Еден од најздравите плодови што виреат на поголема надморска височина на македонските планини е боровинката – плод што во овој период е добро созреан и токму поради тоа голем број жители на Кичево и Кичевијата ги посетуваат локациите каде што најмногу ја има боровинката, и тоа на планините Стогово, Бистра, Добра Вода и Илинска Планина. Берачите на боровинки се добро подготвени за оваа операција, со специјални алатки, со чија помош берењето боровинки оди побрзо, а собраните количества се многу поголеми. Повеќето берачи на овие планини заминуваат на повеќе дена и затоа со себе носат шатори, топла облека и повеќе амбалажа од ранци и други вреќи за складирање на насобраните плодови.
Годинешниот род е исклучително добар, а и квалитетот е задоволителен, и затоа бројот на берачите е поголем од вообичаената бројка. Бидејќи локациите со боровинки се на доста тешки и недостапни терени, многумина, покрај теренско возило, за пренесување на боровинките користат и коњи или магариња.
– Како и другите зрнести плодови, така и боровинката годинава има исклучително богат род и, по две сиромашни сезони, може да се пофалиме дека имаме натпросечно богата година. Боровинката ја има на повеќето планини во западниот ден од земјава, на надморска височина од над 1.100 метри, а периодот кога е погодна за берење со доволна зрелост на плодот е од средината на јули до почетокот на септември – вели искусниот берач Ване Максимоски, кој во берба на боровинки оди во друштво со синот, кој е и рекордер по набрани количества за еден ден.
Тој ги истакнува и тешкотиите на кои наидуваат берачите на боровинки.
– За да се стигне до површините со боровинки, потребни се добро подготвено теренско возило, солидна физичка подготвеност и желба за собирање на овој благороден плод. Ние за берење боровинки користиме специјално изработени чешли, потоа корита и ранци, каде што ги складираме боровинките. Ако има добар род како годинава, еден собирач само за еден ден може да собере и 80 килограми и ако тоа се помножи по откупна цена од стотина денари, тогаш за само еден ден може да се заработи и помала плата. Поради конфигурацијата на теренот, често не е можно директно да се стигне со возило до терените со боровинки и затоа на некои планини е потребно да се оди пеш и по неколку часа, како и добра физичка подготвеност, бидејќи насобраните боровинки треба подолго да се носат на грб – додава искусниот собирач на боровинки Максимоски, кој досега не пропуштил сезона во собирање боровинки.
Вообичаено, собирачите на боровинки во планина одат со друштво, за да си помагаат, а и да се заштитат од дивечот, и ако се ноќева, тогаш е повеќе од неопходно да се има што поголемо друштво. Сите се единствени дека годинешниот род на боровинки, според квалитетот и родот, е над повеќегодишниот просек.
– Годинава ќе ни биде една од најдобрите во собирање боровинки, бидејќи родот е над повеќегодишниот просек. За да не губиме време по пат, често ноќеваме во близината на терените со боровинки и на тој начин се враќаме дома со добро наполнети ранци. Освен за сопствени потреби, годинава имаме можност и да продадеме поголеми количества и да заработиме некој денар, а откупувачите оваа сезона нудат од 80 до 100 денари за килограм предадени боровинки. По сѐ што ни се случи на овој план летово, оваа година можеме да ја прогласиме за една од најуспешните во последната деценија. Има семејства што одат заедно во собирање боровинки и поради богатиот род и солидната откупна цена, за една сезона може да заработат и за солиден автомобил, што во наши услови не е мала работа – вели Борко Анѓелески, кој е редовно присутен на терените со боровинки.
Собирачите на боровинки велат дека ги стимулира и тоа што имаат сигурен пласман и редовна исплата од страна на откупувачите и со чиста сметка ја завршуваат сезоната, по што ги забораваат сите маки на кои биле изложени во текот на изминатата берба.
