ЗОШТО САМИТОТ ВО КОПЕНХАГЕН Е НАЈАВЕН КАКО ПРЕСВРТНИЦА ЗА ЕВРОПСКАТА УНИЈА?
- Многу западни политички аналитичари отворено пишуваат дека „самитот во Копенхаген в среда е чекор кон претворање на ЕУ во воена сила“. И респектабилниот медиум „Политико“ нагласува дека во пресрет на самитот, „европскиот блок не е обединет, а ризиците се големи“! Зошто?
Војната во Украина и политиките на американскиот претседател Доналд Трамп што сугерираат одредено заладување во односите ја принудуваат Европската Унија радикално да се трансформира, за што пресвртница треба да претставува утрешниот самит на лидерите на европскиот блок во дански Копенхаген, пишува „Политико“.
Урсула фон дер Лајен го предводи повикот за промени
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, која е поранешна германска министерка за одбрана, се залага за досега невидена дискусија на самитот, за воените капацитети на ЕУ, што би било значителна промена во однос на традиционалниот фокус на блокот врз трговијата, антимонополските прописи и економијата. Меѓу опциите што се промовираат е создавањето „ѕид од беспилотни летала“, систем што би откривал, следел и соборувал беспилотни летала, како и проекти за обезбедување брзо спротивставување на авионите што навлегуваат во воздушниот простор на ЕУ.
– Распоредувањето на борбените авиони е работа на НАТО. Работата на ЕУ е да биде подготвена, за да биде во потребна позиција кога треба да одговориме – да ја зголемиме нашата подготвеност и да ги имаме алатките за да можеме да реагираме на заканите кога е потребно, зајакнувајќи ги заедничките алатки и способности во услови на заедничка закана – рече висок функционер на ЕУ.
„Политико“ наведува дека има воени закани и околу собирот во Копенхаген, откако аеродромот во данската престолнина на кој ќе слетаат голем број лидери и функционери минатата недела претрпе големи прекини во работата поради присуство на беспилотни летала, што Данска го оквалификува како „хибриден напад“.
Унијата подготвена да троши наспроти внатрешните поделби
Ова е прва средба по бриселскиот самит во јуни, а со новиот самит во Брисел планиран на крајот на октомври, европскиот блок сака вистински одлуки за зголемување на одбраната на Европа и обезбедување пари за Украина.
Ако основите на одбраната добијат општ консензус, дури и со Европа горчливо политички поделена помеѓу распаѓачки центар и растечка популистичка десница, тоа како да се плати за она што треба да следува ќе ги спротивстави европските лидери. Трансформацијата на ЕУ во ефективна глобална сила чини пари и не сите главни градови се усогласени околу тоа колку треба да се потроши, а камоли за што.
Воените лидери инсистираат дека Европа веќе се справува со војна со низок интензитет со Русија. Историски гледано, како што велат тие, војните се добивале само со јавен долг – и сигналот дека ЕУ е подготвена да троши може да биде дел од одвраќањето.
Но давањето поголем буџет за трошење ретко е популарно, а уште помалку сега, кога националните лидери дојдоа на власт со антиевропска реторика.
И земјите пријателски настроени кон Кремљ, како што се Унгарија и Словачка, го поздравија дополнителниот паричен фонд за оружје, обука и опрема како поттик за нивните економии, додека други како Шпанија го ублажуваат ризикот од војна додека се обидуваат да ги заштитат своите веќе оптоварени буџети. Холандија, Шведска и Германија постојано се загрижени за дополнително задолжување за да платат за воено вооружување и за помош на Украина. Но европските претставници порачуваат дека се надеваат оти растечките закани ќе помогнат да се донесат одлуки што претходно биле непопуларни.
– Предизвиците за европските лидери во Копенхаген се да најдат рамнотежа на одвраќање, при руско раководство што сè повеќе бара ризик, што овозможува ефикасно управување со вакви инциденти, освен ако тие не се претворат во криза или потенцијално во конфликт. Тоа е многу тешко кога претседателот на САД, најголемиот сојузник во НАТО, вели „слободно соборете ги руските авиони, но не знам дали ве поддржувам – вели Рафаел Лос, соработник за одбранбена политика во аналитичкиот центар Европски совет за надворешни односи. Р.С.
Либерален Брисел во дипломатска офанзива за изолација на суверенистот Орбан
Украина се соочува со буџетски дефицит од околу 23 милијарди долари следната година, што им дава на европските влади само неколку месеци да испорачаат значителен паричен фонд што може да ги одржи воените напори на Киев. Урсула фон дер Лајен верува дека го пронашла одговорот во форма на „кредит за репарација“ од 140 милијарди евра, кој е финансиран од санкционирани руски пари. Парите би доаѓале од руски средства замрзнати од ЕУ од почетокот на украинскиот конфликт во 2022 година.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан стои на патот на планот на ЕУ за запленување на средствата, но Комисијата смета дека пронашла правно решение за да ја исклучи Унгарија од процесот на донесување одлуки. Лидерите ќе дискутираат за планот в среда, а потоа се надеваат дека ќе донесат формална одлука на вториот самит на крајот на октомври.
– Целта во Копенхаген е да се собере доволна поддршка од други земји за да се изолира Орбан – рече еден дипломат од ЕУ.
Претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, исто така ги предводи напорите за унапредување на апликацијата на Украина за членство во ЕУ и покрај противењето на Унгарија. Кошта бара поддршка од главните градови на ЕУ за поедноставување на процесот за нови членки и прекинување на застојот околу потенцијалното членство на Украина и Молдавија, според дипломатски извори на „Политико“.
Дипломатската офанзива е обид да се заобиколи унгарскиот премиер Орбан, кој го искористи ветото на својата земја за да го попречи патот на Украина кон членство во Унијата. Постојните правила бараат од сите 27-те земји членки на ЕУ да дадат зелено светло за секоја фаза од процесот на пристапување. Р.С.
Киев работи на мегадоговор за купување оружје од САД
Украинскиот претседател Володимир Зеленски во саботата изјави дека Киев работи на „мегадоговор“ за купување оружје од Соединетите Американски Држави. На прес-конференција во Киев, Зеленски рече дека Украина му доставила детални спецификации за своите воени потреби на американскиот претседател Доналд Трамп, вклучувајќи и барања за системи за оружје со долг дострел, според медиумските извештаи.
– Разговаравме и се согласивме за главните точки со претседателот. Сега преминуваме на практична имплементација. Му доставивме на претседателот на САД барање што содржи детали и илустрации за тоа што сака Украина. Но ние сме подготвени за одделни договори, за поединечни видови оружје, вклучувајќи и за системи со долг дострел – изјави Зеленски за новинарите во Киев.
Пакетот за кој се дискутира се проценува на 90 милијарди долари, според медиумските извештаи. Украинскиот лидер исто така рече дека израелскиот систем „патриот“ се користи во Украина веќе еден месец. Тој додаде дека Киев ќе добие уште два нови система во наредните месеци, без да каже кој ќе ги обезбеди тие системи.
Украински претставници ќе ги посетат САД до крајот на месецов или во октомври за технички разговори за купување оружје и посебен договор за производство на беспилотни летала. А украинската премиерка Јулија Свириденко ќе се сретне со претставници во САД следниот месец за потенцијални американски проекти во Украина како дел од заедничкиот инвестициски фонд договорен минатата пролет, објави „Блумберг“. Р.С.
