Министрите за надворешни работи на шесте земји од Западниот Балкан, во присуство на министрите на другите земји учесници во Берлинскиот процес, претставници на институциите на Европската Унија и Советот за регионална соработка, одржаа Состанокот во Скопје, со којшто се означи почетокот на заедничкото претседателство со Берлинскиот процес на Македонија и Бугарија за 2020 година.
Во рамки на состанокот беше потпишана заедничка изјава која ја пренесуваме во целост.
1. Надоврзувајќи се на Финалната декларација од Самитот во Загреб во 2000 година, Агендата на Самитот од Солун во 2003 година, Декларацијата и Агендата на приоритети од Самитот на ЕУ за Западниот Балкан од Софија во 2018 година, и земајќи ги предвид досегашните заложби за реформирање на нашите општества и овозможување на поцврста регионална соработка во светло на европската интеграција, ја повторуваме нашата постојана заложба за придржување кон, и промовирање на основните европски вредности: демократијата, владеење на правото, и почитта кон основните права, кои се истовремено и главните двигатели на економската интеграција, но и суштинската основа која поттикнува регионално помирување и стабилност.
2. Како интегрален дел од европскиот континент, и имајќи го предвид нашето заедничко минато но и заедничка иднина, го реафирмираме нашиот стратешки интерес за станување земји членки на ЕУ, додека градиме мирољубив, стабилен, и економски просперитетен регион во рамките на силна и обединета Европа. Со ова, одново потврдуваме дека обликувањето на нашите демократии во согласност со европските вредности и стандарди е во наш сопствен интерес, но и наша одговорност.
3. Адресирајќи ги најпрвин „основите“ – како што се независното судство, борбата против организираниот криминал и корупцијата, реформата на јавната администрација, стабилното управување со економијата, слободата на изразувањето и слободата на медиумите, заштитата на човековите права и малцинствата, како и добрососедските односи – ја зајакнуваме нашата сопствена политичка и економска стабилност и се приклонуваме кон останатиот дел од европскиот континент. Овие основи ќе станат уште поважни за време на преговорите за членство.
4. Ја подвлекуваме важноста на зајакнувањето на демократските институции, на зајакнувањето на инклузивноста во демократскиот процес, и се заложуваме да преземеме натамошни реформи за да осигураме дека принципите на поделба на власта, спреги и кочници, како и слобода на изразувањето и заштитата на правата на лицата кои се припадници на малцинствата, вклучително и Ромите, се почитуваат и во пракса. Признаваме дека на овој пат се потребни поцврсти мерки.
5. Ја изразуваме нашата подготвеност за проактивен ангажман со цел директен придонес кон остварувањето на визијата за посилна Унија во глобалниот свет; негувајќи го европскиот начин на живот, заштитен од виталната и отпорна европска демократија; просперитетни економии кои осигуруваат и општествена еднаквост и напредок; визијата за климатски-неутрален континент; и за користење на најдоброто од модерната технологија на денешната дигитална ера.
6. Движејќи се напред, регионот треба силно да ја демонстрира својата зрелост, и да здобие и промовира сопствеништво, инклузивност, како и амбиција да создава додадена вредност за сите. Нашиот регион бил, и ќе биде доверлив партнер во справувањето со заедничките предизвици на Европската Унија, врз база на автентична волја за реформи и испорачување на конкретни резултати.
7. Конфигурацијата на шесте земји од Западниот Балкан (WБ6) веќе постигна многу, и произведе редица успешни и просперитетни регионални иницијативи, како на пример – Регионалната економска област, Заедничкиот пазар за електрична енергија, Регионалната спогодба за роаминг меѓу WБ6, итн. Сега е време за дополнително продлабочување на опсегот на соработката меѓу земјите од регионот и да ја засилиме ориентацијата кон резултати.
8. Во насока на ова, се обврзуваме за дополнителна примена на Регионалната економска област, врз основа на правилата на ЦЕФТА и правилата и принципите на ЕУ, согласно Спогодбите за стабилизација и асоцијација (СААс). Доколку регионот не работи заеднички, тогаш ни пристапувањето кон ЕУ нема да функционира. Регионалната соработка е услов без кој не се може, доколку сакаме да го забрзаме нашите процеси за пристапиување кон ЕУ.
9. Во оваа смисла, го поздравуваме обновениот фокус на ЕУ кон нашиот регион и ги поддржуваме тековните размислувања и разговори во насока на подобрување на пристапниот процес, особено во контекст на Комуникацијата на Европската Комисија од 5 февруари 2020 година за унапредување на пристапниот процес. Веруваме дека ова внесува нов политички квалитет, го обновува кредибилитетот на процесот, а додава и нова динамика и предвидливост. Во таа насока ја потенцираме важноста да се комплетира визната либерализација за сите WБ6 во најскор можен рок. Исто така, во исчекување сме и на разгледувањата на Советот за ова прашање, како и за позитивна одлука за започнување на преговори за членство со Албанија и Северна Македонија на Европскиот Совет во март.
10. Приоѓајќи им на обновените заложби со добра волја, веруваме дека тие ќе ги зајакнат кредибилитетот и довербата, и ќе придонесат кон еден подинамичен, попристаплив, и пообјективен пристапен процес, од заеднички бенефит за ЕУ, за земјите членки, како и за земјите кандидати за членство во ЕУ и другите потенцијални кандидати. Ова ќе доведе и до де фацто пристапување кон ЕУ.
11. Гледајќи го пристапниот процес како инструмент со којшто се надминува јазот во стандардите меѓу земјите членки и земјите аспиранти; тој ја обезбедува и основата, но и алатките кои ќе дозволат здрав натпревар, нудејќи поттик за зајакнат реформски ангажман. Инсистирањето на внимателни, мериторни и објективни критериуми од една, и јасно признавање на напредокот во реформите од друга страна, ќе го придвижи процесот напред и ќе ја зачува вредноста на прогресивните промени.
12. Нашите напори за интегриран регион можат да ни дадат дополнителен мотив за нашата европска интеграција. Сакаме да испратиме силна и јасна политичка порака за важноста од кредибилен процес на проширување, и за важноста на остварлива ЕУ перспектива за целиот регион, како и да подвлечеме дека нашите напори за зајакната регионална соработка се условени и од заеднички, одлучни напори за забрзан европски процес за пристапување. Пробивот на овој пат е неопходен, што е можно поскоро.
13. Го делиме ставот дека Берлинскиот процес (БП) и другите регионални иницијативи не се замена за проширувањето на ЕУ. Овие иницијативи служат за консолидација и одржување на динамиката на процесот на интеграција на земјите од Западен Балкан во ЕУ. Го поздравуваме Заедничкото претседателство на Република Бугарија и Република Северна Македонија, модел кој за првпат употребен во рамките на Берлинскиот процес, што нуди јасни перспективи за засилена регионална сопственост.
14. Поврзаноста и понатамошното спроведување на Регионалната економска област остануваат клучни компоненти на Берлинскиот процес. Го поздравуваме јасниот фокус на Заедничкото претседателство, придвижуван од желбата за „продлабочување наспроти проширување“, како и за негување на сеопфатен пристап кон меѓусебното поврзување (цоннецтивитy). Ова има за цел да ја подобри економската кохезија и поврзаност во регионот од секој аспект (транспорт, непосредна комуникација (пеопле-то-пеопле), нови технологии, дигитална интеграција, енергија, економија, млади, животната средина, образование итн.).
15. Исто така, ги поздравуваме и зацртаните приоритети на Заедничкото претседателство. Напорите за промовирање на засилена регионална интеграција, поврзаност, и олеснето движење на производи, услуги, капитал и луѓе ќе ги одржат нашите економии витални, а нашите индустрии компетитивни. Овој процес треба да биде воден од принципот на вклученост на сите, што претставува додадена вредност на целиот процес. Продолжуваме со поддршката за континуирана соработка со цел создавање на најсоодветни инструменти кои водат кон конвергенција меѓу ЕУ и регионот, на политички, економски, и правен план, како и на планот на граѓанското општество.
16. Обративме внимание и на размислувањата и дискусиите на Тинк-тенк форумот (ТТФ), ко-организиран од Институтот за демократија „Социетас Цивилис “– Скопје, и Канцеларијата на Европскиот совет за надворешни односи во Софија, кој се одржа пред министерскиот состанок. По нашата интеракција со претставниците од тинк-тенк заедницата, ќе го продолжиме дијалогот со регионалните граѓански организации, имајќи ја предвид нивната улога во креирање на јавни политики, како и во процесот на носење одлуки поврзани со ЕУ.
17. Во насока на испорачување конкретни резултати за Самитот во Софија во 2020 година, ги поддржуваме плановите на Заедничкото претседателство за остварување на поблиска соработка со сите наши партнери, вклучително и европските институции, Советот за регионална соработка, учесниците во Берлинскиот процес, меѓународните финансиски институции, како и останатите релевантни чинители и засегнати страни во процесот. Стремејќи се кон синергија и комплементарност, остварувањето на поблиска соработка со хрватското и германското претседателство со Советот на Европската Унија ќе биде од круцијална важност, со цел да се зачува европската перспектива за Западниот Балкан да се одржува високо на агендата на ЕУ, со што ќе се обезбедат опипливи резултати во однос на одржлива стабилност, мир, и просперитет во регионот.
