Рецензија
Јаков Наумоски припаѓа на онаа ретка група музичари што звукот го гледаат како чисто раскажување приказни — секој акорд е кадар, секој аранжман е филмска сцена. Неговата работа не е само спој на филм и музика; таа е креативен процес што ги надминува границите меѓу медиумите и го претвора во вистински занаетчија на наративниот музички израз.
Раната приказна на Наумоски започнува во Скопје, каде што од млади години се школува како класичен гитарист. Уште како средношколец во музичко училиште, неговата посветеност кон поврзување различни светови веќе беше очигледна. За првпат се сретнав со оваа уникатна визија во 2016 година. Додека сè уште беше ученик, кој го започнуваше средното образование во музичкото училиште, неговата посветеност да ги поврзува различните светови веќе беше очигледна. Таа година го поканив да одржи амбициозен трибјут-концерт на филмска музика – соло-изведба, во негов аранжман за класична гитара, посветен на најголемите гиганти во филмската музика: Ханс Зимер (Hans Zimmer), Џон Вилијамс (John Williams), Енио Мориконе (Ennio Morricone) и Трент Резнор (Trent Reznor) на Филмскиот фестивал за млади „Џифони Македонија“ (Giffoni Macedonia), каде што сум извршен директор. Тој му пристапи на концертот со чувство за наративен тек и емоционално темпо што ја надминуваше неговата возраст. Неговиот музички свет тогаш се врзуваше за класичните студии, кинематографскиот правец што го истражуваше преку рок-бендот „Линколн Летер“ (Lincoln Letter) и растечката љубопитност за тоа како музиката ја обликува приказната.
Оваа рана основа, вкоренета и во класичната техника и во филмскиот опсег, е клучот за разбирање на неговата денешна траекторија. Во неговата работа го препознавам творечкиот импулс што ги води уметниците да ја преосмислуваат наративната форма, создавајќи моќно единство од приказна, звук и емоција што се протега низ жанровите и географиите.
Помеѓу континенти и креативни улоги
Од Скопје, преку студиите на Музичкиот колеџ Беркли (Berklee College of Music), до студијата за снимање филмска музика во Лос Анџелес, Јаков Наумоски изгради единствен пат низ музиката — пат дефиниран помалку од жанрот, а повеќе од филмската имагинација и неуморната креативна енергија.
Како вокалист и гитарист на скопскиот рок-бенд „Линколн Летер“ (Lincoln Letter), Јаков се најде во центарот на смела концепција: песни што живеат како кинематски поглавја, инспирирани од филмски жанрови каде што вестернот се сретнува со пиратски епови. Нивниот деби-албум „Bedtime Stories“ од 2019 година ја обликува атмосферата на шпагети-вестерн филмовите; нивното второ издание „Raise the Sails“ од 2023 година навлезе во свет на пиратски легенди, гитари и приказни за черепи и коски. За Јаков, амбицијата никогаш не била само да свири песни, туку да раскажува приказни : „Идејата беше и останува звукот и изразот да бидат филмски“.
Музичкиот колеџ Беркли станува простор каде што неговиот креативен свет дополнително се трансформира. Таму, Наумоски влегува во средина каде што стотици музички дијалекти се судираат секојдневно. Токму таму се приклучува кон „Вуду бејби алиенс“, бенд чиј состав доаѓа од целиот свет, од САД, Шпанија, Швајцарија, Иран и други земји. Групата напредува преку непредвидливост. Пробите се претворале во експерименти, ритмите се превиткувале во неочекувани форми, а хармониските идеи се менувале во зависност од тоа кој прв ќе реагира. Ништо не било вежбано до совршенство. Сè било откривано во моментот.
За Наумоски, чиј музички развој дотогаш силно се потпираше на структурата и методичната изработка, тоа барало длабока промена во размислувањето. „Морав да се откажам од идејата да го планирам секој момент“, вели тој. „Бендот ме натера да преиспитам сè. Мораш да слушаш на поинаков начин кога ништо не е загарантирано дека ќе се повтори.“ Импровизацијата станала рамка за откривање на формата наместо за нејзино украсување. Тој почнал да ја разбира музичката архитектура како нешто што може да произлезе од интеракција, а не од дизајн.
Овој развој најјасно се гледа во снимањето на албумот на „Вуду бејби алиенс“, каде што Наумоски придонесува како гитарист, продуцент и кокомпозитор на неколку песни. Неговата улога не била дефинирана од сола, туку од обликувањето на начинот на кој се движел ансамблот. Тука Наумоски додава хармониски бои кога идеите се прошируваа, создава преодни моменти и ги заземјува деловите што ризикуваа да залутаат во хаос. Другите музичари често забележувале како едно негово акордирање или суптилен ритмички избор умеел да го пренасочи целиот бенд. Албумот претставува најјасен запис за тоа колку длабоко се проширил неговиот музички вокабулар.
Музичкиот сензибилитет што го разви преку искуствата на Беркли и соработките со различни музичари продолжува и во следната фаза. По дипломирањето, се пресели во Лос Анџелес и започна да работи во филмската музика во Холивуд, под водство на инженерот Крис Фогел, добитник на Греми, придонесувајќи за наградувани филмски партитури во големи студиски продукции. Тој работи на филмски и гејмерски проекти како „Mission: Impossible“, „Eddington“, „Battlefield 6“ и номинираната музика за Греми на филмот „Sinners“.
Она што ја издвојува работата на Наумоски во овие големи продукции не е само неговата способност да функционира во сложени технички средини туку начинот на кој ги применува истите инстинкти што ги развил на Беркли: прво слушај, реагирај брзо и обликувај го значењето преку интеракција. Компонирањето филмска музика, со своите постојани промени, развивачки сцени и непрекинато ребалансирање на приказна и звук, бара иста чувствителност кон промена како импровизацијата на сцена.
Искуството од Беркли е очигледно и во албумот на „Линколн Летер“, „Raise the Sails“. Иако кинематографскиот рок-идентитет на бендот останува во центарот, неговиот белег се препознава во флексибилноста, текстуралната слоевитост и структурите што еволуираат. Во овој албум, Јаков Наумоски внесува поширок хармонски опсег и пофлуидно чувство за темпо. Прогресиите се движат со поголема отвореност, транзициите често се одвиваат со природниот ритам на разговор, а идеите што се повторуваат се појавуваат во изменети форми, наместо со директно повторување.
Јаков Наумоски ѝ пристапува на музиката како на дијалог, водејќи се од принципот дека музичкото раскажување се раѓа од интеракција.
На дваесет и четири години, Наумоски веќе има кариера обележана со силен личен глас и кохерентност. Тој носи визија — верување дека музиката, исто како и филмот, сè уште може да зачуди, да раскажува нови приказни и да допре до срцето. Неговиот следен чекор нема само да биде слушнат туку и виден, почувствуван и запаметен.
Дарко Башески
