Претседателот на македонскиот парламент, Талат Џафери, наместо преку личен пример да покаже дека македонскиот јазик е сврзувачкото ткиво во оваа држава, тој им дава дополнителен ветер во грб на непријателите однадвор, кои со големо задоволство ќе прифатат „северномакедонски јазик“
Џафери наместо да го промовира, го негира македонскиот јазик
Во време кога македонскиот јазик е под опсада од страна на соседна Бугарија, но и од претставници на Европската Унија, кои отворено почнуваат да го ословуваат како „северномакедонски јазик“, токму македонската држава, нејзините институции и претставници се главниот браник од тие атаки. Но кога и тие домашни институции и претставници свесно или помалку свесно ќе потфрлат во таа борба, тогаш повеќе од јасно е дека земјата се наоѓа во една спирала што води кон целосно себеобезличување со поддршка на меѓународната заедница.
Најнов пример за вакво нешто е обраќањето на претседателот на македонското собрание, Талат Џафери, на конференција во Брисел, каде што наместо на македонски јазик, се обратил на албански јазик, директно прекршувајќи го членот 7 од Уставот.
Истиот тој Џафери, претседател на Собрание, владеењето на правото го ставаше на пиедестал како најважно нешто за постоење на правната држава, се колнеше во Уставот и во почитувањето на Деловникот и законите секогаш кога нему му одговараше тоа, па за време на пандемијата и сериозната здравствена криза, токму поради неговото „децидно почитување на регулативата“, со месеци анализираше дали ќе го прекрши законот ако го свика распуштено собрание за да прогласи вонредна состојба!?
Неговото обраќање на албански јазик во Брисел можеби и немаше да се сфати толку трагично ако не доаѓа во момент кога македонскиот јазик е нападнат од сите страни, а Џафери наместо преку личен пример да покаже дека тој јазик е сврзувачкото ткиво во оваа држава, им дава дополнителен ветер во грб на непријателите, кои со големо задоволство ќе прифатат „северномакедонски јазик“.
И нормално е и Европа да реагира така, кога гледа дека ниту македонските политичари не се грижат за официјалниот јазик на својата земја, па во иднина ќе го прават сè почесто она што го направи државната секретарка за европски прашања на Португалија, Ана Паула Закаријаш, која изјави дека не само што нашиот јазик некогаш бил дел од бугарскиот туку дури и го означи како „северномакедонски“.
И да нема никакви недоумици дека станува збор за некаков лапсус на Португалката, а уште помалку на Џафери, напротив, се работи за суптилна операција за преименување на официјалниот јазик на Македонија во „северномакедонски“, што веројатно заедно со идентитетот и историјата ќе биде запечатено во некаков иден договор со Бугарија.
– Џафери го прекрши Уставот со обраќањето на албански јазик во Брисел. На ова предупредувавме кога се носеше Законот за употреба на јазиците во 2017 година, но никој не нè послуша и не наидовме на поддршка од никого. Дали Франција не е европска држава што се држи до својот француски јазик? Дали таму некој политичар не зборува на француски јазик – прашува Елка Јачева-Улчар, научна советничка во Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“.
Таа додава дека бугарското негирање на македонскиот јазик, но и ова што го прават албанските политичари во земјава со нивните настапи не е случајно.
– Се испраќа порака дека ако не се прифати она што сега се нуди, ќе дојде до поделба на земјата. Имам чувство дека нашите албански политичари и бугарските политичари не преговараат за доброто на Македонија, туку за албанските и бугарските интереси – вели Јачева-Улчар.
Според неа, во државата нема единство околу одбраната на јазикот и националните интереси, туку оние што се залагаат за заштита на македонските позиции се етикетираат како националисти и луѓе против европската иднина на Македонија.
– Се плашам дека со ова што сега се случува практично нашата историја ќе започне од 2018 година, од Северна Македонија – истакнува Јачева-Улчар.
Политикологот Владимир Божиновски смета дека кршењето на Уставот од страна на претседателот на Собранието не треба да мине неказнето.
– Ова што го прави Џафери со зборувањето на албански во Брисел во време кога македонскиот јазик е нападнат од сите страни го прави затоа што му се може. Кај нас не владеат закони. За вакво нешто премиерот треба да го повика спикерот, да види што е целата работа, да му свикаат Собрание и да го разрешат бидејќи имаат мнозинство – вели Божиновски.
Тој додава дека државата покажува сервилен однос кон ваквите напади кон јазикот и не реагира соодветно.
– Треба некој да реагира, а ако некој не реагира ниту луѓето ќе знаат дека има некаков проблем. Ниту Швеѓаните, ниту, пак, некој друг ќе се заморува дали се викал македонски или „северномакедонски“ јазик. Тука постојат државни институции што треба да реагираат, а од наша страна нема никакви реакции, нè газат сите цело време, а нема реакции. За изјавата за јазикот на португалската државна секретарка требаше да се повика нивната амбасадорка, да се упати протестна нота и слично. Нашето МНР уште проверува што кажала таа. Ние се соочуваме со целосно губење на државноста – предупредува Божиновски.
Очигледно е дека обидите за дополнително обезличување на македонскиот народ ќе продолжат со засилено темпо во втората половина од годината, но она што треба државата да го направи во овој момент е да исцрта јасни црвени линии околу идентитетот, јазикот и историјата што ќе ги договорат сите политички чинители во земјата, заедно со МАНУ и преостанатата научна фела, па дури тоа да значи откажување од европската идеја бидејќи ЕУ со ништо не покажа дека е за европски вредности. Секогаш постојат алтернативи, а нашата алтернатива не е ниту Русија, ниту Кина, туку Македонија. Тоа треба да ни биде единствената и вистинска заложба.
Силјановска: Џафери го промовира на меѓународен план јазичниот федерализам
Пратеничката и професорка по уставно право и политички систем Гордана Силјановска-Давкова обвини дека претседателот на Собранието, Талат Џафери, со обраќањето на албански јазик во Европскиот парламент го прекршил Уставот преку своја лична интерпретација на одредбите на јазикот, како и дека за истото тоа треба да одговара.
– Претседателот на Собранието, Талат Џафери, го промовира на меѓународен план јазичниот федерализам, имено тој зборуваше на албански јазик, би сакала да упатам на уставното решение, односно на амандманот 5 од Уставот, членот 1, во кој јасно се вели дека на целата територија на Република Македонија и во нејзините меѓународни односи службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо – вели пратеничката Силјановска Давкова.
Таа посочи дека ставот два од истиот член од Уставот вели дека јазикот што го зборуваат најмалку 20 отсто од граѓаните исто така е службен јазик со неговото писмо, но во истиот член никаде не пишува дека истиот тој може да се употребува во меѓународните односи.
– Ова значи дека Талат Џафери си го допиша Уставот преку своја лична интерпретација на одредбите за јазикот – истакна Силјановска Давкова, притоа додавајќи дека претседателот на Собранието треба прв да покаже дека е под Уставот и законите, а дека го почитува Деловникот и треба така и да се однесува во меѓународните односи.
