Во последните неколку недели медиумите ја бомбардираат светската јавност со наводниот „лош рејтинг на американскиот претседател Доналд Трамп“. Наративот е следниов: „По првите сто дена од неговиот втор мандат, Трамп има најнизок рејтинг на одобрување од кој било американски претседател во историјата“…
Така, американските и другите медиуми што се непријателски настроени кон Трамп се радуваат на ваквата констатација и на тој начин се одмаздуваат затоа што тој ги доби изборите. Сепак, со оглед на самите анкети и преку поширока анализа, може да се заклучи дека ситуацијата за Трамп воопшто не е критична, иако намерно е прикажана така
Некои опсервации за рејтингот во јавноста на претседателот на САД
Иако медиумските наслови велат дека „Трамп има најнизок рејтинг во историјата“, самите анкети подоцна признаваат дека тој има „најнизок рејтинг од времето на претседателот Двајт Ајзенхауер досега“, но тоа е само класичен новинарски спин. Имено, станува збор само за 70 години историја, а не за 249-те години, колку што постојат Соединетите Американски Држави. Според анкетите на Си-ен-ен и ССРС, рејтингот на одобрување на Трамп по 100 дена изнесувал 41 процент, додека 58 проценти од Американците не го одобрувале она што го правел. Според истите анкетари, рејтингот на Трамп се намалил за 11 проценти од февруари до април.
Несигурни анкети: Истражувања со 1.678
испитаници, а бројот на регистрирани гласачи во САД е 168 милиони
Кога се разгледуваат анкетите, секогаш треба да се каже дека тие не се несомнено сигурни, само изборите се сигурни. Недостатоците во анкетите се редовна појава. Прашањето е колку искрено одговориле испитаниците, кој бил цел, кога одговориле, како биле формулирани прашањата итн. Горенаведената анкета (иако други тврдат слично) била спроведена само на 1.678 испитаници преку телефон и онлајн, што е многу ниска бројка – бројот на регистрирани гласачи во САД е 168 милиони. Анкетите не треба да се земаат здраво за готово. На пример, во пресрет на претседателските избори минатата година, анкетите покажаа дека Доналд Трамп и Камала Харис беа изедначени со 47 проценти, при што Трамп победи со убедлива разлика.
Ниска оценка – новост што не е тоа
Сличен рејтинг од околу 40 проценти не е ништо ново и го уживале многу други претседатели во поновата историја. Џо Бајден имаше просечен рејтинг на одобрување од 42,2 проценти во неговиот единствен мандат од 2021 до 2025 година, а Доналд Трамп имаше 41 процент во својот прв мандат. Иако Трамп имаше најнизок просечен рејтинг на одобрување од 1938 година за време на неговиот мандат од 2017 до 2021 година (41 процент, паѓајќи на 31 процент до крајот на неговиот мандат), тој за малку ја избегна победата на изборите во 2020 година. Тој ги загуби клучните неопределени држави со само неколку десетици илјади гласа разлика. На крајот на краиштата, да не беше пандемијата на коронавирусот, која предизвика хаос во јавното здравство, рецесија и го наруши угледот на Трамп како неоспорен лидер, нема сомнение дека Трамп ќе постигнеше убедлива, а можеби и надмоќна победа слична на онаа минатата година. Американската економија забележа постојан раст од 2017 до 2019 година, невработеноста беше на историски ниско ниво, а индексите на берзата соборија рекорди. Покрај тоа, администрацијата на Трамп спроведе ефикасна економска дерегулација, даночна реформа и почна да ги повлекува американските трупи од долготрајните војни, што им одговараше на американските гласачи што беа презаситени од интервенционизмот.
„Популарниот“ Обама и „непопуларниот“ Буш
Кога се разгледува рејтингот на претседателот, треба да се нагласи дека омилениот медиумски претседател Барак Обама немаше спектакуларен рејтинг, како што би можело да се заклучи врз основа на медиумскиот имиџ. Неговиот просек за време на неговиот осумгодишен мандат од 2019 до 2017 година беше „само“ 47,9 проценти. Рејтингот на Обама беше нарушен од големите социјални и расни поделби, особено изразени во втората половина од неговиот мандат. Дојде до зајакнување на радикалните левичарски групи како што е Антифа, но и бранови протести поврзани со движењето „Животот на Црнците е важен“, особено по случаите на полициско насилство врз Афроамериканците, што дополнително ја поларизираше јавноста. Од друга страна, имаше подем на десничарски групи како што е движењето „Чајанка“, кое на почетокот дејствуваше во рамките на Републиканската партија, но со текот на времето сè повеќе охрабруваше поекстремен политички дискурс. Се појавија радикални десничарски групи како што се „Чуварите на заклетвата“, „Гордите момчиња“ и разни националистички и антивладини милиции, како и обновениот Ку Клукс клан.
За разлика од „популарниот“ Обама, неговиот претходник во Белата куќа, „непопуларниот“ Џорџ В. Буш, имаше подобар рејтинг на одобрување за време на неговиот осумгодишен мандат од 2001 до 2009 година – 49,4 проценти. Иако Буш беше прикажан како несмасен говорник и симбол на неуспехот на американската интервенција на Блискиот Исток (инвазијата на Авганистан и Ирак), уживаше поддршка од Американците. Тој имаше висок рејтинг во клучните моменти на криза по нападите од 11 септември 2001 година, кога симболизираше решителност и национално единство. И покрај подоцнежниот пад на популарноста поради војните и финансиската криза, неговата претходна висока поддршка значително влијаеше врз неговиот релативно солиден просечен рејтинг во текот на неговиот мандат.
Кој сака да го намал и рејтингот напретседателот Трамп?
Во 20 век претседателите имаа значително повисоки рејтинзи на одобрување. Бил Клинтон имал просек од 55,1 процент, Џорџ Х.В. Буш 60,9 проценти и Роналд Реган 52,8 проценти. Ова се недостижни бројки за претседателите на 21 век. Зошто? Бидејќи Соединетите Американски Држави некогаш не беа толку силно поларизирани како што се денес. Разликите меѓу либералите/прогресивците и конзервативците не беа толку електрифицирани. Америка е драстично поделена и има сè помалку толеранција за другата страна. Десницата ги признава републиканските политичари, а левицата ги признава демократите. Малку политичари од Републиканската и Демократската партија на национално ниво во САД (државите и градовите се друга приказна) можат да уживаат значајна поддршка од електоратот на спротивната партија.
Исклучително длабоката идеолошка поделба во Америка резултираше со тоа што претседателите, без оглед на нивните достигнувања или лични квалитети, црпат политичка поддршка речиси исклучиво од сопствената политичка база, додека секој обид за добивање широка национална поддршка е сè потежок.
Ова се преведува на приближно 50 проценти републикански и 50 проценти демократски гласачи во САД. Републикански или демократски претседател може да освои можеби еден или два процента од рејтингот на одобрување кај спротивниот електорат. Ако неговите гласачи се барем малку незадоволни и не го поддржуваат експлицитно, доаѓаме до реална стапка на рејтинг од околу 40-45 проценти.
Трамп нема причина за загриженост
Земајќи ги предвид сите работи, Доналд Трамп нема причина да се грижи за својот рејтинг. Неговиот рејтинг малку се намали поради политички скандали во владејачката администрација, отпуштања на вработени во федералната влада, загриженост за царините или попријателски став кон Русија. На крајот на краиштата, без оглед на неговиот рејтинг на одобрување, Трамп нема да има можност да се кандидира на изборите во 2028 година, бидејќи 22-от амандман на Уставот на САД спречува едно лице да биде избрано за претседател по третпат. Трамп би можел да стигне до трет мандат преку други сложени и тешко остварливи формалноправни измени.
Сепак, ако земеме здраво за готово дека рејтингот на Трамп е навистина лош, тоа нема негативно да влијае на работата на администрацијата на Трамп. Американските среднорочни избори за Конгресот се дури во ноември 2026 година. Тогаш рејтингот на претседателот ќе игра улога, но многу повеќе рејтингот на кандидатите за Сенатот и Претставничкиот дом и рејтингот на партијата во федералните држави и окрузи. Дури и ако Трамп има низок рејтинг на одобрување од околу 30 проценти на крајот од својот мандат, републиканскиот претседателски кандидат ќе може да се дистанцира од него и да каже дека тој е личност за себе. Сѐ на сѐ, многу врева – за џабе.
Автор: Матија Шериќ
