На првата парламентарна седница по летниот одмор, Фон дер Лајен се соочи со исвиркувања и потсмев од европратениците – главно од десното крило додека зборуваше за Газа, но подоцна, кога се осврна на електричните автомобили, тоа се случи дури и од оние што се на нејзина страна
Осврт на годишното обраќање на претседателката на Европската комисија
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, упати апел до Европа да се одбрани од Русија и да ја казни израелската влада. Зборувајќи додека на екраните се гледаше како Полска ги крева борбените авиони во ситуација кога беспилотни летала се наоѓаа над земјата членка на НАТО, процената на Фон дер Лајен за состојбата на Европската Унија во средата директно се спротивстави на нејзината сопствена политичка позиција. Во дефанзива поради нееднаквиот трговски договор со Доналд Трамп и соочена со повеќекратни гласања за недоверба во Европскиот парламент, таа ја префрли битката кај своите противници.
И угледниот медиум „Политико“ на своите страници пренесува дека „на првата парламентарна седница по летниот одмор, Фон дер Лајен се соочи со исвиркувања и потсмев од европратениците“. Тоа беше на почетокот, главно од десното крило (додека зборуваше за Газа), но подоцна кога се осврна на електричните автомобили, тоа се случи дури и од оние европратеници што се на нејзина страна.
– Европа мора да се бори – рече таа, признавајќи го непријатниот пресврт за Унијата што започна како мировен проект во пепелта на Втората светска војна.
Сепак, додека излагаше конкретни предлози за зајакнување на воената моќ на Европа, справување со Израел и справување со кризата со домувањето, Фон дер Лајен исто така се бореше да ја одржи сопствената распаѓачка коалиција на проевропски центристи и да им покаже на лутите гласачи дека Брисел може да одговори на нивниот растечки список на стравови во „непростливиот“ свет денес. Јасно е дека граѓаните сè повеќе ја обвинуваат: шест од 10 испитаници во неодамнешна анкета рекоа дека таа треба да поднесе оставка поради асиметричниот трговски договор со американскиот претседател Доналд Трамп.
Првиот говор за состојбата на Европската Унија на нејзината втора администрација беше внимателно чуван, при што обичните вработени во Одделот за комуникации на комисијата го добија подготвениот текст кратко пред Фон дер Лајен да застане на говорницата во Стразбур. Всушност, настаните во насловите во последните часови од неговото изготвување му дадоа итност на говорот од 7.500 збора: дрскиот напад на Израел врз претставници на Хамас во Катар и упадот на Русија во полскиот воздушен простор со беспилотни летала што ја доведоа Европа, како што рече полскиот премиер Доналд Туск, „поблиску до отворен конфликт… отколку во кое било време од Втората светска војна“. Фон дер Лајен понуди нови идеи за обете жешки зони.
Бидејќи тековната поддршка на САД за НАТО останува под прашалник, Фон дер Лајен предложи „источна крилна стража“, вклучително и финансирање за таканаречен ѕид од беспилотни летала што долго го бараа балтичките земји, како и систем за вселенски надзор. Таа, исто така, предложи користење руски замрзнати средства за издавање „заем за репарација“ за финансирање на Украина во наредните години.
Таа, исто така, сигнализираше промена во сопствениот пристап кон владата на Нетанјаху. Критикувана од некои главни градови по бруталниот напад на Хамас на 7 октомври 2023 година врз израелските цивили, за тоа што не постави ограничувања на правото на Израел да се брани, Фон дер Лајен во средата рече дека „гладот предизвикан од човекот“ во Газа е дел од „систематска промена во последните месеци што едноставно е неприфатлива“.
Европската комисија (ЕК) може малку да направи сама, но Фон дер Лајен даде нејасно ветување дека ќе ги запре „билатералните плаќања“ кон Израел. Со левата страна од салата преплавена со пратеници облечени во црвено, кои им оддаваат почит на жртвите од Газа, Фон дер Лајен, исто така, предложи построги казни – суспендирање на трговскиот договор со Израел и санкционирање на екстремистичките министри. Овие мерки, иако претставуваат значително заострување на пристапот на комисијата, веројатно нема да ја добијат потребната поддршка во постојано поделениот Совет, составен од 27-те национални влади на ЕУ.
Пред една година, само неколку месеци откако гласачите го турнаа Европскиот парламент надесно на изборите во 2024 година, Фон дер Лајен им кажа на европратениците за своите планови во кои намалувањето на бирократијата беше мантрата. Исходот резултираше со растечка фрустрација меѓу социјалистичките, либералните и зелените пратеници, кои историски соработуваа со централно-десничарската Европска народна партија на Фон дер Лајен за водење на ЕУ и го поддржаа нејзиното претседателствување. Централно-левичарските социјалисти и демократи не ја поддржаа понудата на десничарите да ја критикуваат Фон дер Лајен во јули, но ветија „отпор“ ако нејзините политики продолжат да се насочуваат надесно.
Со најмалку уште две гласања за недоверба на повидок и со Фон дер Лајен што се спротивставува на тлеечкото несогласување во рамките на нејзината комисија, таа понуди и свои замисли од областа на социјалните политики
Замислите на Фон дер Лајен вклучуваат ветување за елиминирање на сиромаштијата до 2050 година. (Според Евростат, 2024 година, 27,5 милиони Европејци беа „сериозно материјално или социјално лишени“). Претседателката на ЕК исто така, вклучи Закон за квалитетни работни места за „да се обезбеди модерното вработување да биде во чекор со модерната економија“ и вети пакет за домување за да се забрзаат изградбата и реновирањето на домовите, со цел да се обезбеди никој да не спие на улица до 2030 година.
И додека говорот оваа година продолжи да ги потценува зелените иницијативи, Фон дер Лајен се обиде да ги спои загриженостите за климата и конкуренцијата со план за производство на мали електрични возила. „Е-автомобилот“, рече таа, би бил еколошки, достапен и направен во Европа – бидејќи предлогот предизвика гласни негодувања од нејзината сопствена ЕПП.
Фон дер Лајен изгледаше опуштено, честопати смешкајќи се, дури и додека се обраќаше директно на „врескачката страна од парламентот“. Сепак, дебатата меѓу лидерите од политичките групи што следуваше по нејзиниот говор не можеше да ја направи да се чувствува удобно, откривајќи мала промена во поларизираната динамика на Европскиот парламент (ЕП). Р.С.
Во европските медиуми поделени мислења за главната порака на шефицата на Владата на ЕУ
Фон дер Лајен подготвена за борба?!
Урсула фон дер Лајен во средата го одржа својот прв годишен говор за состојбата на Европската Унија по нејзиниот реизбор за претседателка на комисијата на ЕУ. „Ова мора да биде момент на независност на Европа“, нагласи таа, обраќајќи се пред Европскиот парламент. Коментаторите низ Европа имаат поделени мислења за одговорот на прашањето колку навистина Фон дер Лајен е подготвена за борба?
1. Тоа беше моќен говор, вели германскиот весник „Ди цајт“. „Европа е во борба“ – тоа беше нејзината прва, возбудлива реченица. „Во свет на месојади, не можеме да бидеме вегетаријанци“, оваа реплика доаѓа од францускиот претседател Емануел Макрон. Иако Фон дер Лајен не ја евоцира сликата на вегетаријанецот меѓу месојадите, тоа беше тема што се повторуваше во текот на нејзиниот речиси едночасовен говор. Европската наивност мора да заврши, Европа не смее да остане заглавена во вчерашниот свет од носталгија итн.
2. За жал, Фон дер Лајен само вербално ги покажува забите, се жали белгискиот весник „Л’еко“. Претседателката на комисијата сака борбена Европа, но таа ја отелотворува Европа, која одби да ја води својата прва битка со тоа што не му се спротивстави на Доналд Трамп. Таа сака геополитичка Европа: таа потпиша договор за економско покорување, кој сепак го опишува како „фер и избалансиран“. Таа сака Европа што инвестира во својата иднина и енергетска транзиција: сепак најавува масовни инвестиции и купувања во САД. Во клучен момент од својата историја, Европа страда и од недостиг од единство и од криза на кредибилитет: ќе биде потребно многу повеќе од еден говор за да се постигне вистинска автономија“.
3. Пофалбите на Фон дер Лајен за царинскиот договор со САД го замаглуваат фактот дека овој договор е понижување за Европа бидејќи ефикасно се обидува да диктира правила на ЕУ со поврзување на сè со безбедноста, критикува шведскиот весник „Дагенс нихетер“: „Ова не е само понижувачки туку на долг рок е и потенцијално фатално за блокот: зошто државите треба да ја предадат моќта на европско наднационално ниво ако одлуките дури и не се носат таму? ЕУ мора да повлече црвена линија. Крај на отстапките. Европа може да си дозволи да плати за сопствената безбедност, да ја поддржи Украина и да обезбеди гаранции во случај на прекин на огнот. Можеме да ги стекнеме воените капацитети што недостигаат. Мораме да ги стекнеме“.
4. Германски „Ханделсблат“ имаше ниски очекувања и пред говорот. Фон дер Лајен ќе ги наведе сите работи што веќе ги иницирала во нејзиниот втор мандат – од намалување на бирократијата до индустриска политика и вооружување. И вистина е дека немало недостиг од најави. Но нема имплементација. Фон дер Лајен гради многу замоци во воздух. Главната причина е затоа што Европа останува Европа. Дваесет и седумте земји членки ги активираат сопирачките секогаш кога интеграцијата во ЕУ ќе се соочи со нивните наводни национални интереси. Европа е решението, сакаат да велат германските политичари. Но кога станува збор за криза и тие мора да му предадат моќ или пари на Брисел за одредена задача, одеднаш велат: „Не, Берлин може да го направи тоа многу подобро сам“. Со овој став, помножен со 27, Европа никогаш нема да ги стигне САД или Кина.
5. Шведски „Дагбладет“ повикува на поголема резолуција од ЕУ за фундаменталните прашања. Со текот на годините, ЕУ покажа извонредна вештина кога станува збор за справување со кризи. Во такви случаи, тесноумноста во ЕУ-преговорите се заменува со единство и сила. Европа мора да ја препознае својата историска улога и да преземе одговорност за своето геополитичко будење. Европа е родена како успешен пазар. Сега мора да научи да го зборува јазикот на голема сила. Р.С.
Поднесени два предлога за изгласување недоверба на Европската комисија
Одвоени предлози до Европскиот парламент за изгласување недоверба на Европската комисија на Урсула фон дер Лајен поднесоа пратеничките групи Патриоти за Европа (ПФЕ) и Левица. Главните забелешки на Патриотите и на Левицата на работата на Еврокомисијата се однесуваат на двата трговски договора – со земјите од Меркосур и со САД, додека во иницијативата на Левицата се критикува и неуспехот на комисијата да реагира на „прекршувањата на меѓународното и хуманитарното право во Газа“.
Службите на Европскиот парламент треба да ја проверат веродостојноста на потписите на иницијативите и да ги верификуваат, по што ќе ги достават до претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, која е должна да свика пленарна седница по барањата, ако се утврди дека предлозите ги исполнуваат. Се очекува целата постапка во Европарламентот да се одржи во октомври. За усвојување на иницијативите е потребна поддршка од најмалку две третини од пратениците, при што бројот на оние што гласале „за“ треба да биде поголем од половина од вкупниот број европратеници. Во сегашниот состав на Европарламентот има 720 пратеници. Р.С.
