Според комуниколозите, Владата треба да формира специјализирано тело што ќе реагира секогаш кога каде било во светот ќе се употребат зборовите „северномакедонци“ и „северномакедонски“, како преквалификација за идентитетот или јазикот на државата. Дури и во Преспанскиот договор, со сите негови негативности, јасно се забележува дека треба да се употребува терминот македонски за јазикот, нацијата, народот
МЕЃУНАРОДНАТА ЗАЕДНИЦА УШТЕ ПОВЕЌЕ ГО НАГРДУВА ПРЕСПАНСКИОТ ДОГОВОР СО НОВИ И ИЗМИСЛЕНИ ПРИДАВКИ
Политичари од странство зачестија со употребата на придавката „северномакедонски“ во именувањето на народот и јазикот во Македонија, со што вештачки се предизвикува процес на наметнување нов идентитет на Македонците.
Како резултат на новото име на државата, сѐ почесто се оди на употребата на терминот „северномакедонски“ во означувањето на луѓето, идентитетот и јазикот на нашата земја. Натаму, проблемот се продлабочува и на домашно поле, кога во иронична или презирна форма се употребува изразот „северџани“, со што исто така се загрозува идентитетот на македонскиот народ и се создава длабок рез во македонското национално ткиво. Во една наелектризирана политичка атмосфера меѓу луѓето во државата и во нашата дијаспора, со негаторски призвук се користат термините „северџан“ и „северџански“, како идентитетска одредница за граѓаните што го поддржале Преспанскиот договор.
По повеќе од три години по потпишувањето на Преспанскиот договор, никако не смее да се дозволи со термините и одредниците во практика на нивно користење и толкување во меѓународни и домашни рамки да се задира во прашањата на националниот идентитет. Дури и во Преспанскиот договор јасно се забележува дека треба да се употребува терминот македонски за јазикот, нацијата, народот, и ништо повеќе.
Во меѓувреме, најновите провокации на оваа тема дојдоа неодамна од Бугарија, каде тамошниот политичар Слави Трифонов, чија партија е дел од владејачкото мнозинство, од каде што произлегува и министерката за надворешни работи Теодора Генчовска, Македонците ги нарече „северномакедонци“.
Претходно, вакви преименувања беа регистрирани лани, кога португалска државна секретарка го именуваше македонскиот јазик како „северномакедонски“, британскиот лорд Џорџ Робертсон во обраќањето по повод годишнината од Охридскиот рамковен договор го употреби терминот „храбри северномакедонци“, а нашите фудбалери на мечевите УЕФА ги именуваше како „северномакедонци“.
Сите овие работи со интервенција на македонските власти подоцна беа исправени, но загрижуваат зачестеноста и динамиката на ваквите „лапсуси“.
Според комуникологот Бојан Кордалов, Владата треба да формира служба што ќе реагира секогаш кога каде било во светот ќе се употребат зборовите „северномакедонци“ и „северномакедонски“.
– Овој говор на Трифонов со сигурност е грешка, погрешно толкување на Преспанскиот договор, според кој ние сме Македонци, граѓани на Република Северна Македонија, и секое поинакво ословување е грешка. Е сега, комуникациски, со тоа „пардон“ што го користи Трифонов пред да каже „северномакедонци“ очигледно сака да постигне нешто со тоа истакнување. Но што и да сака тој лично да постигне, суштината е дека нема подобар начин од позитивниот начин на комуникација доколку се сака да се реши некаков спор. Според тоа, имаме две можности: ако сакаме соработка со Бугарија и заедничка иднина со европски вредности, тогаш мора да го градиме тоа заедништво со позитивен наратив, а ако користиме негативен говор, проблемот само ќе се продлабочува, а решението ќе биде сѐ подалечно – вели Кордалов. Според него, „балканштината“ во регионот ќе се победи со професионализам.
– За употребата на именката „северномакедонци“ и придавката „северномакедонски“, колку што сум запознаен од медиумите, Владата досега реагирала на такви случаи во Германија, во Португалија итн. Но важно е да се развие една служба што на организирано институционално ниво ќе реагира на ваквите примери. Имаме Преспански договор, кој е внесен во Обединетите нации, има меѓународно право, па таа служба треба да реагира на секоја грешка во ословувањето и употребата на придавката, без разлика дали е намерна или ненамерна. Таа служба во ова време на дигитализација, ако треба, ќе ги следи сите светски медиуми и портали и добронамерно ќе реагира на погрешната употреба на зборовите со кои се атрибуира нашиот идентитет. Треба ние да почнеме да реагираме на тоа, треба да се гради свест. Со професионалноста ние реално ќе го одбраниме нашиот идентитет, ќе стекнеме углед и почит. Ако сакаме да сме Европејци, треба да почнеме да се однесуваме европски – заклучува тој.
Политичкиот аналитичар Милан Стефаноски истакнува дека не се направени некои посериозни и посеопфатни студии и испитувања што би можеле подетално да го разјаснат емотивниот и психолошки однос на македонските граѓани кон новото име на државата.
Тој додава дека, сепак, веројатно со сигурност може да се тврди дека за мнозинството Македонци придавката „северен“, произлезена од нужниот компромис во решавањето на спорот за името, е непосакувана идентитетска одредница, во смисла на чувството за припадност кон модерниот македонски граѓански идентитет.
– Претходниот повеќедецениски акроним ФИРОМ исчезна со молскавична брзина штом стапи на сцена името Северна Македонија. Македонските партии, забревтани во беспоштедната трка за освојување на власта, трошат огромна енергија во меѓусебните обвинувања, во кои мошне бесмислено се расфрлаат со термините северџани и предавници, од една или, пак, заштитници на идентитетот, од друга страна. Околу користењето на Северна Македонија во јавната комуникација во Европа тешко дека нешто некому може да му се забележи. Но за остварување на можеби невозможната мисија за заштита на употребата на придавката македонски, а не северномакедонски, во контекстот на меѓународниот статус на идентитетските одредници на граѓаните на Северна Македонија, моментно не се гледа раздвижување дури ни како светлина на крајот на тунелот. А за таква мисија е неодложно потребна свесно насочена акција со заеднички сили на меѓународен план – и со натпартиски, национален консензус – поентира Стефаноски.
