Изложба на стотина дела од приватната колекција на Влатко Милошевски
Изложбата „Странски сликари во Македонија во периодот 1850-1950“ ќе биде отворена денеска, во 19.30 часот, во Музејот на градот Скопје. На изложбата ќе бидат прикажани околу сто дела од приватната колекција на Влатко Милошевски, кои дел по дел се донесени од Холандија во Македонија.
– Македонија во делата на странските сликари е чудесна и непозната земја, во која се измешале јазици, вери и традиции во перфектна хармонија. Тоа искуство било фасцинантно и невидено за западните сликари – вели авторот на „Лексиконот на странски сликари во Македонија 1850-1950“, Влатко Милошевски, кој по професија е инженер по електротехника и живее во Холандија.
Тој е автор на извонредниот лексикон на странски сликари што биле инспирирани во творештвото од престојот во Македонија. Ова несекојдневно истражување од веб-страница прерасна во книга. Во „Лексиконот на странски сликари во Македонија 1850-1950“ се застапени над 250 сликари и над 500 фотографии. Милошевски е страстен љубител на уметноста и повеќе од петнаесет години истрајно и внимателно го собира знаењето во овој многу специфичен дел од историјата на уметноста. Дел од неговата колекција можевме да видиме на изложбата во Охрид во 2022 година. Тогаш беа претставени околу педесет дела од неговата приватна колекција, која има над 200 дела. Меѓу нив беа три дела на чешкиот етнолог и сликар Лудвик Куба (1863-1956), потоа можеби последните преживеани седум цртежи од германскиот сликар Хајнрих Рихтер-Берлин (1884-1981), направени во Скопје во 1917 година. Овој сликар пред Големата војна работи заедно со Пабло Пикасо и Жорж Брак во Париз, а во 1939 година во Берлин речиси сите негови дела се изгорени од нацистите, кои ја забраниле модерната уметност. Потоа беа претставени исто така можеби последните шест преживеани дела на германскиот сликарот Ернст Рихард Дитце (1880-1961), исто така направени во Скопје околу 1916-1917. И овој сликар има бурна биoграфија, неговото студио е уништено за време на бомбардирањето на Дрезден, на 15 февруари 1945 година. Тука беа и тринаесетина графики на францускиот сликар Алмери Лобел-Рише (1880-1950), кој бил дедо на поранешниот француски амбасадор во Македонија Кристијан Тимоние. Секое дело на изложбата беше еден вид културно-историски артефакт на Македонија од тоа време.
Сега и во Скопје ќе можеме да видиме дел од богатата колекција на слики.
– Македонија во делата на странските сликари е една чудесна и непозната земја, во која се измешале јазици, вери и традиции во една перфектна хармонија. Земја во која луѓето на улица, по пазарите, пред црквите или џамиите во муабетот префрлале од македонски на турски, па на влашки или албански јазик. Секој се разбирал со секого. Секој живеел со секого, заедно. Тоа искуство било фасцинантно и невидено за западните сликари, и овие теми на секојдневен живот доминираат во нивните дела – вели Милошевски.
Во неговата богата колекција сите дела се купени пo светските аукциски куќи низ целиот свет.
– Воопшто не е лесно да се победи во наддавањето. На пример, за едно македонско дело на некој француски сликар постои интерес и од локалната француска публика и од музеите каде што тој сликар е застапен и од грчките или бугарските колекционери, кои исто така собираат уметнички дела поврзани со Македонија. Цената е исто така многу значаен фактор. Кога цената на некоја слика ќе ја надмине границата што можам да си ја дозволам, со голема тага го гледам делото како оди во непознат правец. Секое дело го поврзувам во мислите со животните приказни на сликарот или со историските настани околу тој сликар. На пример, многу е впечатлива и тажна приказната за германскиот сликар Густав Вундервалд (1882-1945), кој бил војник во Скопје и во Велес за време на Првата светска војна. Од него имам едно масло на платно што претставува пејзаж на Велес во 1916 година. Густав Вундервалд е таткото на стилот нов објективизам, кој доминирал во Германија во 1920-тите години, за да биде целосно забранет од нацистите. Во време на нацизмот, Вундервалд е целосно заборавен и се бори за живот цртајќи реклами, за да загине во Берлин во првите денови на крајот на Втората светска војна, од пиење затруена вода. Исто така имам емотивна врска со цртежот со туш на хартија направен во 1848 г. од британскиот ексцентрик, сликар, писател и музичар Едвард Лир (1812-1888), кој го прикажува пристигнувањето на уметникот во Охрид, од правец на Велгошти. Овој сликар има култен статус во британското акварелно сликарство од 19 век. Би вило прекрасно доколку целата моја колекција се донесе дома, во Македонија, и биде перманентно отворена за јавноста – вели Милошевски.
