По доаѓањето на новиот германски канцелар, се затоплуваат и личните односи меѓу лидерите, но остануваат низа нерешливи поделби од одбраната до трговијата
При доаѓањето на францускиот претседател Емануел Макрон во вила на периферијата на Берлин, каде што требаше да шета, да слуша џез и да вечера со германскиот канцелар Фридрих Мерц, се очекуваше дека двајцата лидери ќе покажат значителна блискост. На крајот на краиштата, при првиот целосен ден на функцијата во мај, Мерц отпатува во Париз и вети „нов француско-германски почеток за Европа“ по години на затегнати односи меѓу Макрон и претходникот на Мерц, Олаф Шолц. Мерц во тоа време рече дека веќе развил „длабока лична врска“ со францускиот лидер што ќе им помогне да работат заедно.
– Атмосферата е сосема поинаква. Никогаш не сум доживеал ваков вид интеракција во сите овие години – рече еден висок германски владин службеник со блиско познавање на француско-германските односи.
Во Париз го имаат истиот впечаток. „Француско-германскиот рефлекс е повторно откриен“, истакна официјален претставник на Елисејската палата.
Но, и покрај доброто расположение и зголемената соработка во областите на политиката што вклучуваат дерегулација и миграција, на лидерите им е сè потешко да ја скријат непријатната реалност: ветеното рестартирање на француско-германскиот мотор што долго време ја напојуваше Европската Унија веќе пропаѓа, бидејќи Мерц и Макрон се соочуваат со низа нерешливи поделби за сè – од одбраната до трговијата.
– Една од најголемите разлики помеѓу сегашниот германски канцелар и неговиот претходник е тоа што Шолц препозна колку ќе биде тешко да се решат клучните француско-германски поделби и не сакаше да вложи огромна енергија за да го постигне речиси невозможното. Шолц не успеа затоа што е паметен и едноставно сфати колку е тешко, а потоа изгуби интерес. Имаме желба да направиме француско-германскиот однос да функционира, но сепак е тешко – изјави за „Политико“ конзервативен пратеник фокусиран на надворешните односи.
Нов договор, подлабоки поделби
Мерц и Макрон имаат многу заеднички нешта кога станува збор за нивните пробизнис-склоности и желбата да видат помалку регулатива. Можеби најголемиот пример во прилог на ова тврдење беше соработката меѓу двајцата лидери минатиот месец, за одбрана на законот за длабинска анализа, наменет да донесе заштита во стилот на ЕУ во глобалните синџири на снабдување.
Нуклеарната енергија е друга област на засилена согласност. Во мај, министерката за економија на Мерц, Катерина Рајхе, сигнализираше дека Берлин е подготвен да се откаже од своето долгогодишно противење на класифицирањето на нуклеарната енергија како обновлив извор, потенцијално ставајќи крај на трајниот судир што ја комплицира енергетската политика на ЕУ. (Сепак, помладите коалициски партнери на Мерц, социјалдемократите, се спротивставуваат на потегот.)
Двајцата лидери се исто така сè повеќе усогласени за драстично намалување на бројот на баратели на азил што доаѓаат во Европа. Друга потенцијална област на соработка може да вклучува француско нуклеарно одвраќање и евентуален договор што Французите би можеле да го користат за да придонесат кон пошироката безбедност на Европа.
– Ова не е дебата што се одвива во центарот на вниманието на медиумите – рече претставникот на Елисејската палата.
Но, за основните несогласувања во врска со трговијата и одбраната не е забележан значителен напредок.
– Постојат две главни прашања што Германија и Франција треба да ги решат за да можеме навистина да постигнеме напредок – рече Роланд Тајс, конзервативен германски пратеник специјализиран за односите на Берлин со Париз.
Одбрана и трговија
Поделбите во одбраната беа откриени претходно месецов кога американскиот претседател Доналд Трамп ја поддржа германската иницијатива Европејците да ја снабдуваат Украина со оружје произведено во Америка. Додека нордиските земји и Велика Британија го поддржаа планот, Франција се спротивстави во согласност со долгогодишниот притисок на Макрон за Европа да произведува повеќе оружје локално и да ја намали зависноста од САД.
Несогласувањата меѓу Франција и Германија исто така се закануваат да го попречат европскиот проект за развој на борбен авион од следната генерација што би го направил блокот помалку склон кон потпирање на американските авиони Ф-35. Службеник од Елисејската палата ги минимизираше несогласувањата околу програмата за борбени авиони, велејќи дека Мерц и Макрон „сакаат да продолжат напред“.
Но некои од најдлабоките поделби продолжуваат да се вртат околу трговијата. Мерц врши притисок врз ЕУ да склучи брз и едноставен трговски договор со САД со цел да им се стави крај на царинските војни на американскиот претседател Доналд Трамп, кои особено силно ги погодуваат германските индустрии. Французите во меѓувреме вршат притисок за построг пристап и подобри услови.
Додека Мерц се залага за договори за слободна трговија со други делови од светот, Германците се соочуваат и со француски отпор за договорот на ЕУ со јужноамериканскиот трговски блок Меркосур, при што Макрон е загрижен да ја заштити својата мала, но политички моќна земјоделска заедница од нов увоз на месо.
Единствениот начин да се премостат овие разлики е Германците да се приближат до Французите во одбраната, а Франција да се приближи до Германија во трговијата, според германскиот пратеник Теис.
– Зад секој француски притисок за поголема европеизација на нашето вооружување, Германија секогаш гледа тројански коњ што им овозможува на Французите да ги транспортираат своите интереси, особено во однос на нивната индустрија за оружје. Мора да го надминеме тоа – рече Теис, додавајќи дека „Французите треба да се придвижат по прашањето на слободната трговија. Исто како што мора да станеме понезависни од САД во однос на одбраната, Европа мора да стане понезависна од САД во однос на трговските односи“.
Прозорецот на можности се затвора
И Макрон и Мерц веројатно ќе мора да ги вознемират клучните гласачи дома за да ја поттикнат алијансата напред, според експертите.
– Канцеларот и претседателот се во дилема. Тие мора да жртвуваат работи во однос на домашната политика за да постигнат напредок во однос на надворешната политика – рече Јакоб Рос, истражувач фокусиран на француско-германските односи во Германскиот совет за надворешни односи.
Но моментот за компромис наскоро може да се исчезне бидејќи двајцата лидери се соочуваат со слични домашни политички притисоци – особено растечкото влијание на крајнодесничарските партии.
Десничарската Алтернатива за Германија (АфД), сега најголемата опозициска сила во парламентот на земјата, го прикажува Мерц како некој што претпочита да поминува време во странство наместо да решава проблеми дома. Во Франција, десничарската партија Национален собир е далеку пред сите други партии со 36 проценти во анкетите.
Но најголемата пречка за компромис може да бидат следните претседателски избори во Франција, кои се закажани за април 2027 година. Макрон не може повторно да се кандидира поради уставните ограничувања на мандатот, а внатрешната политика на земјата изгледа сè понестабилно.
– Едноставно, постои голем временски притисок. Останува само една година во која тие можат некако разумно да соработуваат. Германците можат да заборават да се потпираат на функционална и активна француска влада, бидејќи ќе бидат во целосен изборен режим – рече Рос.
