Поделби во ЕУ во врска со сумата во висина од 140 милијарди долари за Киев за купување оружје
Европските земји сè уште не се согласиле дали да ѝ дадат на Украина заем од 140 милијарди евра за да купи оружје за војување против Русија, со што моментно дискутираат како да го условат евентуалното позајмување.
Одредена идеја промовирана од трите најголеми земји во ЕУ е да се обезбеди враќање на парите од заемот потрошени за оружје, во што е можно поголема мера во индустријата за оружје на ЕУ, а не преку Атлантикот.
Се очекуваше зголемување на тензиите за ова прашање за време на вчерашниот состанок на лидерите на ЕУ во Брисел, каде што премиерите и претседателите имаат цел да ја задолжат комисијата да предложи законски предлог во кој ќе се дефинира заемот. Иако многу клучни прашања поврзани со операцијата сè уште не се договорени, веќе се зголемуваат несогласувањата околу тоа дали да се постават услови на заемот, кој ќе се финансира со замрзнати руски средства. Средствата од кредитот ќе се користат и за европските потреби за вооружување и за редовна буџетска поддршка, но точната распределба сè уште не е дискутирана.
За да ги зајакнат своите растечки индустрии за оружје, а наедно да ѝ помогнат на Украина, Франција и во помала мера Германија и Италија го поддржуваат користењето на заемот за купување европско оружје за Киев. Идејата првпат ја предложи германскиот канцелар Фридрих Мерц во колумна во „Фајненшл тајмс“ во септември.
Сепак, соперничкиот табор, кој ги вклучува Холандија и нордиските и балтичките држави, тврди дека Украина треба да има слобода да ги троши парите според своите потреби – вклучително и купување оружје произведено од американските компании.
По притисокот од Берлин и Париз, нацрт-заклучоците за самитот се однесуваат на важноста на зајакнувањето на европската индустрија за оружје со заемот. Критичарите велат дека ваквиот пристап е лицемерен.
– Ако целта е Украина да се задржи во борбата, треба да ги држите критериумите отворени – рече висок дипломат на ЕУ.
Тие тврдат дека приложувањето клаузула „Купи европско оружје“ би го спречило Киев да пристапи до многу потребно оружје, како што е системот за ракетна одбрана „патриот“, кој се произведува само во САД.
– Се надевам дека ќе можат да купуваат сè повеќе оружје од Европа, но знаеме дека во Европа ги немаме сите тие капацитети и оружје што им се потребни. Затоа е реалност дека мора да им биде дозволено да купуваат и од САД, доколку е потребно – рече финскиот премиер Петери Орпо во интервју за „Политико“.
Поделбите по ова прашање се појавија минатата недела за време на вечерата на министрите за одбрана на ЕУ, според функционер на ЕУ.
Поранешната литванска министерка за одбрана Довиле Шакалене, кој поднесе оставка во средата поради несогласувања со премиерот на земјата за буџетот за одбрана, го поддржа отворањето на украинскиот заем за американска опрема во интервју за „Политико“.
– Ако можеме да го искористиме заемот за репарација за да го финансираме она што најмногу ѝ е потребно на Украина, ова е одлично, а може да биде одлично ако се искористи за покривање на најитните потреби на Украина, вклучително и системите за оружје произведени од Соединетите Американски Држави – кажа Шакалене, осврнувајќи се на иницијативата на НАТО за листата со приоритетни барања за Украина, која предвидува САД да му продаваат оружје на Киев, под услов европските сојузници да платат за него. Р.С.
