Истражувачите од Шкотска открија модели во здравствените податоци што сугерираат дека загадениот воздух што го дишат децата може да влијае на нивните шанси за развој на деменција подоцна во животот. Првата трага дека загадувањето на воздухот може да влијае на здравјето на мозокот беше откриена пред околу 20 години, кога истражувачите открија промени во мозокот кај кучињата миленичиња во хронично загаденото Мексико Сити. До 2022 година владината комисија на Велика Британија успеа да прегледа 69 студии. Тие заклучија дека е веројатно дека загадувањето на воздухот го забрзува когнитивниот пад во подоцнежниот живот и го зголемува ризикот од деменција. Тие пронајдоа и некои докази за промени во мозокот на децата изложени на загаден воздух.
Ото-Емил Јутила од Универзитетот во Единбург и прв автор на новата студија рече дека улогата на загадениот воздух како фактор на ризик за деменција во доцниот живот е опширно истражувана, иако помалку се знае за влијанието на загадениот воздух низ светот. Во 2004 година нешто повеќе од илјада луѓе беа регрутирани за студија за мозокот и стареењето. Сите тие биле родени во 1936 година и пораснале во областа Единбург. Од 70-годишна возраст се оценуваат на секои три години. На првото лице му била дијагностицирана деменција во 2011 година. До 2019 година 17 отсто од луѓето развиле деменција, околу еден од шест. Следната фаза беше да се пресмета загаденоста на воздухот во населбата каде што пораснале. Д-р Масимо Виено од Центарот за екологија и хидрологија вели дека Велика Британија е земја богата со податоци, но има ограничени податоци за историската употреба на гориво, индустријата и транспортот. Центарот објасни дека податоците се конструирани од безброј извори, стари списанија, книги и статистички збирки. Тие нагласија колку е важно да се процени колку и каде се трошел јаглен во текот на 20 век. Резултатите не достигнаа целосна статистичка значајност, но се појавија неколку обрасци. Првиот и најсилен резултат беше дека загадувањето на воздухот во 1936 година било позитивно поврзано со ризикот од деменција, вклучувајќи и Алцхајмерова болест. Авторот на студијата објасни дека повисоката изложеност во средната возраст може да биде поврзана со рана смрт од други состојби поврзани со загадувањето на воздухот, како што се кардиоваскуларни и респираторни заболувања, пред луѓето да развијат деменција.
– Изложеноста на загаден воздух е доживотен проблем, со долгорочни негативни здравствени ефекти. Нашата студија ја истакнува важноста од намалување на изложеноста на загаден воздух во текот на животот, особено за време на чувствителните периоди, како пренаталниот и раното детство – додаде Јутила.
Новата студија покажува дека истражувањето за здравјето на постарите луѓе и загадувањето на воздухот што го дишеле во минатото може да помогне во заштитата на идните генерации. Подобриот квалитет на воздухот може да им помогне и на луѓето подоцна во животот. Студиите во Франција, САД и Кина открија дека намалувањето на загадениот воздух може брзо да го намали бројот на луѓе што заболуваат од деменција.
