Инфлацискиот бран од последните години сè уште се чувствува, поттикнувајќи ја фрустрацијата на „сиромашна и декласирана“ Франција. Намалувањето на невработеноста не го спречи зголемувањето на стапката на сиромаштија. Кој или што стои зад движењето „Блокирај сè“ во Франција?
Повеќеслојната криза сериозно се одразува врз животниот стандард на Французите
Меѓу поплаките на Французите што ќе се приклучат на блокадите на повеќе места во Франција, на прво место се наоѓа прашањето за врзување крај со крај на месецот. Многумина го осудуваат буџетот на поранешниот премиер Франсоа Бајру, кој бараше многу од оние што имаат малку, залагајќи се за болно штедење. Тие ги осудуваат стагнацијата на платите, сè потешките домашни буџети за одржување, невозможните избори кога станува збор за полнење на кошниците во супермаркетите, толку далеку од грижите на владата. На „прошталните забави“ организирани низ цела Франција во понеделникот, по падот на премиерот на власт, овие грижи беа најприсутни.
Следната влада треба да мисли на сиромашните
Како во Париз, во 20-от арондисман, каде што најмалку 200 луѓе се собраа на плоштадот „Гамбета“.
– Ова е голема победа вечерва! Следната влада треба да мисли на сиромашните и пензионерите. Сè е скапо, сè се зголемува – истакна 60-годишната Амина Елхардур за агенцијата „Франс-прес“ (АФП).
Постои големо незадоволство од сегашниот политички систем во државата што, според тамошните граѓани, ги фаворизира богатите.
– Исклучително сум лута на политичкиот систем што постои во Франција, кој ги фаворизира големите бизниси, супербогатите милијардери… и малку по малку, ги еродира правата на француската работничка класа, луѓето што ја движат земјата – посочи 43-годишен туристички водич на југозападот од земјата во изјава за „Ројтерс“.
Клое Тесие, активистка на „Жолтите елеци“ во Бленвил, во департманот Манш, го вели истото, повторно за АФП: „Порано, за 50 евра, можеше да се наполни количка во ’Лидл‘; сега, тоа е ќесе со намирници. За луѓето, сè уште е прашање на преживување, со инфлација и плати што не се зголемиле – забележува таа. Милијарди евра владина помош за бизнисите, оптимизација на даноците и состојбата на јавните услуги беа исто така истакнати на општите состаноци на кои присуствуваше париски „Л’монд“.
Реалноста се разликува од статистиката
Сепак, официјално, страницата за зголемената инфлација, поттикната од војната во Украина и зголемените цени на стоките, е свртена. Во август, инфлацијата беше 0,9 отсто, според Францускиот национален институт за статистика и економски студии (ИНСЕЕ), откако скокна на 4,9 отсто во 2023 година и 5,2 отсто во 2022 година. Благодарение на ова затишје на цените, куповната моќ се зголеми за 2,6 отсто во 2024 година, а платите се зголемуваа со побрзо темпо (за 2,5 отсто за работниците и вработените и за 2,3 отсто за менаџерите), според „Делоит“.
– Инфлаторниот шок е зад нас, но цените остануваат многу високи – објаснува Доминик Шешер, извршен директор на групацијата „Кооператив У“.
Седум од десет домаќинства пријавуваат ограничување на нивната потрошувачка, а една третина го прават тоа од буџетски причини, објаснува ИНСЕЕ во својот економски извештај од 18 јуни.
Ваквата состојба поттикнува фрустрација. Особено затоа што постои огромна разлика помеѓу целокупната статистика и реалната реалност.
– Бруто-расположливиот доход приспособен на инфлацијата, што е еден од индикаторите за куповната моќ, се зголеми во Франција за осум отсто од 2019 година. Но, во исто време, бројот на домаќинства се зголеми поради демографските промени: што значи дека, на крајот на краиштата, реалниот бруто-расположлив доход по единица потрошувачка, кој го зема предвид бројот на домаќинства, се зголемил само за 5 отсто – објаснува Филип Орен, директор за економски студии во Банк Постал.
Друг фактор што објаснува зошто куповната моќ останува ограничена на индивидуално ниво: општото подобрување повеќе е поттикнато од создавањето работни места отколку од зголемувањето на приходите.
– Има повеќе од милион нови работни места помеѓу 2021 и 2024 година, што внесува куповна моќ во економијата – вели Матие План, заменик-директор на Одделот за анализа и прогнозирање во Француската економска опсерваторија (ОФЦЕ).
Но ова не се одразува на платите на сите.
Сѐ повеќе работници не можат да го надминат прагот на сиромаштија, се зголемува нееднаквоста
Намалувањето на невработеноста, сега стабилизирано на околу 7,5 отсто од работоспособното население, не спречи зголемување на стапката на сиромаштија (15,4 отсто од населението во 2023 година, според ИНСЕЕ, или 0,9 поени повисоко отколку во 2022 година). Исто така, гледаме враќање на презадолженоста: бројот на барања за заеми поднесени до Банката на Франција се зголеми за 5 отсто во 2023 година и за 11 отсто во 2024 година.
Ова во голема мера се должи на растечката несигурност на работното место. Договорите на одредено време, привремената работа и работата како чирак претставуваат 16 отсто од вработеноста со плата, според пресметките на надлежните институции. Ниво двојно повисоко од 1980-тите, кое првенствено ги погодува оние под 25 години.
Новоименуваниот генерален директор на ИНСЕЕ, Фабрис Ленглар, го вели истото. Во објава објавена на Линкдин, тој забележува дека заработениот приход на најсиромашните растел побавно од медијалниот приход (1.288 евра месечно за едно лице во 2023 година). Со други зборови, сè повеќе работници не заработуваат доволно за да го преминат прагот што би ги извлекол од сиромаштија. Меѓу нив, Фабрис Ленглар ги наведува, особено, микропретприемачите и луѓето со работа со скратено работно време, почнувајќи од неколку часа неделно до половина работно време.
За разлика од приходите од плата, финансиските приходи се зголемија во просек за 7 отсто, поттикнати од зголемувањето на каматните стапки.
– Вкупно, 70 отсто од реалните добивки во куповната моќ во евра од 2021 до 2024 година доаѓаат од овој финансиски приход – забележува Матие Плане од ОФЦЕ.
И ова им користело на најбогатите домаќинства, оние со финансиски средства (животно осигурување, инвестиции на берзата итн.). Оваа дивергенција помеѓу еволуцијата на заработениот приход и финансискиот приход ги прошири нееднаквостите. Во 2023 година, животниот стандард на најсиромашните 10 отсто од домаќинствата се намалил за еден процент во константни евра, според извештајот на „Ла бан постал“ објавен на 17 јули. Во исто време, животниот стандард на најбогатите се зголемил за 2,1 отсто.
– Нивото на нееднаквост достигнато во Франција е највисоко во последните триесет години – нагласува Филип Орен, автор на извештајот.
Тони Гламчевски, наш постојан дописник од Франција
Истражување:
Што го оптоварува буџетот на Французите
1. Растат задолжителните трошоци
Кога ги бараме од луѓето да ги проценат својот животен стандард и куповна моќ, тие гледаат што им останува откако ќе платат однапред договорени трошоци (кирија, осигурување итн.). Сепак, шеесет години, овој удел продолжува да се намалува, објаснува Флавиен Неви, економист и директор на опсерваторијата „Сетелем“ за париски „Ле монд“.
2. Цените за домување ја намалуваат куповната моќ
Некои од сегашните тешкотии во куповната моќ произлегуваат од финансиската жртва направена за домување, особено за станарите во големите градови, наведува Центарот за набљудување на општеството. Додека домувањето претставуваше околу 17 отсто од буџетите на домаќинствата во раните 1970-ти, сега учествува со речиси 27 отсто – двојно повеќе од храната, според ИНСЕЕ. И дури 35 отсто за луѓето што заработуваат минимална плата, според „Еврофонд“, европска фондација за работа и услови за живот.
Други сектори се предмет на обвинувања. Осигурувањето, на пример, однапред обврзаните и задолжителните трошоци исто така тежат: според фирмата „Факт и Гигур“, премиите за осигурување автомобили се зголемија од четири до шест отсто годинава, а за осигурување на домот од 12 до 20 отсто.
3. Потценета е „економијата на претплата“
На ова мора да се додаде и „економијата на претплата“, која се состои од месечно плаќање за производ, на пример автомобил, во форма на лизинг или услуга. Собрано, овие „мали“ суми го ограничуваат достапниот дневен буџет. Особено затоа што Французите имаат тенденција да ги потценуваат. Иако велат дека се подготвени да трошат 36 евра секој месец за дигитални услуги, тие всушност трошат 49 евра, што е за 30 отсто повеќе, открива на пример студија на „Беаринпоинт“ објавена во мај. Други ставки подмолно се зголемуваат, како што се трошоците за здравство, со тоа што надоместоците се бришат од листата и се зголемува партиципација. Т.Г.
Показатели за намалување на куповната моќ
Цветаат нискобуџетните брендови, полупразни угостителски објекти, се купуваат најосновните производи…
Знак за Франција дека е „сиромашна“ е тоа што нискобуџетните брендови цветаат низ цела Франција. На пример, „Аксион“, кралот на дисконтните пазари и аптеките, штотуку ја отвори својата 859-та продавница во Франција, точно во срцето на Париз. Франција сега ги жнее придобивките од оваа просперитетна холандска група.
Друг симптом на намалување на куповната моќ е летната потрошувачка: еден од четири туристи признава дека ги променил своите планови за да ја намали. Сопствениците на рестораните, од своите полупразни тераси, ги гледаа туристите како пикникуваат за ручек и вечера, а камповите беа полни на штета на хотелите. Почетокот на учебната година не промени ништо. Наместо да одат во локалната продавница за канцелариски материјал, родителите се обидуваат да го „намалат расфрлањето“ одејќи во супермаркети, каде што го ограничуваат купувањето само на основни производи. Најновиот барометар за куповна моќ спроведен од „Кофидис“, голем играч во потрошувачките кредити, објавен на 3 септември, не остава многу сомнеж: Французите имаат просечно месечно пречекорување на сметката од 411 евра – 85 евра повеќе отколку во 2024 година, а четири од десет луѓе велат дека често ја пречекоруваат сметката. Т.Г.
Францускиот претседател брзо го избра наследникот на Бајру на премиерската функција
Макрон го „подметнува“ Лекорну како браник од гневот на народот
Францускиот претседател ги изненади сите со отстапувањето од неговата вообичаена практика кога станува збор за назначување премиери. Брзиот избор беше неопходен за да не се најде себеси како единствен громобран за гневот или нетрпението на францускиот народ
Овој пат францускиот претседател Емануел Макрон не губеше време. Така, тој ги изненади сите со отстапувањето од неговата вообичаена практика кога станува збор за назначување премиери. Брзиот избор беше неопходно за да не се најде себеси како единствен громобран за гневот или нетрпението на францускиот народ. Шефот на владата е исто така тука за да се справи со тој проблем. Со назначувањето на Себастијан Лекорну, Макрон ја избра личноста за која верува дека најдобро ги исполнува барањата за консолидирање на „заедничката основа“ и за водење дијалог со други политички партии. Но тој исто така ја избра личноста што најмногу му одговара. Избор на погодност на некој начин, на удобност и соучесништво.
Млад премиер од доверба за продолжување на актуелните владини политики
Унапредувањето на министерот за вооружени сили – кој нема да го задржи и своето сегашно портфолио – всушност е пред сè политички избор: тоа е што е можно подобро зачувување на континуитетот на активностите што ги спроведува во последните осум години, особено економската политика на страната на понудата, бидејќи е убеден дека првенствено преку зголемена активност ќе се спречи растечкиот долг (политика отфрлена од Французите). Мишел Барние исто така беше убеден во тоа, но се претставуваше како премиер на кохабитација. Франсоа Бајру исто така беше убеден во тоа, но се наметна како ветеран, одлучувајќи да дејствува како што смета дека е соодветно. Со Лекорну, Макрон повторно избра млад премиер, сè уште во триесеттите години, со кого со сигурност соработуваше во последните осум години во владата. Тој нема да биде ниту ривал – иако претходниот Габриел Атал е таму за да го потсети дека тензиите можат брзо да се појават со млада личност што е унапредена – ниту некој што ќе ја оспори неговата супериорност. Дури и ако рамнотежата во Националното собрание остане непроменета, претседателот на Републиката одлучи да се врати на хомогена извршна власт.
Тешка задача за Лекорну: Привремениот мир не ги елиминира главните проблеми
Ова може да биде гаранција за душевен мир, но во никој случај не ја елиминира тешкотијата за движење напред и, пред сè, за донесување буџет, во собрание непроменето во својот состав и уште порадикално во своите намери, помеѓу РН (Националниот собор), кој сака да слуша само за распуштање или оставка, и ЛФИ (Непокорна Франција), која се буди само при помислата на импичментот на Макрон. Зошто тогаш Лекорну би успеал таму каде што не успеаја Барние и Бајру?
Според шефот на државата, ние разбираме дека пред сè е прашање на метод. Барние имаше заслуга, според него, да овозможи воспоставување „заедничка основа“ помеѓу поранешното мнозинство и Републиканците, а тој мора да сфатил дека Бајру не успеал да ја оживее оваа основа. Затоа, првата мисија на Лекорну ќе биде тоа: да ја зајакне оваа основа и да ја одржи жива, што може да се олесни од добрите односи што ги одржувал и негувал со лидерите и избраните функционери на партијата Републиканци (ЛР), од која доаѓа.
Но таа работа нема да биде доволна. Новиот премиер ќе падне ако не успее да обезбеди, ако не добра волја, барем неутралност на другите политички сили. Пред девет месеци тоа можеше да се постигне со разговор со РН. Денес тоа повеќе не е случај. Во секој случај, Макрон не го сака тоа. Значи, останува Социјалистичката партија. Сложувалката е вратена на почеток, а непосредната реакција на Оливие Форе не најавува помирувачка левица, туку напротив. Иако е прерано да се заклучи дека задачата е невозможна, таа е, благо речено, без преседан. И вечниот повик за „одговорност“ на сите нема да биде доволен тука.
Ако падне Лекорну, според многу француски коментатори и аналитичари, ќе падне и Макрон, со што уште повеќе ќе се продлабочи политичката криза и неминовно ќе ја донесе крајната десница на власт. Т.Г.
Силна мобилизација за протестите
Во Франција штотуку започнуваат протести, кои се очекува да добијат кулминација во доцните попладневни часови, со стравувања дека ќе дојде до судири со силите на редот. Ако се гледа по утрото кога започнува денот, мобилизацијата ќе биде масовна. А во Париз, Нант, Рен веќе има и судири со силите на редот. До 8.30 часот вчера беа уапсени 75 лица во Парискиот Регион. Особено ако се знае дека Министерството за внатрешни работи мобилизира 8.000 припадници на силите на редот, што може многу да личи на почетокот на протестите на „жолтите елеци“, кои беа стихијни и спонтани без синдикати и политички партии зад нив. Така е и со овој протест, чиј тек никој не може да го предвиди. Т.Г.
