Топ листа на „Кинонома“
Во 2020 година, јужнокорејскиот трилер „Паразит“ стана првиот филм од неанглиско говорно подрачје што некогаш добил „оскар“ за најдобар филм. Но низ историјата имало многу исклучителни странски филмови што Академијата ги занемарила. Во пионерските денови на кинематографијата, Соединетите Американски Држави беа епицентарот на технолошкиот и конвенционалниот напредок, па така, и кинематографијата беше на многу повисоко ниво од остатокот од светот. Но Академијата предолго не успеваше да го одрази глобалниот опсег на кинематографијата бидејќи во годините што следуваа, остатокот од светот успеа да се развие на високо ниво.
Неколку филма од неанглиско говорно подрачје се номинирани за „оскар“, но не доволно за прецизно да го одразат широкиот спектар на светската кинематографија. „Оскарите“ до скоро генерално се сметаа за дефинитивен критички глас во кинематографијата и како најпрестижни награди во светот на филмот. Но ова тврдење на критичарите се чини дека е побиено. Во прилог на тоа оди и фактот дека легендарните филмаџии како Акира Куросава, Жан-Лук Годар и Федерико Фелини никогаш не биле препознаени од Академијата, а дефинитивно заслужиле. Во иднина, Академијата ќе мора да ја прошири својата перспектива за да ги зајакне нивните ингеренции. Списокот на критичните пропусти на „Оскарите“ веќе е доволно проширен, како што покажуваат овие извонредни дела, кои не добиле таков вид признание.
Следуваат 10-те најдобри филма од неанглиско говорно подрачје, кои, според „Кинонома“, би требало, но не освоиле „оскар“.
10. „Без здив“ (1960) – Франција
Дебито на Жан-Лук Годар ќе продолжи да влијае на денешниот Холивуд исто толку колку што позајмил од него. Во децениите по објавувањето на „Без здив“ неговото влијание стана неверојатно очигледно. Не само што ја претскажуваше младешката антиавторитарна контракултура од 1960-тите туку и мачизмот на Мишел, тенката хартија, и неостварливата одвоена фасада на Патриша оттогаш се рециклирани од филмовите. Неговото наследство е непобитно, но „Без здив“ сè уште може да шокира и да воодушеви.
9. „Рома“ (2018) – Мексико
Монохроматскиот изглед на овој филм можеби наликува на мрачна и премногу сериозна семејна драма, но вистината е дека Алфонсо Куарон успева да внесе хумор исто како и во секоја комедија. „Рома“ поседува ретка карактеристика кон која се стремат многу филмови, но малкумина можат да ја постигнат, со тоа што го претставува целиот спектар на човечки емоции. „Рома“ е и радосна и трагична и секојдневна и спектакуларна приказна. Овој филм го претставува виорот на животот во еден поглед. Ремек-дело во традицијата на повоениот Холивуд, „Рома“ изгледаше како филм што е предодреден за „оскар“, но Академијата донесе, според многумина, помалку контроверзна одлука и ја додели наградата за „Зелената книга“.
8. „Фани и Александер“ (1982) – Шведска
„Седмиот печат“ на режисерот Ингмар Бергман и неговиот приказ на витез што игра шах со смртта толку често се пародира што ненамерно придонесе за заедничкото мислење дека филмовите на странски јазици се здодевни и неразбирливи. „Фани и Александер“ на некој начин ја отфрли оваа идеја, бидејќи оваа драма доби широко распространето критичко признание поради прикажувањето на семејната издржливост и имагинацијата од детството. Полуавтобиографската приказна на Бергман имаше корист од неговото остро око за интимна карактеризација. Доби „оскар“ за најдобар странски филм, но не обезбеди номинација за најдобар филм, бидејќи таа награда ја доби „Услови за дружење“ на режисерот Џејмс Л. Брукс.
7. „Лавиринтот на Пан“ (2006) – Мексико/Шпанија
На Гиљермо дел Торо не му е непознат успехот на „оскарите“, бидејќи освои две награди за научнофантастичната романса „Обликот на водата“. Но неговата мрачна басна „Лавиринтот на Пан“ исто така би бил достоен победник 12 години порано. Филмот ја спојува визуелно неверојатната фантазија со бруталната реалност на шпанскиот живот под генералот Франко. Во овој филм има елементи на гротескен хорор, но филмот го задржува фокусот на суровата нечовечност на војната и угнетувањето. Таа година за најдобар филм беше прогласен „Заминување“, кој беше далеку од најдобрите дела на Скорсезе. Трудот на Скорсезе заслужува огромно признание, но Академијата можеби го надоместуваше отфрлањето на „Добри момци“ и „Разбеснет бик“ од минатите години.
6. „8 1/2“ (1963) – Италија
Филмот „8 1/2“ на Федерико Фелини го следи режисерот Гвидо, кој останува без идеи за следниот филм, но самиот Фелини не наоѓа недостиг од инспирација. Филмот „8 1/2“ ужива во мешањето на фантазијата и реалноста. Тоа е фасцинантен филм што успева да разговара за сопствената концепција, но на моменти е нејасен и збунувачки. Фелини веќе имаше развиено репутација како еден од водечките директори на глобалната кинематографија, но дури во 1960-тите почна да истражува во непознатата територија. Впрочем, „8 1/2“ заслужено ја освои наградата за најдобар странски филм, но релативно заборавениот „Том Џонс“ беше награден за најдобар филм таа година.
5. „Време за играње“ (1967) – Франција
За овој филм не е потребно познавање на францускиот јазик за да се гледа. Надреалната сатира на корпоративната бирократија комуницира со публиката. Релативно е невообичаено комедија да добие награда за најдобар филм, но револуционерната употреба на звукот и визуелниот јазик на „Време за играње“ го прекршија тоа правило. „Оскарот“ за најдобар филм му припадна на „Во топлината на ноќта“ на Норман Џевисон, фантастична неоноар-мистерија со Сидни Поатје, но дивата оригиналност на „Време за игра“ заслужува поголемо признание.
4. „Скршен тигар, скриен змеј“ (2000) – Кина
Еден од најголемите филмови што некогаш е снимен им обезбеди на многу луѓе на Западот да фрлат поглед во светот на кинеските боречки вештини. Режисерот Анг Ли се погрижи да прикаже многу незаборавни, мошне стилизирани сцени со борби, но овој филм има многу потрпелив пристап кон својата драма отколку повеќето акциони филмови. Дури и без неверојатните борби со меч, филмот раскажува приказна за семејството, лојалноста и невозвратената љубов. Беше номиниран за најдобар филм во 2000 година, но на крајот загуби од историскиот еп „Гладијатор“ на Ридли Скот.
3. „Далечен дух“ (2001) – Јапонија
Богатата фантазија на Хајао Мијазаки во „Далечен дух“ останува единствениот неамерикански филм и единствениот рачно нацртан 2Д-филм што добил „оскар“ за најдобар анимиран филм, откако ја победи конкуренцијата – „Ледената доба“ и „Лило и Стич“. Надвор од огромниот визуелен раскош, незаборавните цитати и безграничната креативност на овој анимиран филм помагаат да се разликува од другите. Мијазаки во овој филм имплементира скриени богатства, но на силниот заплет не му треба украсување. Ниту еден анимиран филм никогаш не добил награда за најдобар филм, но „Далечен дух“ ја претстави најдобрата можност на Академијата да го исправи овој превид. Наградата таа година отиде кај мјузиклот „Чикаго“.
2. „Жени на работ на нервен слом“ (1988) – Шпанија
Невообичаената комедија на Педро Алмодовар следи група жени што ги мачи еден маж. Сценариото содржи исто толку апсурдни случајности како и секој внимателно конструиран ситком. „Жени на работ на нервен слом“ започнува бавно, но темпото се забрзува сè додека не дојде до урнебесен крај. „Дождовниот човек“ можеби ја освои наградата за најдобар филм во 1989 година, но Алмодовар може да се смета себеси за морален победник, а трајната популарност на неговото комично ремек-дело е доказ за неговиот шарм.
1. „Седум самураи“ (1954) – Јапонија
Во еден поинаков свет, многу неверојатни филмови на Акира Куросава би освоиле „оскар“, но нивната извонредност ја надминува секоја титула што Академијата би можела да им ја додели. „Седум самураи“ останува еден од најголемите и највлијателни филмови на сите времиња. Приказната за едно мало село што ангажира група самураи за да ги заштити од бандити е раскажана со онолку висцерална акција колку што може да се очекува, но и со еднакво количество хуманост. „Околу светот за 80 дена“ беше забавен авантуристички филм, но фактот што ја освои наградата за најдобар филм во конкуренција со „Седумте самураи“ покажува како Академијата историски не ги почитувала филмовите од неанглиско говорно подрачје.
Уште многу филмови би можеле да се придодадат на оваа листа, како на пример, „Разделба“, „Зимско спиење“, „Сите знаат“, „Златен сон“, „Ел“, „Љубов“, „Диви приказни“, „Форсе мајуре“, „Синот на Саул“ и многу други. Но, за среќа, во последниве години, видливи се нови тенденции Холивуд да ги исправи овие неправди.
