Уште еден осврт/пример на политиките на Унгарија во врска со усвоените становишта за создавање на националните приоритети
Унгарија има големи амбиции и се гледа себеси како играч „што го обликува новиот светски поредок“. Преку економска неутралност, таа сака да ја олабави својата позиција во однос на ЕУ, приближувајќи се кон Кина и државите од Централна и Мала Азија. Во едно интервју, Орбан ја истакна и разликата помеѓу американската (западната) и кинеската политика. Имено, додека Американците дејствуваат со одредена морална супериорност, Кинезите не го прават тоа и не им кажуваат на другите како треба да се однесуваат. Тие имаат на ум само интереси, а работата на вештите политичари е да ги зачуваат суверенитетот и националните интереси во односите со Кина. Всушност, односите меѓу Будимпешта и Пекинг никогаш не биле поблиски, што може да се види од обемот на кинески инвестиции.
За разлика од локалните, наводно патриотски марксисти и борци против колонијализмот, кои се воодушевуваат од секој поглавар на африканско или латиноамериканско племе што облекува униформа и им се заканува на западњаците, Унгарците имаат доволно мудрост да не ја мешаат економската соработка со идеологијата. Можеме да тргуваме, но нема да ја претвориме земјата во европска Буркина Фасо. Исто така, за разлика од европските либерали, Унгарија не го доживуваше економското отворање кон југ како отворање на границите.
Економската и трговската соработка со Турција не подразбира согласност за исламизација на Унгарија и е можна со последователна борба против нелегалната миграција. Во таа смисла, владата на Орбан останува на национален и христијански курс, дури и кога е отворена за соработка со сите делови од светот. Националната и христијанската идеолошка основа подразбира раскинување со универзализмот и морализмот кои сакаат да воведат човекови права во Кабул, хистерично да ја бранат источна Украина и да ја деиндустријализираат својата земја заради зачувување на климата. Будимпешта нема намера да го дели светот на добри и лоши, барем кога станува збор за економска соработка. Фактот дека Унгарија беше дел од комунистичкиот блок не е без значење овде, бидејќи секој што пробал еден универзалистички и месијански тоталитаризам на своја кожа знае како да препознае друг, дури и кога доаѓа под различно знаме.
Всушност, сосема е логично дека оние што имаат јасна свест за сопствениот идентитет можат да соработуваат и со другите на рамноправна основа, а тоа е она што им недостига на домашните „антиимперијалисти“ и европските либерали. Претпоставката за економска неутралност се состои во прифаќање на постоењето на различни култури што не делат исти вредности и ист начин на живот, но тоа не ги спречува да соработуваат по оние прашања за кои имаат заеднички интерес. Наместо универзални „западни вредности“, ова значи прифаќање на разликите во свет сфатен како „плуриверзум“ (Карл Шмит). Сè друго изгледа фарсично. Политичкото партнерство со Русија не бара мавтање со црвени знамиња и славење на Црвената армија, која, патем, не донесе многу добро во својата кампања во Србија, туку придонесе за воспоставување тоталитарен комунистички режим со сите негови последици. Само оние што го изгубиле светот на сопствениот идентитет можат да зборуваат за отворени граници и всушност да поканат исламско освојување.
Од текстот може да се види дека Унгарија се стреми кон улогата на регионален лидер, слично на времето на Матијас Корвинус. По комплицираните односи со Полска, Австрија, Италија, Словачка, а на југ Србија, Македонија и Република Српска остануваат партнери на Унгарија. Иако не се зборува многу за односите со САД, споменатата билатерална соработка надвор од ЕУ, исто така, покажува дека авторите сметаат на поддршката на САД. Русија не е експлицитно спомената, освен во контекст на нуклеарната технологија, но кога се споменува гасоводот што води од Србија до Унгарија, се мисли на Турски тек. Будимпешта не само што нема намера да се изолира од Москва туку смета на неа за снабдување со енергија. Ова ја вклучува и антивоената позиција на Унгарија. Политичката соработка со Израел не беше спомената во статијата, иако е далеку од незначителна. Водечката позиција што ја зазема унгарската Фидес во рамките на групата европски десничарски партии Патриоти за Европа – во која се вклучени и италијанската партија на премиерката Мелони, како и Партијата на слободата на Австрија – укажува дека Орбан навистина смета на унгарското раководство.
Иако авторите не зборуваат за тоа, јасно е дека тие не сакаат економијата да ја регулира политиката, туку политиката да ја регулира економијата и дека економската соработка со различни делови од светот овозможува подем на земјата и зајакнување на суверенитетот. Орбан не е глобалист и е свесен дека растот не е единствената задача на економијата. Исто така, тој не е економски либерал и знае дека денес големиот бизнис и левицата се глобалисти, односно работат заедно на истата работа. Големиот бизнис се стреми кон профит и укинување на сите пречки, како што се одредени вредности, национални интереси и семејства. И либералите и големиот бизнис сонуваат за големо обединување на светот, а Унгарците се против тоа и бараат начин да го артикулираат тој отпор.
Еден поглед и директно кон Орбан
Според аналитичарот Достаниќ, „од сите политичари во Европа што сè уште (по старо) ги сметаат за ’десничарски’, унгарскиот премиер досега се покажа не само како највешт и затоа најдолготраен, туку и како најзаинтересиран за политичка теорија. Орбан знае што значи – идеологија. Тој дури и повикува да не се потценува моќта на идеологијата“.
Пред широк аудиториум во Германија, составен од членови на Баварската христијанска социјална унија (ЦСУ), изјави дека „кризата нуди шанса националната христијанска идеологија да ја врати доминацијата не само во Унгарија туку и во цела Европа. Оваа ситуација носи голем ризик и голема шанса да се види крајот на либералното брборење“. Со таквата изјава, Орбан ги предизвика либералите од сите видови против него. Тука треба да се бара потеклото на неговата многу напаѓана формула за нелиберална демократија. Затоа, таа не само што не е либерална туку, според Орбан, е христијанска и национална. Унгарскиот премиер знае дека вистинската демократија е можна само во рамките на национална држава.
Душан Достаниќ
