Поради неусогласеноста на регулативата со вистинската состојба на теренот, некои од станарите на објектите за колективно живеење низ градов се принудени да живеат понекогаш и во супстандардни услови, без некаков правен механизам да го сменат тоа
ЗАКОНОТ ЗА ДОМУВАЊЕ СЀ УШТЕ ТЕШКО СЕ ПРИМЕНУВА ВО ПРАКТИКА
Нефункционални лифтови, отпадоци во влезови, недостиг од противпожарни апарати, небезбедни и неосветлени влезови се само дел од проблемите со кои се соочуваат жителите на објектите за колективно живеење, а со кои веќе неколку години управуваат фирми задолжени токму за решавање на таквите недостатоци. За нивните услуги станарите плаќаат различни цени, во зависност од фирмата што управува со зградата. Износот на месечниот надомест се движи од 300 до 600 денари.
Сликата во зградите е драстично поинаква од една до друга зграда, но сето тоа многу зависи и од делот на градот во кој е зградата. Па, така, некои згради личат на луксузни хотели, додека други се руинирани, запуштени, преполни со отпадоци и со непријатен мирис. Во некои згради сѐ функционира беспрекорно, управителите одлично соработуваат со станарите, додека во други, пак, станарите не можат да поразговараат со управителите освен кога доаѓа периодот за наплата.
Сепак, во Скопје има и такви што не плаќаат никаков надомест за одржувањето на зградата, затоа што имаат сопствени простории што ги издаваат, па со парите од киријата одвојуваат средства за управување, како и за резервни фондови.
Во зависност од местото на живеење, зависи и задоволството на граѓаните. Па, така, жителка на зграда во населбата Синѓелиќ вели дека иако зградата во која што живее е релативно нова, истата таа веќе е руинирана поради несоодветното одржување, но и поради несовесноста на станарите.
– Во нашата зграда проблемот е што не е целосно вселена, па токму поради тоа сменивме неколку фирми за управување и одржување, но ниту една фирма не се нафати, затоа што не може да изврши наплата, односно неисплатливо им е од зграда со четириесетина стана да добиваат надомест од дваесетина, а да работат за доброто на сопствениците на сите станови во зградата. Откако не успеавме да најдеме фирма, на крајот еден од постарите соседи се нафати да биде управител на зградата, но и тој се откажа, затоа што не можеше да ги исплати само сметките за лифт, па, така, набрзо останавме и без тој „луксуз“ – вели таа.
Во Аеродром, пак, генерално станарите се задоволни од начинот на кој се стопанисува со нивните згради.
– Плаќаме 500 денари месечно, но сѐ е беспрекорно. Никогаш не сме имале никаков проблем. Со соседите редовно ги плаќаме нашите обврски, но и фирмата што е задолжена за управувањето со зградата одлично си ја врши работата – вели Наталија Јованоска, жителка на зграда во Аеродром.
Најчест прекршок од страна на станарите во зградите во општината Кисела Вода е неплаќањето на обврските од страна на сопствениците на становите, додека, пак, од страна на управителите и претседателите на заедниците е недоставувањето на извештаите за работата.
– Најчесто констатиран прекршок од страна на сопствениците на станови е неисполнување на обврските спрема управителот, односно неплаќање за одржување и за резервен фонд. Најчесто констатирана неправилност од страна на управителите и претседателите на заедниците е недоставувањето месечни и годишни извештаи за работата на управителот, односно заедницата, до сопствениците на станови. По утврдена неправилност, во зависност од тоа што е предвидено со закон, прекршителот се повикува на едукација, му се издава решение да ја отстрани неправилноста и доколку не се постапи по даденото решение за отстранување на неправилноста, се поднесува прекршочна пријава – информираат од Општина Кисела Вода, каде што бројот на згради значително е зголемен изминативе години.
Со голем број згради се справува и Општина Центар. И оттаму велат дека нетранспарентноста на управителите е најчестата причина за поплаки од страна на граѓаните.
– Најчестите пријави и барања се со наводи за неправилности во работењето на управителите или заедниците на сопственици на станбени згради. Причините се недоволна транспарентност во постапувањето од страна на претседателот на заедницата на станари, пријави против сопственици на станови што со непреземање мерки придонесуваат за настанување на штета и штетни последици на сметка на пријавувачот, како и користење заеднички делови на станбената зграда спротивно на нивната намена – информираат од Центар.
Оттаму додаваат дека на прекршоците дејствуваат превентивно, во согласност со одредбите од Законот за инспекциски надзор.
– Врз основа на одредбите од Законот за инспекциски надзор се дејствува превентивно, а во случаи кога превентивната функција не може да ја обезбеди целта на инспекцискиот надзор, се преземаат соодветни инспекциски мерки.
При утврдени неправилности од страна на инспекторите за домување, се задолжува субјектот на надзор да ги отстрани или во спротивно се изрекуваат глоби, во согласност со прекршочните одредби од Законот за домување – велат од Центар.
Сите овие, но и многу други искуства говорат дека при примената на Законот за домување постојат голем број тешкотии во практиката, поради што останува впечатокот дека се потребни уште усогласувања за негово доследно спроведување на теренот.
