Анализа на професорот Џефри Сакс: Компаративен приод со опсервација на клучните државни политики на светските сили
- Зачестеното спомнување „црни“ сценарија за судир помеѓу САД и Кина во извесна мера јавноста го перципира како последица и на нивниот тековен трговски спор, како и на тензичната геополитичка состојба поради неколкуте активни војни низ светот. Но се чини дека тие не се засновани врз суштинска анализа на состојбата, додека се забележува и оти не се земени предвид ниту пораките што доаѓаат од Пекинг
- Американскиот економист и директор на Центарот за одржлив развој на Универзитетот „Колумбија“, Џефри Сакс, кој претставува и еден од најценетите светски говорници и аналитичари, при учество на панел на форумот „Боао“ за Азија, одржан минатата недела во Кина, понуди поинаква перспектива за ризиците од војна, опсервирајќи ја државната политика на официјален Пекинг, споредена со онаа на Европа и на САД
Бучавата создадена од воените тапани што најавуваат потенцијална војна помеѓу Кина и САД деновиве уште повеќе се засилува, станувајќи заглушувачки неподнослива, доколку ги читате известувањата за голем број можни сценарија и закани од избувнување оружен судир помеѓу најголемите светски сили во западните медиуми. „Њујорк тајмс“ неодамна напиша дека Пентагон треба да го брифира Илон Маск, главниот советник на американскиот претседател Доналд Трамп, за американски план во случај на војна со Кина. Пентагон и Трамп набрзо потоа ги негираа тврдењата на реномираниот американски весник. Магазинот „Форин аферс“, пак, објави напис насловен „Би оделе ли Американците во војна против Кина?“ А речиси истовремено беше пренесен годишниот извештај на американската разузнавачка заедница за проценетите надворешни безбедносни закани, во кој се наведува оти Кина е главна воена и сајбер-закана за САД, како и дека има способност да им нанесе удар со конвенционално оружје.
Зачестеното спомнување „црни“ сценарија за судир помеѓу САД и Кина во извесна мера јавноста го перципира како последица и на нивниот тековен трговски спор, како и на тензичната геополитичка состојба поради неколкуте активни војни низ светот. Но се чини дека тие не се засновани врз суштинска анализа на состојбата, додека се забележува и оти не се земени предвид ниту пораките што доаѓаат од Пекинг.
Сакс: Потребен ни е Конфуциј во западниот свет
Поинаква перспектива за ризиците од војна, земајќи ја предвид државната политика на официјален Пекинг, споредена со онаа на Европа и на САД, даде американскиот економист и директор на Центарот за одржлив развој на Универзитетот „Колумбија“, Џефри Сакс, еден од најценетите светски говорници и аналитичари, при учество на панел на форумот „Боао“ за Азија, одржан минатата недела во Хајнан, Кина. Тој направи паралела помеѓу кинеската и европската визија за државништво, потенцирајќи ги, според него, различните гледишта за војна, врз основа на историски факти. Сакс на форумот во Хајнан учествуваше на панелот „Глобално уредување по самитот на Обединетите нации за иднината“, заедно со поранешниот словенечки претседател Данило Турк и со португалскиот министер за надворешни работи Пауло Рангел.
– Кинеската визија за државништво е комплетно поинаква од европската. Ова го споредувам веќе 50 години и навистина е така. Во Европа војната се зема здраво за готово, бидејќи во Европа се војуваше илјада години. Во Кина војната не се зема здраво за готово. Всушност, помеѓу 1368 и 1839 година речиси немаше никаква војна на овој простор. Кина никогаш не ја нападна Јапонија, ниту Јужна Кореја. Имаше само една војна со Виетнам пред 600 години и таа траеше 17 години. Кина беше доминантна, но не напаѓаше други држави. Некои од историчарите го нарекуваат ова конфуцијански мир. Потребен ни е Конфуциј во западниот свет – наведе Сакс.
Сакс: Тајван е внатрешно прашање на Кина, САД не треба да се мешаат
Тајван е внатрешно прашање на Кина, категорично истакна Сакс, притоа упатувајќи совет до САД да не се мешаат во Тајван.
– Кина им вели на САД, не мешајте се во Тајван. Треба да го послушаме тоа, да престанеме со продажба на оружје на Тајван. Ова е внатрешно прашање на Кина и ние треба да правиме практични чекори за да не дојде до војна помеѓу големите сили. И, според мене, ова треба да биде првиот чекор. Но мојата земја не слуша добро, не игра добро. Да слушаше, ќе избегнуваше конфликти – порача Сакс.
Мнозинството од светот сака мир, ред и владеење на правото, напомена Сакс, истовремено упатувајќи остри критики до САД.
– Мнозинството од светот сака мир, ред и владеење на правото. САД не го сакаат тоа. Мислам дека сега се наоѓаме на крстопат и се надевам дека остатокот од светот, Кина, Индија, Русија, се надевам и ЕУ, африканската унија и исламските земји заедно ќе го кренат гласот, дека нема да прифатат САД да се однесуваат незаконски – заклучи Сакс.
Од друга страна, слушаме дека Кина останува посветена на мултилатерализмот и на меѓународната стабилност, што беше нагласено и на форумот „Боао“ за Азија. И поранешниот словенечки претседател Турк изрази убедување дека моментално се одвива транзиција кон мултиполарност, додека шефот на португалската дипломатија Рангел напомена оти светот треба да одлучи кои чекори да ги преземе кон осмислување нов поредок. Официјален Пекинг наведува дека неговиот дипломатски пристап останува насочен кон соработка со цел да обезбеди глобален мир. Таквата определба на Кина дејствува како постојана, без разлика на спротивставениот наратив на Западот.
Кинескиот економски развој е пример за остатокот од светот
Професорот Џефри Сакс го посочи економскиот развој на Кина како пример за тоа што може да се постигне на економски план преку користење на достапната технологија и инвестирање во образование и во инфраструктура.
– Во смисла на економски развој, од 1980 до 2020 година Кина годишно бележеше просечно зголемување на бруто-домашниот производ од 10 отсто. Нејзината економија се зголеми за повеќе од 30 пати. Сиромаштијата беше искоренета. Ова е мера за тоа штo може да се постигне во светот денес, преку користење технологија и инвестирање во образование и во инфраструктура. Тоа што го постигна Кина можат да го остварат и други региони од светот што се во развој. Можеби не во такви рамки, но можностите се огромни – посочи Сакс.
Милко Живковиќ, наш известувач од Пекинг
