- Истражителите сè уште не утврдиле кој стои зад нарушувањата на функционирањето на аеродромите низ Европа, но експертите ги гледаат како дел од низата неодамнешни инциденти со „хибридна закана“ во регионот за да се тестира како земјите управуваат со својата критична инфраструктура
Хакирањата што ги погодија главните аеродроми низ Европа, проследени со упади со беспилотни летала во Копенхаген и Осло, ги тестираат слабите точки на воздухопловната инфраструктура во регионот и ги зголемуваат стравувањата за координирани напади што можат да доведат до зголемени нарушувања.
Беспилотните летала ги запреа летовите на главниот аеродром во Копенхаген во понеделникот, а данската премиерка Мете Фредериксен го поврза инцидентот со серија сомнителни упади на беспилотни летала и други безбедносни нарушувања низ Европа.
Тоа се случи заедно со засебен инцидент со беспилотни летала во норвешката престолнина Осло, неколку дена откако хакери ги погодија системите за пријавување на аеродромите со напад со рансомвер, вклучувајќи го и лондонскиот „Хитроу“, најпрометниот во Европа, како и оние во Берлин и во Брисел.
Истражителите сè уште не утврдиле кој стои зад нарушувањата, но експертите ги гледаат како дел од низата неодамнешни инциденти со „хибридна закана“ во регионот, чија цел е да се тестира како земјите управуваат со својата критична инфраструктура.
– Прво се тестира како функционира методот. Во овој случај тоа води до затворање на аеродромите. Втората точка на тестирање е нашата реакција – рече Јука Саволаинен, директор на мрежата во Европскиот центар за извонредност против хибридни закани.
Амбасадорот на Русија во Данска, Владимир Барбин, во изјава испратена до „Ројтерс“ изјави дека обвинувањата за руска вмешаност се неосновани. „Ројтерс“ не можеше независно да потврди кој стои зад прекинот на работата со беспилотни летала или хакерскиот напад за време на викендот. Москва постојано негира одговорност за каков било хибриден напад во Европа.
НАПАДИТЕ ПОКАЖУВААТ РАНЛИВОСТ НА СЕКТОРИТЕ КАКО ШТО Е АВИЈАЦИЈАТА
Сепак, прекините откриваат колку можат да бидат ранливи операциите на секторот за цивилно воздухопловство, со прекини низ синџирот на снабдување што се протегаат низ аеродромите и операциите на авиокомпаниите, што доведува до стотици одложени и откажани летови.
Како што растат заканите од таканаречената „хибридна војна“, вклучувајќи беспилотни летала, ГПС-пречки и хакерски напади, експертите велат дека воздухопловните регулатори треба да преземат повеќе проактивни чекори за ублажување на ризиците за сајбер-безбедноста, навигациските системи и за целокупната безбедност.
– Овој напад покажува колку ранливи можат да бидат високоповрзаните индустрии како што е авијацијата – рече Барт Салаетс од американската фирма за сајбер-безбедност „Ф5“, зборувајќи за хакерскиот напад врз софтверот за пријавување на „Колинс ероспејс“ за време на викендот.
Аналитичарите и експертите со кои разговараше „Ројтерс“ посочија на зголемување на ваквите активности низ Европа во последните недели, како поттик за регулаторите да понудат појасни упатства и да охрабрат повеќе активности за одбрана на критичната инфраструктура.
– Активноста на беспилотните летала се влошува и, според мене, нема да престане. Авиокомпаниите ги разгледуваат владите и властите во ова, а истото тоа важи и за аеродромите – рече Ерик Шутен, директор на фирмата „Дајами“ за безбедносно разузнавање и советување за воздухопловството.
Европското тело за контрола на воздушниот сообраќај „Евроконтрол“ соопшти дека обезбедува поддршка на локалната контрола на воздушниот сообраќај и за националните власти за справување со влијанието од ваквите инциденти.
– Операторите треба да бидат способни динамички да ги проценуваат ризиците на своите операции, да имаат планови за пренасочувања и мерки за ублажување на ризикот – изјави Метју Бори, разузнавачки службеник на консултантската компанија за воздухопловна безбедност „Оспреј“.
РЕГУЛАТОРИТЕ ТРЕБА ДА ГИ ЗАОСТРАТ СТАНДАРДИТЕ
Цената и товарот за надградба на инфраструктурата би можеле да ги спречат аеродромите брзо да реагираат, дури и кога безбедносните проблеми во цивилниот воздушен простор добиваат на важност со војната на источниот крај на Европа што трае од 2022 година.
Надградбата на технологијата на аеродромите, како што се алатки за попречување, ласери и уреди за следење, за ублажување на ризиците од хакерски напади и беспилотни летала, може да чини милиони долари и да биде тежок процес – што не сите оператори на инфраструктура се подготвени да го преземат веднаш.
Меѓународната асоцијација за воздушен транспорт (ИАТА), исто така, соопшти дека технологијата против беспилотни летала сè уште се развива и честопати е надвор од буџетот на аеродромите. Во Соединетите Американски Држави, регулаторот ФАА вели дека добива повеќе од 100 извештаи за појава на беспилотни летала во близината на аеродромите секој месец.
Џејк Мур, советник во словачката фирма за сајбер-безбедност ЕСЕТ, рече дека кога синџирите за снабдување во авијацијата биле нападнати, тоа создало нарушувања на глобално ниво.
– Регулаторите треба уште повеќе да ги заострат стандардите за критичните доставувачи на ИТ-технологија во авијацијата. Без разлика дали станува збор за намерен напад што резултира со нарушување на работата, финансиски мотивиран откуп или голем технички дефект, влијанието покажува колку кревки можат да бидат ваквите системи во дигитално фокусиран свет – заклучува Мур.
