Според градежниците со кои се консултиравме, на секој стан што е со цена од над 1.800 евра за квадратен метар, цената му е вештачки зголемена. Според нивните пресметки, цената на градежните материјали влијае само со 30 отсто на крајната цена на градежниот квадрат. Тоа значи дека ако квадрат станбен простор се продавал по 1.000 евра, со поскапувањето на репроматеријалите би чинел 1.300 евра, а не 2.000 евра. Што се однесува до работната рака, сега таа навистина е дефицитарна и нејзината цена расте! Но тие истакнуваат дека работната рака не учествува повеќе од 5 отсто во зголемените трошоци за изградба на станот, а сепак цените на становите во Скопје, Охрид, Струга се енормно високи, во споредба со Гевгелија, Штип, Кочани, Куманово итн.
Државниот завод за статистика (ДЗС) регистрира намалување на обемот на градежните активности
Голем пад на бројот на издадени одобренија за градење забележа Државниот завод за статистика при последната анализа на одобренијата за градба. Според податоците, во август оваа година се издадени 344 одобренија за градење, што е за 9 отсто помалку во однос на истиот месец од претходната година. Според издадените одобренија за градење, предвидената вредност на објектите изнесува 7.038.158 илјади денари, што е за 23,7 отсто помалку во однос на истиот месец од претходната година. Од вкупниот број издадени одобренија за градење, 157 (45,6 отсто) се наменети за објекти од високоградба, 121 (35,2 отсто) за објекти од нискоградба и 66 (19,2 отсто) за објекти за реконструкција.
Цените на становите се нереално високи
Градежникот Никола Велковски вели дека намалената продукција на станови, покрај зголемените трошоци на влезната страна во врска со градежните материјали, како и недостигот од квалитетна работна сила, се должи и на намалениот избор и понудата на квалитетни локации.
Тој нагласува дека цените на становите се нереално високи со оглед на тоа што цените на градежните материјали растеа со забрзано темпо, но сега тоа темпо намали со својата динамика, па сега е исклучително тежок проблемот со недостиг од работна сила.
– Огромните цени на становите се резултат на вештачкото зголемување на цената на градежниот квадрат, односно на зголемената побарувачка и на зголемените апетити на сопствениците на градежните парцели и влегувањето на голем капитал во градежништвото преку инвеститори – трговци со продажба на станови што купуваат парцели, градат и си заминуваат – објаснува Велковски.
Тој додава дека на секој стан што е со цена од над 1.800 евра за квадратен метар, цената му е вештачки зголемена, бидејќи цената на градежните материјали влијае само со 30 отсто на крајната цена на градежниот квадрат.
– Тоа значи дека ако квадрат станбен простор се продавал по 1.000 евра, со поскапувањето на репроматеријалите би чинел 1.300 евра, а не 2.000 евра. Што се однесува до работната рака, таа е дефицитарна и нејзината цена расте, но работната рака не учествува повеќе од 5 отсто во зголемените трошоци за изградба на станот, а сепак цените на становите во Скопје, Охрид, Струга се енормно високи, во споредба со Гевгелија, Штип, Кочани, Куманово итн. – истакнува Велковски.
Како што вели тој, побарувачката на станови на атрактивните локации ја зголемува цената на тие станови, па без оглед на висината на износот на квадратен метар, граѓаните одлучуваат да купат станови.
Велковски ги објаснува високите цени и падот на градежните активности во секторот и со уште една појава.
– Има сѐ помалку квалитетни и слободни локации за градба во деловите од главниот град што се интересни и профитабилни за градба. Тие што ги има или имаат нерешени имотноправни односи помеѓу сопствениците и поради тоа стојат или, пак, сопствениците бараат нереални услови за продажба на градежните парцели – посочува Велковски.
Негативниот тренд во градежништвото трае подолго време
Според Игор Панчевски, сопственик на агенцијата за недвижности „Левел 7“, трендот на намалување на градежните активности и намалениот број на издадени одобренија за градба не е новост и трае веќе некое време, а постојат повеќе причини за таквата состојба. Како што смета тој, тоа не е презаситеноста на пазарот, бидејќи македонските граѓани инвестицијата во станбен простор сѐ уште ја перцепираат како најсигурна и најисплатлива, особено во период на инфлација и нестабилност на цените.
– Сметам дека постојат повеќе причини за намалениот обем на градежни активности, а тие во моментов се повеќе од локален карактер и тука пред сѐ мислам на недостигот од достапни локации за градба и оваа состојба особено важи за Скопје. Поради состојбата со ДУП-овите во повеќе делови од градот, а особено во најатрактивните општини како Центар и Карпош, каде што има мораториуми за градба, спорни ДУП-ови итн., односно административните проблеми, како и нерешените имотноправни односи на голем дел од слободните локации, во голема мера влијаат за намалување на градежните активности и бројот на одобренијата за градба што во краен случај секако влијае и на цената на становите, односно на нивно зголемување – посочува Панчевски.
Како што напоменува тој, засега нема индикации дека пазарот е презаситен бидејќи побарувачката за инвестирање во станови сѐ уште е на ниво како и во претходниот период и не очекува намалување на цените на становите, туку смета дека во наредниот период, односно во последниот квартал на тековната година и почетокот на наредната година ќе има стабилизација на цените на сегашното ниво. Но и очекува да има и минимално зголемување на цените, особено на најатрактивни локации како Центар, Карпош и Аеродром, како најпосакувани локации за живеење или инвестирање, а каде што веќе има ограничена понуда на слободни станови за продажба.
– Сето тоа придонесува за една друга состојба на пазарот за недвижности, особено во Скопје, а тоа е големата разлика во цените на становите на периферните делови со тие во централните делови на градот, односно несразмерниот процентуален пораст на истите тие. На пример, пред поскапувањето на цената на становите разликата помеѓу становите во Центар и во Ѓорче Петров беше 400-500 евра на квадратен метар, додека сега разликата е 1200-1300 евра квадратен метар и, за жал, сметам дека оваа разлика понатаму само ќе се зголемува од горенаведените причини – потенцира Панчевски.
