија има археолошки локалитети од палеолитот, неолитот, бронзеното и железното време, што ја прават оваа земја не само музеј на отворено туку и лулка на цивилизацијата. Луѓето живееле во долини, покрај речни брегови и покрај бреговите на македонските езера уште од најраните зори на човештвото. Водите во Македонија отсекогаш имале и продолжуваат да имаат големо значење за Македонците. Голем број легенди за светите моќи на водата и античките ритуали сè уште се паметат во Македонија. Геоморфните форми во Македонија, со зооморфни и антропоморфни камени формации, претставуваат голем предизвик за научниците и истражувачите и мистерија за новинарите, туристичките водичи и туристите. Пештерите и подземните тунели се придружени со локални легенди и традиции, кои носат сеќавања од далечното минато, кога луѓе за кои речиси ништо не знаеме ја населувале денешна Македонија.
Првиот објавен праисториски артефакт од Македонија бил изложен на крајот на Првата светска војна, а бил пронајден од војник. Различни армии што дошле на македонска територија во изминатите векови вршеле ископувања на разни значајни локалитети.

Во 20 век биле извршени многу археолошки истражувања, со кои била „откопана“ површината на палеолитските и неолитските населби во Македонија. Една од најпознатите е древната мегалитска опсерваторија на светата планина Кокино. Уникатноста и значењето на ова место беа потврдени кога во 2005 година НАСА ја призна Опсерваторијата Кокино како важно наследство од ваков вид во рамките на нејзиниот проект „Безвременско знаење“. НАСА го рангира Кокино како четврто меѓу античките опсерватории, покрај Стоунхенџ во Велика Британија, Абу Симбел во Египет, Ангкор Ват во Камбоџа и Мачу Пикчу во Перу. Археолошките наоди го потврдуваат постоењето на развиена цивилизација од бронзеното до железното време. Други атрактивни локалитети од праисторијата се големите пештери покрај реката Бабуна во близината на Велес, каде што пештерата Макаровец содржи еден од најстарите наоди од овој регион. Слично на тоа, Цоцев Камен – голема вулканска карпа што била користена како свет храм во праисторијата, заедно со други локалитети во Македонија, е атрактивен не само за научниците туку и за туристите. Туристите што ја посетуваат Македонија можат да истражуваат реконструирани неолитски населби, лоцирани во близината на Скопје во Тумба Маџари и на брегот на Охридско Езеро во Заливот на коски. Покрај неолитските артефакти и локалитети, значајни палеолитски населби и наоди се потврдени преку археолошки истражувања во 20 и 21 век. Македонија има наследство од најдалечните праисториски времиња, кое треба да се истражи во иднина со цел да се донесат нови сознанија за најдалечното минато на оваа земја.

продолжува

(Авторот е долгогодишен истражувач на македонските природни ресурси и културно наследство)