- Реформирањето на огромниот буџет на ЕУ би можело да прерасне во големо фијаско на политиката на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, судејќи според последните недели со жестоки преговори за седумгодишниот план за трошење од 2028 година. Токму во еден ваков редослед на настани, реномираниот магазин „Политико“, дијагностицирајќи го ваквиот предизвик како екстремно сериозен, предупредува дека и „европските комесари се вооружени против обидите на Фон дер Лајен заради прекин на нивните претпочитани програми, а владите испраќаат лути пораки. Земјоделците се подготвени да излезат на протести ако нивните барања не бидат исполнети…“
- Политичкиот притисок расте бидејќи земјите од ЕУ и органите за спроведување на законот алармираат за криминални групи, кои сè повеќе целат на буџетот на ЕУ. Годишните загуби од измами, особено во земјоделството, кохезиските фондови и од јавните набавки се проценува дека надминуваат една милијарда евра, според периодичните ревизии од Европскиот суд на ревизори и Европската канцеларија за борба против измами (ОЛАФ). Вистинската бројка веројатно е многу поголема, со оглед на недоследното спроведување на стратегијата и широко распространетото недоволно пријавување на проневерите и измамите
Европската Унија утре во Брисел ќе го решава едно од најгорливите интерни прашања – за сопствените финансии. Но исклучително е интересен фактот што го издвојуваат независните аналитичари, а тоа е дека „Брисел нема сериозен план“! Тоа се однесува и за ретроградниот феномен во Унијата, кој градуира, а тоа е „злоупотребата на финансиските средства преку измами и проневери“, и тоа во ситуација кога се наоѓа на работ на целосна трговска војна со САД.
Реформирањето на огромниот буџет на ЕУ, велат аналитичарите, би можело да прерасне во големо фијаско на политиката на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, судејќи според последните недели со жестоки преговори за седумгодишниот план за трошење од 2028 година.
– Европските комесари се вооружени против обидите на Фон дер Лајен за прекин на нивните претпочитани програми, владите испраќаат лути пораки, а земјоделците се подготвени да излезат на протести ако нивните барања не бидат исполнети – пишува европското издание на магазинот „Политико“.
Таканаречената „флексибилна стратегија на ЕУ“ создава ризик од понатамошни финансиски злоупотреби
Доверлив нацрт на новата стратегија против измами на Европската комисија, во која увид имаше „Еурактив“, ќе им биде презентирана на европските комесари заедно со буџетскиот план. Во него се опишани само минималните процедурални намери за реформи и се избегнуваат какви било големи структурни промени во системот за борба против измами во европскиот блок.
Урсула фон дер Лајен минатата година вети дека ќе се бори против буџетските измами, за кои се проценува дека ќе ја чинат ЕУ до стотици милиони евра секоја година. Но сега, петмина функционери со директно познавање на интерниот дијалог во ЕУ велат дека комисијата намерно ги ублажила своите амбиции, избирајќи бирократска претпазливост во однос на институционалната реформа, што е одложена за идната година.
– Ние всушност само ја менаџираме тензијата, а сѐ уште не ја решаваме – рече еден функционер на ЕУ под услов на анонимност.
Стратегијата на ЕУ за справување со злоупотребата на финансиите е поважна од кога било досега, бидејќи Европската комисија (ЕК) треба да предложи пофлексибилен режим за распределба на пари од ЕУ од 2028 до 2034 година. Критичарите, пак, предупредуваат дека флексибилниот план би можел да доведе до понатамошни уште потешки злоупотреби.
Исто така, ова прашање се решава во време кога членките на ЕУ бараат построга контрола врз тоа како се троши секое евро, додека ги намалуваат општествените трошоци за да ослободат средства за зелени инвестиции, одбрана и миграција.
– Ако бараме од граѓаните да прифатат буџетска дисциплина, треба да почнеме со тоа што ќе покажеме дека парите не се крадат – нагласи друг функционер на ЕУ, кој работи на судски прашања, жалејќи се на недостигот од итност во стратегијата на комисијата.
Корумпирани не може да се борат против системската
корупција: Измамите /проневерите во Унијата
надминуваат милијарда евра годишно
Политичкиот притисок расте, бидејќи земјите од ЕУ и органите за спроведување на законот алармираат за „криминални групи, кои сè повеќе целат на буџетот на ЕУ“. Годишните загуби од измами, особено во земјоделството, кохезиските фондови и од јавните набавки се проценува дека надминуваат една милијарда евра, според периодичните ревизии од Европскиот суд на ревизори и Европската канцеларија за борба против измами (ОЛАФ). Вистинската бројка веројатно е многу поголема, со оглед на недоследното спроведување и широко распространетото недоволно пријавување. Поголемиот дел од парите никогаш не се враќаат или се собираат делумно од националните власти, а не од комисијата.
Во Европскиот парламент расте фрустрацијата поради неуспехот на комисијата да ги исполни ветувањата за борба против измами веќе дадени во говорот на Фон дер Лајен за состојбата на Унијата во 2022 година.
– Корупцијата нè чини стотици милијарди евра секоја година во Европа. Пристапот на комисијата не е доволен – рече Клое Ридел, европратеничка и известувачка во сенка за директивата за борба против корупцијата.
Иако центристичките групи генерално ги поздравуваат предлозите, тие исто така повикуваат на цврсти мерки против измами.
– Комисијата знае дека парламентот нема да биде задоволен со козметички промени – рече европратеникот Жил Боје, кој работи на извештај за заштитата на финансиските интереси на ЕУ и повикува на поголема соработка и споделување информации меѓу разбивачите на измами.
Зошто Брисел губи на ефикасност: ЕУ претпочита привиден мир со одложување на тешките одлуки
Во основата на оваа расправија се наоѓа нерешено, а можеби и непријатно, прашање: Дали стратегијата на ЕУ за измами е насочена кон враќање пари или обезбедување пресуди? Засега, извршната власт на ЕУ се чини дека дава приоритет на институционалниот мир со одложување на тешките одлуки. Како што рече еден функционер, „Комисијата не е подготвена да се соочи со ЕППО или да ја овласти ОЛАФ, па затоа завршуваме со статус кво што не задоволува никого“.
Критичарите предупредуваат дека оваа двосмисленост ја еродира јавната доверба. Со построги буџетски правила на маса, на граѓаните им се вели да прифатат фискална дисциплина, но без јасна порака дека буџетските средства се во сигурни раце.
– Посилен Европол е добра работа. Како што е и подобрената соработка објавена меѓу ЕППО и ОЛАФ. Но тоа нема да направи разлика во борбата против корупцијата и измамите… Потребни се законски измени и буџетски обврски за проширување на овластувањата на ЕППО и Европол – рече Ридел.
Додека комисијата не дефинира како изгледаат успехот и буџетските обврски во борбата против измамите, нејзиниот финансиски кредибилитет и политичка моќ ќе останат изложени на ризик, стравуваат пратениците.
– Борбата „против погрешно потрошените пари е од суштинско значење, дури и неопходна, за да се гарантираат интегритетот и ефикасноста на јавните финансии. Но само по себе не може да биде одговор на денешните буџетски предизвици на ЕУ, кои исто така бараат јасни политички избори, ригорозно управување и долгорочна стратешка визија – посочи европратеникот Боје. П.Р.
Како ќе се распределат парите од ЕУ?
Сите се амбицираат за најкрупното парче од финансискиот колач
Останува уште малку време додека Фон дер Лајен не го претстави својот предлог, а многу прашања сè уште се неодговорени. Згора, сè што ќе одлучи комисијата може да биде отфрлено од националните влади и од Европскиот парламент во текот на двегодишните преговори
Лобисти од индустријата за одбрана, земјоделци, стартапи, па и од областа на културата итн. – сите тие имаат удел во седумгодишниот фонд на ЕУ, кој моментно вреди 1,2 трилион евра. И сите се борат за да го земат/задржат својот дел од колачот, по многу веројатните намалувања на буџетот од страна на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.
Останува уште малку време додека Фон дер Лајен не го претстави својот предлог, а многу прашања сè уште се неодговорени. Згора, сè што ќе одлучи Европската комисија (ЕК) може да биде отфрлено од националните влади и од Европскиот парламент во текот на двегодишните преговори.
А над сѐ, пред среда (16.7.2025), комесарите и нивните врвни советници ќе мора да одговорат на клучните прашања – Колку голем ќе биде буџетот? Кои даноци ќе се наплаќаат за да се врати долгот на ЕУ? Дали регионите сè уште ќе бидат важни? – за време на вонредните разговори во Берлемонт.
Планираните и расположливи пари нема да бидат доволни
ЕУ во наредните години ќе мора „да работи повеќе со приближно исто количество пари“! Голем прашалник виси над бројките, кои се чуваат во тајност до последен момент. Но јавна тајна е дека расположливите пари нема да бидат доволни за да се задоволат новите приоритети – од одбрана, преку иновации до климатски катастрофи – кои постојано се натрупуваат во последните неколку години.
Во време на стеснети буџети и забавување на растот, двете најголеми земји во ЕУ – Франција и Германија – и неколку други имаат сѐ помал апетит да испратат повеќе пари во Брисел, ставајќи ја комисијата во тешка положба. За да ослободи повеќе средства за одбрана и стартапи, буџетскиот оддел на блокот размислува да намали до 20 отсто од земјоделскиот и регионалниот буџет на ЕУ – кои заедно сочинуваат две третини од нејзиниот тековен паричен фонд. Но тоа нема да биде лесна работа, бидејќи лобито на земјоделците, истражувачите и регионите низ Европа и нивните моќни поддржувачи во парламентот и Европскиот совет, се спротивставуваат на какви било намалувања.
Нови даноци ќе бидат воведени
Комисијата е под голем притисок да воведе нови давачки или трансфери на ниво на ЕУ од националните даночни приходи – познати како „сопствени ресурси“, за да се врати заедничкиот долг од 25 до 30 милијарди евра годишно, кој беше издаден за финансирање на закрепнувањето на блокот по пандемијата на ковид-19.
Но последните дискусии во Брисел ја потврдија максимата на поранешниот британски премиер Винстон Черчил дека „не постои нешто како добар данок“.
Националните влади се претпазливи да не му дадат на Брисел (на ЕУ) премногу моќ да извлекува пари од своите гласачи и генерално се спротивставуваат на предавањето на дел од нивните домашни даночни приходи на Брисел. Во моментов, огромното мнозинство од средствата на ЕУ доаѓаат од придонесите на владите.
Европската комисија пред четири дена предложи три нови даноци насочени кон „нерециклиран електричен отпад, тутунски производи и големи компании во ЕУ со промет од повеќе од 50 милиони евра“. Ова доаѓа како плус, покрај двете одделни идеи од 2021 година за воведување граничен данок на јаглерод и за земање дел од приходите генерирани од Системот за тргување со емисии. Иако идеите сè уште се на маса, на секоја од нив се спротивставуваат различни групи членки на ЕУ. Наоѓањето едногласност за секој нов данок нема да биде лесно.
Фон дер Лајен сака да спои мноштво програми во еден (над)национален фонд?!
Централизација: Администрацијата од Брисел со поголеми овластувања за буџетирањето
Големата идеја на Фон дер Лајен е да спои мноштво програми во еден национален фонд што ќе ги одредува трошоците во секторите, кои се движат од земјоделски субвенции до социјално домување. Според овој нов систем, буџетските плаќања, особено регионалните трошоци, кои сочинуваат една третина од буџетот на ЕУ, ќе бидат поврзани со исполнувањето на реформите.
Поддржувачите тврдат дека ова ќе го олесни пристапот на примателите до парите од ЕУ и ќе ја поттикне продуктивноста со стимулирање на националните реформи. Сепак, мнозинството влади на ЕУ се загрижени дека промената ќе ги овласти централните администрации и споредните региони, кои во моментов играат голема улога во трошењето на средствата од ЕУ.
Постојат постојани стравувања дека предавањето на парите на националните влади, за разлика од посиромашните региони, како што е случајот во моментов, би можело да ја подрие целта на ЕУ за намалување на нееднаквостите низ целиот блок.
Индикатори дека ЕУ ја напушта својата зелена агенда
За време на последните преговори за буџетот, ЕУ се согласи дека најмалку 30 проценти од нејзините трошоци треба да бидат насочени кон климатските цели. Но зелените трошоци излегоа од мода, при што суверенистите се засилија, а конкурентноста ја престигна животната средина на листата на приоритети на ЕУ.
Шефицата на ЕУ за климата, Тереза Рибера, шпанска социјалистка, се бори да ја зголеми – или барем да ја зачува – целта за климата од 30 проценти за да покаже дека ЕУ не ја напушта својата зелена агенда.
Но комесарот за буџет, Пјотр Серафин, се залага во спротивна насока поради стравувањата дека толку висок праг ќе го отежни прераспределувањето на финансирањето според потребите.
Има малку време Фон дер Лајен да донесе конечна одлука за целта за климата – и за сè друго. ПР.
ЕУ очајнички се обидува да избегне трговска војна со САД
Европскиот „вашингтонски синдром“ се влошува
Интересна констатација деновиве лиферува реномираниот „Еурактив“, во која пишува дека „европските лидери во последно време направија сè, освен да клекнат пред Белата куќа, за да го смират американскиот претседател Доналд Трамп и да спречат претстојна трговска војна“.
– Последната закана на Трамп за воведување царини од 30 отсто за стоките од ЕУ, сега закажана за 1 август, ги наведе Европејците панично да се обидуваат да му угодат на американскиот претседател – стратегија што не наликува толку на реалполитика колку на случај на стокхолмски синдром на континентално ниво – констатира „Еурактив“.
Контрамерките од Брисел за Вашингтон сѐ уште заклучени во сеф
За некои Европејци може да биде примамливо да помислат дека отстапките се вредни за да се избегне штетата од целосна трговска војна.
– Ќе ги преземеме сите потребни чекори за да ги заштитиме интересите на ЕУ – изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за време на викендот, инсистирајќи дека ЕУ „секогаш била многу јасна, дека претпочита договорено решение“.
Европската комисија состави список на потенцијални контрамерки претходно оваа година, вклучувајќи ги и давачките за бурбон и „харли-дејвидсон“, но овие алатки остануваат заклучени поради надежта на Брисел за договор во последен момент.
Фон дер Лајен во неделата одлучи да го одложи воведувањето реципрочни тарифи до 20 отсто на околу 21 милијарда евра од американскиот извоз, што првично требаше да стапи во сила денеска.
Додека повеќето земји членки на ЕУ го поддржуваат ставот на извршната власт на ЕУ за трговијата и рекоа дека нема да инсистираат на одмазда пред рокот на 1 август, некои исто така се сè поскептични кон пристапот на Фон дер Лајен, кој подразбира чекање за да се види понатамошниот развој на ситуацијата, според дипломатите на ЕУ, кои зборуваа за време на вонредните разговори во неделата.
Во ЕУ едни се за цврст одговор кон Вашингтон, други за
договорно одложување на царинските тарифи
Дел од проблемот се длабоко различните ставови меѓу земјите членки на ЕУ. Откако Трамп ја презеде функцијата, претставниците и лидерите на ЕУ се бореа да обезбедат дури и минливо време за средба со администрацијата. Во ретките пригоди што го правеа тоа, надвор од формалните самити, тие ја славеа секоја средба како да е сама по себе дипломатски триумф.
Но бидејќи Трамп ги користи царините како продолжение на цврстата моќ, а не како само алатка за балансирање на неговата економија, Брисел се соочува со тежок избор. Франција бара итен одговор, сакајќи да покаже дека нема да биде строга. Данска рано научи со прашањето за Гренланд дека директното соочување со Трамп може да спречи полоши исходи и поддржа построга линија. Друг блок земји, особено Германија и Италија, но и Полска, се држат до надежите за договорено одложување поради страв од понатамошно предизвикување на гневот на Трамп и загрозување на нивниот извоз.
На самитот на ЕУ во јуни, некои од лидерите на блокот, вклучувајќи го и германскиот канцелар Фридрих Мерц, посочија дека „брз и едноставен“ договор, некаде околу основната царина од 10 отсто, не би бил лош договор.
Во основа на хаотичниот пристап на ЕУ кон САД лежи децениска зависност на
Брисел од Вашингтон
Во основата на хаотичниот пристап лежи мрачна вистина: по децении трансатлантска меѓузависност, Европа не може да го замисли животот без одобрението на Америка. Потврда за ваквото тврдење имаше минатиот месец, кога европските лидери послушно го поддржаа барањето на Трамп сојузниците од НАТО да трошат најмалку 5 отсто од БДП за одбрана.
Вистина е дека повеќето европски престолнини, можеби со исклучок на Шпанија, се согласуваат дека Европа со право мора да преземе поголема одговорност за сопствената безбедност. Но многумина го сметаа овој потег како прикриено поткупување за да го спречат Трамп да го активира царинскиот акт. Иако Трамп го поздрави зголемувањето на трошоците на НАТО како „монументална победа“, тој веднаш се сврте кон Шпанија за тоа што се осмели да побара ослободување, ветувајќи дека ќе преговара „директно со Шпанија“, пред веројатно да сфати дека таа, незгодно, е дел од ЕУ.
Патот на Европа кон стратешка автономија во безбедноста останува повеќе аспиративен отколку практичен. Европските сојузници од НАТО започнаа приватни подготовки за тоа како западната воена алијанса треба да се справи со потенцијалното намалување на американските трупи на континентот, и покрај ограничените индикации на Вашингтон за неговите планови.
Во меѓувреме, Фон дер Лајен се обиде да добие наклонетост со враќање на поагресивен став кон Кина, по пресвртот од почетокот на годината. Брисел се врати во согласност со конфронтацискиот пристап на Трамп кон Пекинг, можеби и со надеж дека ќе му угоди на Вашингтон. И покрај овие искривувања, Трамп останува непоколеблив, а заканата со царини за ЕУ останува. П.Р.
