Светскиот македонски конгрес – Канада прати отворено писмо до членовите на Европскиот парламент и претставници на институциите на Европската Унија во врска со отстранувањето на термините „македонски јазик“ и „македонски идентитет“ од најновиот извештај за напредокот на Република Македонија во процесот на пристапување кон ЕУ. Давањето глас во Европскиот парламент (ЕП) за отфрлање на идентитетските инсигнии на еден народ, сторено под директива на добропознати европски опскурни центри на моќ, претставува демонстрација на тотален правно-политички нихилизам на универзалните вредности и правото, на јавна сцена. ЕУ поточно актуелните бриселски елити влегуваат во сценарио за кое мора да биде свесна сета европска и светска јавност: тоталитаризам, милитаризам, антидемократија… Затоа, Ееее…Уууу за таква ЕУ! Во еден таков контекст на настани и односи, Светскиот македонски конгрес – Канада го испрати отвореното писмо чија содржина ја пренесуваме интегрално
Почитувани членови на Европскиот парламент и претставници на институциите на Европската Унија,
Ние, претставниците на Светскиот Македонски Конгрес – Канада, ја изразуваме нашата длабока загриженост и разочараност поради неодамнешното отстранување на термините „македонски јазик“ и „македонски идентитет“ од најновиот извештај на Европската комисија за напредокот на Република Македонија. Овој чин не е само административен пропуст, туку сериозен удар врз историската, културната и националната автентичност на македонскиот народ, како и сигнал за загрозување на фундаменталните човекови права – особено правото на самоопределување и културна припадност.
Историско и културно значење
Македонскиот јазик и македонскиот идентитет претставуваат суштински столбови на културното ткиво на државата и на колективниот идентитет на нејзините граѓани. Тие се длабоко вкоренети во повеќевековната историја, јазичната традиција, книжевното наследство и националната свест. Признавањето и почитувањето на македонскиот јазик и идентитет се од суштинско значење за зацврстување на државниот суверенитет и за остварувањето на правото на самоопределување на македонските граѓани. Отфрлањето или изоставувањето на овие термини од официјалните документи се доживува како обид за поткопување на легитимитетот на клучните елементи на македонскиот национален идентитет, што претставува сериозен предизвик од аспект на човековите права.
Импликации врз човековите права и правото на самоопределување
Правото на самоидентификација и културна изразеност претставуваат темелни човекови права, заштитени со низа меѓународни документи, меѓу кои се Универзалната декларација за човекови права и Европската конвенција за човекови права. Исклучувањето на термини „македонски јазик“ и „македонски идентитет“ од официјалната комуникација ризикува да испрати порака дека овие основни права се предмет на политички договор или се ставаат во втор план пред геополитичките интереси. Таквиот пристап не само што го поткопува принципот на еднаквост, туку може да поттикне национал-шовинистички реакции и да ја загрози досегашната работа насочена кон меѓуетничко разбирање, инклузија и помирување во и надвор од границите на Република Македонија.
Влијание врз заедницата и меѓуетничките односи
И покрај мултиетничкиот карактер на македонското општество, идентитетот и јазикот на мнозинскиот македонски народ претставуваат клучен елемент на националната кохезија и стабилност. Недостигот на јасно признавање на тие вредности може да се доживее како системско поткопување на легитимните права на македонскиот народ, со потенцијални последици врз внатрешната доверба и меѓуетничките односи. Во тој контекст, од особена важност е Европската Унија да го зацврсти својот кредибилитет како промотор и заштитник на човековите права, обезбедувајќи еднаков третман, признавање и почитување за сите граѓани, без оглед на нивниот етнички или јазичен идентитет.
Правни аргументи засновани на човековите права во врска со отстранувањето на „македонски јазик“ и „македонски идентитет“
1. Право на самоопределување и културен идентитет
Според меѓународното човеково право, вклучително и членот 1 од Меѓународниот погодбен договор за човекови права (ICCPR) и Декларацијата на Обединетите Нации за правата на корисниците на културен, јазичен и религиозен идентитет, секој поединец и заедница има вродено право на самоопределување и на зачувување, развој и изразување на својот културен, јазичен и религиозен идентитет. Отстранувањето на јасното признавање на македонскиот јазик и идентитет во официјалната документација на ЕУ го поткопува ова основно човеково право, доведувајќи до негово негирање или маргинализирање.
2. Право на еднаквост и недискриминација
Европската конвенција за човекови права (ЕЦПР), особено членот 14, забранува дискриминација врз основа на етничка припадност и јазик. Признавањето на македонскиот јазик и идентитет е клучно за обезбедување на еднакви права и недискриминација за македонскиот народ во Македонија и надвор од неа во светот. Отстранувањето ризикува да продолжи со културна дискриминација преку негирање или маргинализирање на основните елементи на македонскиот национален идентитет.
3. Право на признание и почитување на својот културен и јазичен идентитет
Меѓународните човекови документи, вклучувајќи ја Универзалната декларација за човекови права (членот 27) и Европската карта за регионални или малцински јазици, ја нагласуваат важноста од признавање и почитување на јазичната и културната разновидност. Со исклучувањето на овие клучни термини, ЕУ испраќа порака дека не признава или не го цени правото на Македонците да го имаат својот јазик и идентитет официјално признаени и почитувани, што е важно за нивното достоинство и социјална инклузија.
4. Право на образование и културна изразеност
Правото на образование на својот мајчин јазик и на слободно изразување на културниот идентитет е заштитено преку членот 27 од ICCPR и други регионални договори. Отстранувањето може да има практични импликации, како што е намалување на напорите за промовирање на македонскиот јазик во образованието и културните иницијативи, што претставува прекршување на овие човекови права.
Опасен преседан за меѓународна одговорност
Како клучен меѓународен актер и промотер на човековите права, Европската Унија има обврска да ги почитува овие принципи во своите официјални оценки и извештаи. Отстранувањето на „македонски јазик“ и „македонски идентитет“ создава опасен преседан што може да биде искористен за оправдување на понатамошните занемарувања или маргинализација на малцинските и мнозинските групи.
Упатуваме искрен апел до Европскиот парламент и институциите на Европската Унија да ја потврдат својата заложба за почитување на основните принципи на човековите права, правото на самоопределување и културната идентичност. Особено важно е во идните извештаи, препораки и официјални документи, јасно и недвосмислено да се признаат „македонскиот јазик“ и „македонскиот идентитет“ како суштински елементи на националното достоинство и идентитет на македонскиот народ. Таквото признавање претставува важен чекор кон зајакнување на довербата, почитта и поддршката за евроинтегративниот процес на Република Македонија, во согласност со универзалните стандарди за човекови права и демократски вредности. Ако ЕУ не ги почитува своите обврски за човекови права, ризикува да се прифати како соучесник во прекршувањето на основните човекови права.
Заклучок и апел за дејствување
Отстранувањето на термините „македонски јазик“ и „македонски идентитет“ од последниот извештај на Европската Унија не претставува само административна пропустливост, туку сериозно и суштинско прашање во контекст на човековите права. Таквото исклучување директно го поткопува меѓународно признатиот правен и етички принцип за културна самобитност, недискриминација и достоинство. Овие елементи се темелни за зачувување на идентитетот на секој народ, вклучувајќи го и македонскиот, и нивното занемарување носи сериозни последици како на симболично, така и на практично ниво.
Европската Унија, како заедница изградена врз принципите на еднаквост, човекови права и демократија, има морална и правна обврска да го исправи овој пропуст и да ја потврди својата непоколеблива посветеност кон правата на сите народи, вклучително и на македонскиот народ. Вклучувањето или исклучувањето на вакви суштински поими од официјални документи има длабоко значење и испраќа порака која може да влијае врз општествената кохезија, меѓуетничките односи и регионалната стабилност.
Доколку Европската Унија не преземе итни и конкретни чекори за исправка на оваа неправда, ние граѓанските организации и поединци во и надвор од Македонија го задржуваме целосното право да побараме заштита на нашите основни човекови права преку релевантни меѓународни инструменти и институции, вклучувајќи ги сите меѓународни механизми како што се Комитетот за човекови права на ОН или Европскиот суд за човекови права. Признавањето и почитувањето на македонскиот јазик и идентитет не се предмет на политички компромис, туку основни човекови права кои мора да бидат заштитени. Подготвени сме да ги браниме тие права преку сите соодветни и законски средства, со цел да обезбедиме целосна заштита на нашиот јазичен, културен и национален интегритет.
Апелираме до институциите на Европската Унија да ја преиспитаат својата позиција и да преземат конкретни мерки за корекција на направените пропусти. Само со искрено признавање и почитување на македонскиот идентитет, ЕУ може да покаже вистинска заложба за инклузивност, демократски вредности и културна разновидност – темели врз кои се гради европската иднина.
Ви благодариме за вниманието посветено на ова важно прашање. Очекуваме Европската Унија да застане на страната на правдата, достоинството и недвосмисленото признавање на македонскиот народ како рамноправен дел од европската мултикултурна слика.
