Хрватската европратеничка и лобистка за Македонија, Маријана Петир, во интервју
за домашните медиуми вели дека промена на името е етнички геноцид врз Македонците
Прашање на време е кога може да се очекува затворање на долгогодишниот спор за името со Грција. Ова може да се заклучи од изјавите на премиерот Зоран Заев и на шефот на грчката дипломатија Никос Коѕијас, кои упатуваат на тоа дека токму следниве денови се очекува исход од преговорите и дека во прашање се часови или денови. Во меѓувреме, за јавноста остануваат нејасни многу прашања поврзани со преговорите, што вклучуваат опсегот на употребата, идентитетските одредници итн.
Премиерот Зоран Заев вчера рече дека се во прашање денови кога ќе се случи телефонскиот разговор со грчкиот колега Алексис Ципрас.
– Верувам оти процесот е на самиот крај и оти крајот ќе биде среќен и успешен. Не треба да се избрзува, бидејќи сѐ уште се создаваат околностите за да се случи телефонскиот разговор изјави – Заев.
Од друга страна, Коѕијас во интервју за телевизијата ЕРТ кажа дека големото „да“ или големото „не“ Атина го очекува од Скопје деновиве. Тој рече дека неговото чувство е оти раководството на соседот сега, кога треба да завршеле со прашањето, ги сфатило големите тешкотии што постојат за имплементација на договорот.
– И тоа одигра улога да сака одново да го разгледа договорот, да разговара за одредени појаснувања за самиот договор, но длабоко сум убеден и се надевам дека ова набргу, за неколку дена, ќе се надмине – рече шефот на грчката дипломатија.
Тој објасни дека тоа е негово чувство оти ќе се затвори прашањето, но истакна дека „никогаш не треба да се вели никогаш, сѐ додека не паднат потписите“ и изрази надеж дека тоа ќе се случи набргу. Додаде дека 5-10 дена порано или подоцна не прават голема разлика. Во однос на договорот, првиот човек на грчката дипломатија откри дека е на 20 страници, на почетокот бил 17, потоа стигнал до 19, за конечната верзија да биде на 20 страници.
За ратификацијата и имплементацијата на договорот, Коѕијас истакна дека ќе се следат конкретни чекори, како што се ратификација во македонското собрание, па референдум и уставни промени, а потоа зелено светло од грчкиот парламент.
– Најпрво, потребна е ратификација на договорот во Собранието во Скопје. Референдумот не го наметнуваме ние, не го бараме ние, не го наметнува никој, тоа е политичка одлука, да се задржи даденото ветување и ние од наша страна целосно ја почитуваме оваа одлука. Ние треба да го разбереме следното: тоа за нив не е само еден едноставен компромис, тие ќе го сменат името на нивната држава. И тоа колку што знам во историјата само еднаш се има случено во Централна Европа, со Австро-Германците – рече Коѕијас.
Претходно редица домашни и странски експерти по меѓународно право укажаа на апсурдноста на грчките барања, како и на важноста и неповредливоста на правото на самоопределување во меѓународното право
Со слични најави излезе и поранешниот министер за надворешни работи на Македонија, Антонијо Милошоски. Актуелниот пратеник од ВМРО-ДПМНЕ, кој постојано објавува информации за името повикувајќи се на дипломатски извори, на својот профил на социјалната мрежа Фејсбук напиша дека „четврток или петок ќе се случи средбата Ципрас – Заев во грчката Мала Преспа и потпишувањето на договорот за смена на името Република Македонија“.
Овие пишувања на Милошоски од Владата вчера не ги коментираа.
Премиерот Заев, пак, вчера не сакаше да ја коментира и изјавата на Коѕијас дека во игра се три предлози – Република Северна Македонија, Република Горна Македонија и Република Нова Македонија, ниту, пак, информациите што во јавноста ги изнесе Артан Груби од ДУИ, дека можни решенија се и предлозите Република Крушевска Македонија, Република Современа Македонија и Република Европска Македонија.
– Прашањето е сензитивно и ќе останам внимателен. Овие денови сакам да бидат денови на успешно завршување на процесот. Кога сите детали ќе бидат договорени, веднаш ќе бидат споделени. На крајот ќе одлучуваат граѓаните на референдум – рече Заев.
Паралелно со најновите случувања, некои медиуми, повикувајќи се на свои извори, јавија дека проблем се појавило и со именувањето на јазикот. Како што пишуваат грчките медиуми, Атина бара тој да биде напишан во оригиналната форма, со латинична транскрипција, како „македонски“, а за македонската страна ова е целосно неприфатливо. Премиерот Заев, пак, минатата недела рече дека македонскиот јазик и идентитетот на Македонците се потврдени во договорот. Она што останува нејасно е и што се случува со грчкото барање за ерга омнес употреба на името. Предлогот Република Илинденска Македонија, кој беше предлог на Македонија и за кој Заев рече дека е прифатливо ерга омнес, Атина веднаш го одби. Сега не се знае дали македонската страна е согласна севкупна употреба да има и за друго име. Од друга страна, пак, релативно појасна е временската рамка што беше договорена претходно на ниво на министри за надворешни работи.
Според толкувањата во медиумите за рамката, откако Заев и Ципрас би го потпишале договорот, ќе следува ратификацијата на договорот во македонскиот парламент, по што Грција би ги откочила поканата за зачленување во НАТО и датумот за почеток на преговорите со Европската Унија. Наесен би имало референдум за решението на кој, како што најави и самиот Заев, граѓаните би го имале последниот збор. Потоа би следувале уставните измени што ги бара грчката влада.
За реализација на некои од овие точки, македонската страна може да се соочи со проблеми откако претседателот Ѓорге Иванов се изјасни дека нема да го потпише указот за ратификација на договорот со Грција доколку во него содржи промена на уставното име. За истото прашање се изјасни и лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, кој порача дека тие како опозиција нема да поддржат промена на Уставот со цел промена на уставното име. Во контекст на случувањата, хрватската европратеничка и голема лобистка за Македонија, Маријана Петир, во интервју за домашните медиуми вели дека промена на името е етнички геноцид врз Македонците.
– Сметам дека името го претставува идентитетот. Тоа е заштитен знак. Името е нешто што останува зад нас и кога ние повеќе нема да бидеме тука. Поради тоа сметам дека со името на народот и на државата не смее да се коцка. Оние што поставуваат такви услови и бараат такви отстапки од Македонија не се добредојдени – вели Маријана Петир.
Коѕијас: Името и преговорите не се работа на црквата
Името не е работа на Светиот синод на ГПЦ и добро би било да не се меша, вели грчкиот министер за надворешни работи Никос Коѕијас, во интервју за ЕРТ, говорејќи за црковниот аспект на прашањето и ставот на Грчката православна црква.
– Дали ќе се признае автокефалност или што било друго на една црква е прашање на Вселенската патријаршија, не е тема на Светиот синод на црквата на Грција, не е нивен предмет. Штом е почнато решавање на прашањето, добро е да не се мешаат и нека остават да се реши, а уште подобро би било да го поддржат ова решение – додаде Коѕијас и откри дека преговорите меѓу МПЦ и Вселенската патријаршија траат една година.
Шефот на грчката дипломатија посочува дека Вселенската патријаршија разговара за признавање на Македонската православна црква под името Охридска архиепископија.
– Преименувањето на Македонската православна црква во Охридска архиепископија би требало да се поздрави. Би требало да им се даде награда на луѓето од Скопје за размислувањето, за храброста, одново да се вратат на нивното традиционално и непровокативно име – оценува Коѕијас.
