Оддалечувањето помеѓу САД и ЕУ добива уште една, нова потврда на климатскиот самит КОП30
- Европската Унија со децении се потпираше на Соединетите Американски Држави да дејствуваат како главен генератор и управувач на процесите во врска со глобалните климатски политики. Но, сега, новиот момент е откако САД (по одлуката на претседателот Доналд Трамп) решија да го прескокнат климатскиот самит КОП30 (што се одржува во Бразил), Брисел се најде во позиција сам да се снаоѓа како некаков светски „лидер за поттикнување и менаџирање на климатските промени“. Но Брисел е далеку од светски лидер, а тоа некако не ѝ оди од рака на ЕУ…
Геополитичкото оддалечување на САД од Европа доби уште една потврда. Тоа се случува на климатскиот самит КОП30, кој почна вчера во Бразил. Имено, отсуството на долгогодишниот сојузник САД ја остави Европската Унија сама да се справува со притисокот насочен кон другите „богати држави“. Но Брисел нема ниту сила, ниту авторитет, ниту пак капацитет за да биде светски лидер.
Промените во односот на суверен Вашингтон кон либерален Брисел, кои Европејците ѝ ги припишуваат на „американска каприциозност“, претходно беа јасно забележливи во повеќе области, со што јазот помеѓу децениските сојузници сѐ повеќе се продлабочува.
Во тој контекст, а во врска со постепеното повлекување на Вашингтон од доскорашната анблок поддршка на Брисел, во вчерашното издание на весникот се осврнавме на „несподелувањето или селективното споделување разузнавачки податоци од САД кон ЕУ, особено во однос на војната во Украина“. Но исто така за издвојување е фактот и дека дистанцирањето на Вашингтон од Брисел се забележува и преку „политиките на Вашингтон што го принудија Брисел (летоска) да се согласи на трговски договор што се смета за неповолен за Европа“. Згора на сето тоа, за издвојување е уште еден момент што го идентификува дистанцирањето на Вашингтон од ЕУ. Тоа се битни и „различни гледишта за иднината на НАТО“, поради кои ЕУ стравува дека ќе остане без заштитата на американскиот безбедносен чадор.
ЕУ несоодветно подготвена за предизвикот на климатскиот самит КОП30
Европската Унија со децении се потпираше на Соединетите Американски Држави да дејствуваат како амортизери и главен посредник на глобалните разговори за климата, а сега, во теорија, ЕУ е очигледен кандидат да го пополни лидерскиот вакуум што го оставија САД по одлуката на претседателот Доналд Трамп да го прескокне самитот.
– Климатските цели и конкретните политики на ЕУ се рангираат меѓу најамбициозните во светот, но европскиот блок сѐ повеќе зафатен со сомнежи за својата домашна зелена транзиција и без дипломатска тежина, пристигнува во Бразил несоодветно подготвен за големиот предизвик – наведува реномираниот медиум „Политико“.
Европските влади ги ослабуваат сопствените зелени политики и се караат околу темпото на декарбонизација, додека во домашни рамки се соочуваат со самоуверени политички ривали и индустриски сектори што се противат на ваквите политики.
ЕУ на КОП30 се обидува да ги убеди другите земји да ги зголемат своите амбиции и да се договорат за заедничка изјава со која се обврзуваат да го зголемат намалувањето на загадувањето, надевајќи се дека ќе испратат порака до администрацијата на Трамп дека нејзиното оживување на фосилните горива ги остава САД изолирани.
Тој контраст веќе ја остава ЕУ изложена кон обвинувања за лицемерство, комплицирајќи ги нејзините напори да ги убеди големите загадувачи да се обврзат на повеќе климатски акции во бразилски Белем.
– Да се биде лош полицаец не е улога што доаѓа природно за ЕУ – призна претставник на ЕУ на самитот во изјава за „Политико“.
Трамп ги повлече САД од Парискиот договор во својот прв мандат како претседател, но поради необичноста во климатскиот договор од 2015 година, САД всушност не го напуштија договорот сѐ до денот кога Џо Бајден го победи Трамп на изборите во 2020 година. За време на целиот прв мандат на Трамп, американските преговарачи продолжија да имаат истакната улога заедно со Европејците, залагајќи се за глобални климатски правила што би важеле еднакво за богатите земји.
Европската Унија несвесна за сопствените слабости
Поборниците за климатски прашања во европскиот блок, наспроти сѐ, истакнуваат дека ЕУ останува посветена на целите, кои е на добар пат да ги исполни.
– Ја удвојуваме таа лидерска улога – инсистираше шефот на Европската комисија за климата, Вопке Хоекстра, во интервју откако владите на ЕУ потпишаа многу одложена и послаба од очекуваната нова климатска цел потребна за тековното издание на климатскиот самит.
Отсуството на САД исто така ќе ја изложи ЕУ на зголемен притисок во однос на трнливи прашања, како што се финансирањето и трговијата, кои имаат тенденција да ги спротивстават богатите земји со земјите во развој.
Американците, призна висок преговарач на ЕУ за климата, „веќе не се таму за да ги одвратат нападите“ врз преговарачкиот став на богатите земји, ставајќи го блокот во непријатна положба.
– Во Белем апсолутно мора да има силен одговор кон новите наоди што покажуваат дека светот е далеку од усогласување со Парискиот договор за климата, Но ЕУ е во деликатна позиција во однос на барањето за тоа, со оглед на сѐ што се случува – вели претставник на ЕУ.
Покрај тоа, делегацијата на ЕУ се упатува кон КОП30 без искусни политички преговарачи, кои ќе ги преземат разговорите во втората недела од конференцијата. Истакнати претставници, како што е германската пратеничка за климата Џенифер Морган, ги сменија работните места или беа отстранети на изборите во текот на изминатата година.
Новите цели за 2035 година, кои се бараат од секој потписник на Парискиот договор, се централни за годинашната конференција за климата. ЕУ го пропушти септемврискиот рок на Обединетите нации за целите бидејќи нејзините влади не можеа да се договорат за нив. Блокот на крајот одлучи за намалување на емисиите помеѓу 66,3 и 72,5 проценти под нивоата од 1990 година наместо фиксната цел од 72,5 проценти што Комисијата ја сигнализираше, иако никогаш не беше јасно наведена.
Под притисок од десничарските партии и производствената индустрија, ЕУ исто така се зафати со сеопфатни напори за дерегулација и ревидирање на зелените политики, ослабувајќи делови од законодавната мрежа дизајнирана да ги постигне климатските цели на европскиот блок. Р.С.
