Претседателот на Собранието, Африм Гаши на неделниот брифинг со новинарите истакна дека на денешната координација со координаторите на пратеничките групи преовладувала перцепцијата дека не е добро Собранието да врши интерпелација на претседател на Уставен суд. Ова го истакна Гаши за интерпелацијата за работата на претседателот на Уставниот суд, Дарко Костадиновски, која е ставена на дневен ред на 59. собраниска седница закажана на 9 јули, поднесена од пратеничката група на Европски фронт.
-Се отвори прашањето за интерпелацијата на претседателот на Уставниот суд. Ние ја ставивме како точка на дневниот ред. Имаше дискусија дали сме постапиле добро, дали е во ред или не, што е нормално. Наша и моја дилема како Собрание, како кабинет и ка ко служба. Ние се водевме по членот 72 од Уставот и 47 од Деловникот на Собранието каде се вели „интерпелација може да се покрене за секој носител на јавна функција“. Сега ние како Собрание мораме да го процесираме тоа. Од друга страна зборуваме за судска власт и тоа остана тема која ќе ја видиме. Можеби некој од пратениците ќе бараат таа точка да се тргне од дневниот ред. Главно, на координацијата со координаторите на пратеничките групи преовладуваше перцепцијата дека не е добро како Собрание да вршиме интерпелација на претседател на Уставен суд. Ќе видиме како ќе одлучи пленумот- рече Гаши.
Информира дека тој ќе бара од собраниската Комисијата за деловнички и мандатно-имунитетни прашања да јавна расправа за дефинирање на зборот „носител на јавна функција“.
-Јас ќе барам од Комисијата за деловнички и мандатни прашања да заседава и понатаму да направиме јавна расправа да се дефинира поточно зборот „носител на јавна функција“, затоа што тука спаѓаат претседателот на државата, градоначалниците, особено судовите. Мислам дека треба правно да ја разјасниме за понатаму да не остане тоа на волјата на претседателот на Собранието или некоја индивидуа- туку да оставиме институционален траг како да се постапува по овие иницијативи.
Гаши потенцира дека поднесителите на иницијативата за Костадиновски, односно ДУИ, не присуствувале на денешната координација на координаторите на пратеничките групи. Предложил таа точка да се тргне од дневниот ред.
-Подносителот на иницијативата за интерпелација, односно ДУИ не беа денеска на координацијата. Јас сакав да предложам дали да ја тргнеме, ама тогаш пак ќе имаше реакции зошто сме ја тргнеле и плус не беше координаторот на ДУИ за да не решаваме во нивно име. На самата седница ќе се гласа дали да се тргне. Во Уставот стои само „носител на јавна функција“. На пример, тогаш ДУИ реагираше за интерпелацијата за членовите на Судскиот совет, а сега тие сами предлагаат- рече тој.
Гаши соопшти дека Собранието ги следела сите рокови и до Костадиновски е испратена интерпелацијата. Посочи дека тој имал рок да одговори, но не одговорил. Потенциа дека Костадиновски кажал дека нема да присуствува на пленарната седница каде ќе се дискутира за неговата интерпелацијата. Гаши нагласи дека тоа е негово право.
Пратеникот на Европскиот фронт, Илир Хасани тогаш на прес-конференција образложи дека интерпелацијата е поднесена за работата на Костадиновски врз основа на член 72, став 1 и став 2 од Уставот. Според Хасани, Костадиновски свесно го прекршил Законот за употреба на јазиците и членот 101 од Законот за Уставниот суд.
– Сакам да нагласам дека оваа иницијатива нема за цел да изврши притисок врз Уставниот суд за разлика од другите претходни интерпелации кои беа јасно од политичка природа, туку има социјална и медиумско влијание. Нашата цел е да поведеме институционална дебата за фукционирањето на оваа институција и улогата на нејзиниот претседател во почитување на Уставот и постоечките закони- рече Хасани.
Според Хасани, Костадиновски има предрасуди кон албанскиот јазик.
– Во причините за интерпелацијата може да споменеме интервју што е дадено за новинарската агенција МИА во август 2024 година, каде што цитирам „дека политиката што ја создаде тој закон создаде еден вид правен хаос што резултираше со политички хаос, недоверба и дилема. Факт е дека законот се спроведува и дека создава проблеми со неговата имплементација“. Оваа изјава покренува неколку прашања: Врз основа на кој член од Уставот или кокретен закон претседателот на Уставен суд смее да карактеризира закон како извор на политички и правен хаос и дали е во надлежност на претседател на Уставен суд да утврди проблеми во спроведување на зкаонот и да предвиди законодавна интервенција. Ваквите изјави ги намалуваат рамките на надлежностите дефинирани со закон и создава серија сомнежи за непристараноста на претседателот на Судот во случаи што се уште се во фаза за разгледување – рече Хасани.
Во реакцијата од Уставниот суд тогаш преку соопштение посочија дека Костадиновски нема да коментира било какви политички изјави.
-Уставниот на Р.С.М не предвидува никаква можност за разрешување на уставен судија ниту од страна на законодавната ниту од страна на извршната власт. Уставниот суд како орган на Републиката кој ја штити уставноста и законитоста не подлежи на начелото на поделба на власта . Уставотворецот го поставил Уставниот суд над трите власти затоа што тој е контролор на нивните постапки, акти и дејствија . Самостојноста и независноста на Уставниот суд и уставните судии имаат најсилна уставна гаранција . Уставот не му дозволува на Собранието со законски решенија на било кој начин да влијае на надлежностите, начинот на избор, престанокот на функцијата на уставните судии . Овластувањето на Собранието завршува со моментот на избор на судиите- се наведуваше во соопштението на Уставниот суд.
