Цените на становите континуирано растат во последните години и ваков раст не е регистриран уште од 2009 година. На што се должи ваквото покачување на цената, колку е тоа одраз на реалните состојби, движењето на цените на репроматеријалите, соодносот на понудата и побарувачката, а колку е вештачки креирано од самите трговци
Рекордно високи цени на становите во Скопје се забележани во последните месеци и на старите и на новите станови, но поскапуваат становите и во другите градови во Македонија. Некои од овие цени се резултат на поскапените репроматеријали и поскапата работна рака, но, како што велат упатените, повеќето се резултат на вештачкото зголемување на цената на градежниот квадрат.
Според податоците на Народната банка, рекорден раст на цените на недвижностите имало во последното тримесечје лани. Становите поскапеле за дури 11,2 процентни поени на годишно ниво. Ваков раст не е регистриран од 2009 година. Поскапувањето што го објави Народната банка е историско. Податоците покажуваат дека во октомври, ноември и во декември недвижностите биле поскапи за дури 5,2 отсто од јули, август и од септември.
– Напоредно со покачувањето на цените на новите се покачија цените и на старите станови. Сметаме дека цените на станбениот простор се високи, особено во доменот кај постарите станови кај кои се потребни дополнителни трошоци за пренос и за реновирање каде што со оглед на состојбата и на цените на градежните материјали финалниот ефект е дека се речиси на исто ценовно ниво со новите станови – објаснува Игор Панчевски, сопственик на агенцијата за недвижности „Левел 7“.
Според него, цените на становите во Скопје во последните 10 години се со константен благ пораст и минимални осцилации, сѐ до почетокот на вториот квартал од минатата година кога е забележан значителен пораст, кој е последица на соодносот помеѓу понудата и побарувачката, цената на градежните материјали и намалениот обем на градба, односно нова понуда.
– Во согласност со официјалните статистики, цените на становите пред пет години се движеа во просек од речиси 1.000 евра за квадратен метар. Во зависност од локациите, цените на становите се значително зголемени споредбено со минатите години и особено на атрактивните локации во Скопје, каде што веќе има цени од над 1.500 евра за квадратен метар, додека на периферните населби цените се движат над 1.000 евра за квадратен метар – вели Панчевски.
Оттаму, тој додава дека при формирање на цената на станбениот простор влијаат следниве фактори: економските влијанија (внатрешни и надворешни), состојбата на пазарот на недвижности – соодносот на понудата и побарувачката, урбанистичките можности и достапноста на локации за градба, цената на градежните материјали и работната рака.
– Доколку правиме разлика од Скопје во однос на другите градови во Македонија, разликата во малку пониската цената е пред сѐ во соодносот на понудата и побарувачката, како и цената на чинење на земјиштето за градба како битен фактор при дефинирање на цената на станбениот простор – смета Панчевски.
Тој додава дека државната кампања во однос на купувањето станови во согласност со условите на пазарот на недвижности по ниту една основа не се покажа како одлучувачки фактор при дефинирање на цената на станбениот простор, од причина што обемот на реализација на купопродажби преку проектот е многу мал. Во секој случај, тој смета дека ваквите кампањи се потребни и треба да продолжат и понатаму.
Од агенциите за недвижен имот од другите градови велат дека во Скопје како главен град има голем интерес за градење и за купување имоти, па сето тоа повлекува поскапување на цените. Но поскапувањето во Скопје, сметаат оттаму, повлекува и зголемување на цените во соседните градови што гравитираат кон него.
– Во Битола веќе имаме цена од 1.000 евра за нови и 700 евра по квадрат за стари станови.
И во Охрид се случува истото. Новите станови достигнуваат и до 1.300 евра по квадрат, а старите од 700 до 900 евра. Цените не се реални за старите станови. Но поради побарувачката и газдите на старите станови си држат висока цена – посочуваат од агенциите.
Градежниот Никола Велковски вели дека и покрај тоа што се инсистира да се прикаже цената на репроматеријалите во градежништвото како главен виновник за зголемување на цената на станбениот квадрат, тоа не е во целост така.
– Цената на репроматеријалите на крајната цена на градежниот квадрат секако дека влијае, но остатокот го прават условите на пазарот што ги диктираат градежни трговци и сопствениците на градежните парцели. Тоа значи дека ако квадрат станбен простор се продавал по 1.000 евра, со поскапувањето на репроматеријалите би чинел 1.300 евра. Но во градежниот сектор последниве години влегоа трговци што внесоа огромни пари, градат и си заминуваат. Во борбата за добивање локација за градење овие трговци им нудат високи цени на сопствениците на парцелите. Конкретна цена за градежен квадрат не може да се каже, но ова зголемување, секако, го плаќа крајниот купувач на станот со тоа што ќе плати 1.800 евра за квадрат на атрактивна локација – вели Велковски.
Според Градежната комора при Стопанската комора на северозападна Македонија, енормното покачување на цените на речиси сите компоненти од градбата кај инвеститорите создава резерви при планирање на идните градби и прашање е дали куповната моќ ќе може да го следи овој тренд на пораст на цените.
– И по логика, ако имаме намален број градби, ќе имаме поскапување на цените на становите, а од друга страна, намалување на обемот на работа за градежниците. А со тоа и неможност да ја задржиме работната сила, која секој ден ни бега во странство. Така што, наша сугестија е да се отворат што повеќе можности за градба, ќе биде подобро за сите, ќе имаме поголем развој, инјектирање повеќе пари во економијата, поевтини станови и поквалитетно живење – истакнаа неодамна од СКСЗМ.
