- Како што американската странска помош се намалува, Русија се стреми да го прошири својот глобален развоен дострел на Глобалниот Југ
- На Русија ѝ недостига централна агенција за странска помош каква што САД имаа некогаш во УСАИД. Повеќе од десетина министерства и организации управуваат со развојна помош, културни проекти, студентски размени и помош при катастрофи. Русија не објавува целосна статистика, но аналитичарите ја проценуваат нејзината вкупна годишна помош на нешто над една милијарда долари пред целосната инвазија на Украина
Со затворањето на Агенцијата на САД за меѓународен развој (УСАИД), Русија се подготвува да го копира моделот на агенцијата, позиционирајќи го Кремљ да жнее благодарност од земјите што сега добиваат помалку помош од Америка. На Русија ѝ недостига централна агенција за странска помош каква што САД некогаш имаа во УСАИД. Повеќе од десетина министерства и организации управуваат со развојна помош, културни проекти, студентски размени и помош при катастрофи. Русија не објавува целосна статистика, но аналитичарите ја проценуваат нејзината вкупна годишна помош на нешто над една милијарда долари пред целосната инвазија на Украина. И поголемиот дел од руската помош оди во постсоветските земји и мал број други земји, главно на Глобалниот Југ, каде што помошта „одговара на националните интереси на Русија“.
Спротивно на тоа, буџетот на УСАИД беше многу позначаен: 22 милијарди долари во 2024 година за работа во 146 земји. Иако трошоците веројатно ќе бидат многу помали, Кремљ очигледно размислува да се пресели во геополитичкиот и геоекономскиот простор што САД го оставија празен.
Навестувања за плановите на Русија се појавија овој месец во долго објавено интервју со Евгениј Примаков, шеф на агенцијата „Росотрудничество“ („Руска соработка“). Како дел од рускиот комплекс за помош, таа презема културни и хуманитарни програми и управува со центрите „Руска куќа“ во странство.
Примаков рече дека Министерството за надворешни работи, матичната институција на „Росотрудничество“, ја дизајнира „следната итерација“ на руска странска помош со „формат аналоген на УСАИД“. Веројатно, целта би била целата руска помош да се стави под еден чадор со зголемено финансирање.
Задачата не е едноставна. Во моментов истакнати институции, како што се кабинетот на претседателот, Руската православна црква, големите универзитети, Министерството за вонредни ситуации и фондации со врски на високо ниво, се вклучени во проекти за странска помош. Тие можеби не се желни да ѝ ги отстапат оваа работа и придружните буџети и патувања на друга организација.
Примаков исто така призна дека Русија, сега, среде скапа војна против Украина, „е многу повеќе заинтересирана за артилериски гранати отколку за испраќање учебници“. Тој рече дека на тој начин бара проектите на неговата агенција да бидат оправдани во однос на тоа „каков социополитички ефект сакаме да постигнеме и како ќе го измериме“. Русија треба да ги брани своите национални интереси, рече тој, а странската помош „не е добротворна организација – таа е корисна за земјата“.
Од коментарите на Примаков не беше јасно колку високи функционери одлучиле да инвестираат во потфатот. Но општата намера беше јасна. Руската помош, наводно, има и друга страна. „Росотрудничество“ е постојано обвинуванa дека служи како параван за руска пропаганда и разузнавачки операции. ЕУ ја санкционираше агенцијата на Примаков во 2022 година за водење мрежа на „агенти на влијание“ и обид за градење поддршка за руската инвазија на Украина.
Проширувањето на странската помош би можело да ѝ користи на Русија со тоа што ќе создаде впечаток дека Кремљ се вмешува за да ги спаси земјите напуштени од САД. Примаков рече дека неговата агенција сега се шири во Африка, вклучувајќи ги и во Ангола, Мали и Алжир. Сепак, Русија никогаш не била многу склона кон скапа, обемна работа за развој на терен.
Покрај тоа, „Росотрудничество“ долго време е цел на внатрешни критики во Русија за внатрешна неорганизираност, трошоци за непотребни културни настани и наводна корупција. Минатите дискусии за ставање под директна контрола на претседателот Владимир Путин или создавање државна корпорација за спроведување програми за помош не дадоа резултати.
Примаков исто така рече дека неговата агенција се натпреварува со Кина во дел од својата работа, при што Кина им нуди на странските студенти месечна стипендија од 500 долари што Русија не може да ја обезбеди.
Секако, Русија нема да стане голем играч на полето на финансиската помош прекуноќ. Како што рече Примаков, засега „би сакале да се натпреваруваме, на пример, со Финска“. Финска потроши околу 153 милиони долари за странска помош во 2024 година, над двојно повеќе од буџетот на „Росотрудничество“. Но интересот е очигледно таму. Слично на тоа, постои разбирање дека како што Америка го намалува својот меѓународен профил, сега постои можност Кремљ да го подобри својот.
