Во телефонски разговор што траел повеќе од два часа, францускиот претседател и неговиот руски колега размениле мислења за повеќе актуелни политички, економски, а и безбедносни прашања. Една од тежишните теми била и ситуацијата во Иран и Украина. Во дел од отворениот разговор, според светските медиуми, тие можеле само да ги признаат своите непомирливи разлики
Односи Франција-Русија: Повторно отворени директни комуникациски канали на највисоко ниво
Размената на мислења меѓу Макрон и Путин траела повеќе од два часа. Во вторникот, 1 јули, кога Емануел Макрон разговарал по телефон со Владимир Путин, како што двајцата шефови на држави се согласиле претходно, францускиот претседател знаел дека „неговиот гест е значаен и двостран“. Како, на кој план заеднички интерес?, реторички го поставуваат прашањето западните медиуми.
Париз и Москва имаат заеднички интерес?!
Париз и Москва имаат заеднички интерес: да го спречат Техеран да добие нуклеарно оружје. Русија, заедно со Франција, Обединетото Кралство, САД и Кина, има постојано место во Советот за безбедност на Обединетите нации. Како нуклеарни сили, овие пет земји се гаранти на Договорот за неширење на нуклеарно оружје. Сите тие го потпишаа Виенскиот договор со Техеран и Берлин во 2015 година, дизајниран да ја регулира нуклеарната програма на Иран, пред Доналд Трамп да го осуди три години подоцна.
Франција се плаши дека Иран ќе се повлече од Договорот за пролиферација на нуклеарното оружје. По израелските и американските напади насочени кон уништување на иранските нуклеарни постројки, Техеран ја обвини Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) дека не успеала да ја заштити нивната нуклеарна инфраструктура. Директорот на МААЕ, Рафаел Гроси, е цел на закани. Апсолутно е неопходно да се избегне криза со нуклеарна пролиферација. Според Елисејската палата, вредеше да се разговара со Владимир Путин, сојузникот на Иран, според Париз.
– Ние сме во дипломатски меур во Европа. Ние сме единствениот континент што верува дека не може да разговара со оние со кои не се согласуваме – коментира еден француски дипломат за париски „Ле монд“.
Елисејската палата смета дека „Франција е одговорна да ги донесе до успешен крај преговорите што САД планираат да ги продолжат со Иран“
Клучно е Франција да ги донесе до успешен крај преговорите што САД планираат да ги продолжат со Иран во наредните денови. За време на претходната рунда разговори, меѓу април и мај, Техеран и Вашингтон не беа во можност да најдат заедничка основа, при што Американците бараа Иранците да се откажат од секакво збогатување ураниум, услов неприфатлив за вторите, кои го сметаат тоа за прашање на национален суверенитет. Париз и Москва се подготвени да ја толерираат способноста на режимот да збогатува ураниум за цивилни цели, но на висококонтролиран начин. Повикот помогна да се разјаснат позициите.
Но Иран не е единственото прашање што го загрижува францускиот претседател. Емануел Макрон сака да се слушнат и гласовите, освен оние на Доналд Трамп, на меѓународната сцена. За да ги брани француските и европските интереси, тој ги повикува членовите на Советот за безбедност, еден по друг. По американскиот претседател, со кого разговараше по телефон на 26 јуни, и Владимир Путин во вторник, се очекува шефот на државата многу скоро да воспостави телефонски контакт и разговор со кинескиот претседател Си Џинпинг. Сето ова е според одговорите на Елисејската палата.
Делови од разговорот Макрон-Путин што беа презентирани во јавноста
– Разговорот со Владимир Путин неизбежно ќе води кон решавање на конфликтот во Украина – тврдат од Елисејската палата.
Францускиот претседател, веќе критикуван од неговите колеги во Европа за верување во својата „моќ на убедување“ со тоа што упорно разговараше со лидерот на Кремљ многу месеци по почетокот на руско-украинскиот судир, е свесен за опсесијата на субјектот со рускиот претседател.
– Проблемот на Путин е што тој гледа сè низ една леќа: Украина – коментира еден дипломат. Така, според него, „Емануел Макрон мораше да го слуша Владимир Путин како ја оправдува својата војна“.
– Украинскиот конфликт е директна последица на политиките на западните држави, кои со години ги игнорираа безбедносните интереси на Русија, создадоа антируско упориште во Украина, продолжија да ги кршат правата на жителите што зборуваат руски јазик и сега спроведуваат стратегија за продолжување на непријателствата, снабдувајќи го режимот на Киев со разновидно модерно оружје – објави Кремљ неколку часа по повикот. Москва сака да ги земе предвид „новите територијални реалности“: Русија контролира 20 отсто од украинската територија и четири региони што, сепак, не ги контролира целосно воено.
Емануел Макрон можеби ја повтори итноста од прекин на огнот во Украина, но ќор-сокакот е целосен, разликите непомирливи. Едноставен повик, дури и да трае повеќе од два часа, тешко би можел да реши три години војна, констатираат аналитичарите. Двајцата претседатели планираат наскоро повторно да разговараат.
Макрон за својот разговор со Путин ги информирал и Мерц и Зеленски
За да се осигури дека Киев не се чувствува предаден, францускиот претседател го информирал својот украински колега Володимир Зеленски за неговиот телефонски разговор со Путин.
Потоа Макрон му го раскажал повикот на својот украински сојузник, кој со текот на времето станал „пријател“, според блиските до францускиот претседател. Емануел Макрон го информирал и германскиот канцелар Фридрих Мерц.
– Знаевме дека планот беше да се разговара за прекин на огнот во Украина и беше важно сојузниците да бидат усогласени околу линијата што треба да се држи – рече извор од германската влада, додека Мерц одбива каков било дијалог со Владимир Путин.
Тони Гламчевски, дописник на „Нова Македонија“ од Франција
