Во копнената борба против Русија, успехот на НАТО во голема мера ќе зависи од постигнувањето воздушна супериорност, нагласува британскиот аналитички центар РУСИ
Конфликтот во Украина му овозможи на НАТО сознанија поврзани со реконструирање нови сценарија за можен судир со Русија
Конфликтот во Украина секако покажа дека стекнувањето воздушна супериорност е од клучно значење за успехот во современа копнена војна. Украинските сили вешто користеа беспилотни летала за да онеспособат тенкови, да убиваат непријателски војници и да ги уништат складиштата за муниција и клучната инфраструктура, како што се аеродромите и рафинериите. Сепак, руската воздушна одбрана го отежнува работењето на украинските воздухопловни сили и успешно ги штити руските вооружени системи што ги напаѓаат украинските градови и инфраструктура. Сличен предизвик може да се појави и во случај на руска воена акција во една од членките на НАТО. „Во копнената борба против Русија, успехот на НАТО во голема мера ќе зависи од постигнувањето воздушна супериорност“, нагласува британскиот аналитички центар РУСИ, додавајќи: „не можете да го постигнете ова ако руската противвоздушна одбрана постојано ги соборува вашите авиони и хеликоптери. Откако ќе го постигнете тоа, тогаш можете да ги уништите руските копнени сили“. Во моментов, само САД имаат способност ефикасно да ја потиснат и уништат модерната руска противвоздушна одбрана. Специјализираните авиони го лоцираат изворот на радарските сигнали на непријателските противракетни системи, принудувајќи ги да ја исклучат својата опрема за да избегнат да бидат уништени од ракети против радијација. Тоа отвора можност за напад на непријателски средства.
Денешните руски системи за противвоздушна одбрана, сепак, се покомплексни од кога било, комбинирајќи системи за ракетна одбрана со долг, среден и краток дострел. Овој комплексен систем обезбедува заштита дури и кога некои делови се принудени да се „затворат“ поради напад. Покрај тоа, ракетните батерии и придружните копнени единици постојано се во движење за да спречат напади. Војската на САД ги има потребните ресурси за да ги неутрализира овие интегрирани системи за противвоздушна одбрана, благодарение на големиот број високообучени пилоти и стелт-ловци како „Ф-35“. Овие авиони работат во тандем со сателити за сликање и извидувачки авиони со долг дострел, овозможувајќи брзо и прецизно нишанење. САД, исто така, поседуваат голема резерва од муниција со долг дострел, која може да биде истрелана надвор од опасните зони, што дополнително ја зголемува нивната способност. Руските системи за противвоздушна одбрана често се состојат од повеќе мобилни ракетни системи земја-воздух (САМ), кои не се во фиксна положба. Радарските станици на приколките можат да детектираат воздушни закани на големи растојанија, додека командните пунктови обезбедуваат комуникација помеѓу сите копнени единици. За да ги лоцираат целите, авионите на НАТО летаат надвор од опсегот на системите САМ, користејќи електронска интелигенција за нивната позиција. Кога американски или други авиони на НАТО влегуваат во воздушниот простор под контрола на Русија, тие можат да испукаат проектили врз единиците на САМ, принудувајќи ги да ги исклучат радарите за да се заштитат. Овие единици сè уште можат да примаат информации за дојдовните закани од повисоките системи, како што е СА-21, лоциран на 100 километри зад линијата на фронтот.
Минијатурните мамки со воздушно лансирање (МАЛД) и потрошните, високоексплозивни беспилотни летала (УАВс) стануваат уште еден предизвик за непријателот, оттргнувајќи го вниманието од вистинските цели. Стелт-бомбардерите, со оглед на нивните карактеристики, потешко се откриваат, имаат долг дострел и се способни да носат голем товар за да уништат повеќе цели. „Ф-35“, специјално дизајниран да навлезе во руската противвоздушна мрежа, може да ги лоцира радарските закани и да им пристапи поблиску од претходните генерации ловци, потенцијално комбинирајќи функции што претходно биле сложени. Исто така, авионите за полнење гориво ги обезбедуваат елементите на пакетот за удар, обезбедувајќи ја нивната борбена готовност. Р.С.
Вашингтон е свесен за фактот дека недостигот од домашен капацитет на Европа за извршување сложени мисии е сериозен проблем за НАТО. Тоа ја плаши и Европа
НАТО во мисија на откривање нови можности за извршување сложени мисии
Неопходност од европско здружување и обнова на воените капацитети
Недостигот од европски домашни воени капацитети во сите сфери може да има далекосежни последици за способноста на Европа ефикасно да одговори на можните закани во иднина. Обновата на европските воени капацитети досега беше фрагментирана и ограничена по обем, но во последните месеци се забележани позитивни движења. Германскиот канцелар Олаф Шолц најави формирање на фонд од 100 милијарди евра за модернизација на одбраната, додека Полска планира значително проширување на своите вооружени сили, кои треба да станат трета по големина во НАТО со посебен акцент на копнените трупи. Холандија, исто така, се враќа на обновата на тенковските сили, кои беа исфрлени од употреба во 2011 година, а британската армија наскоро ќе добие нови хеликоптери „апачи“ и хаубици „арчер“.
Владите во регионот постигнаа консензус дека подобрата координација на нивните напори ќе го зголеми влијанието на инвестициите. Овој пристап означува отстапување од концептот на „суверени способности“ кон нов модел во кој членовите ги споредуваат своите воени ресурси, ги идентификуваат празнините во заедничките арсенали и се согласуваат кои земји ќе ги пополнат тие празнини. Подгрупа членки – Шведска, Финска, Норвешка и Данска – тргнаа на тој пат со создавањето на Нордиската алијанса за воздушна одбрана, со цел комбинирање команда и контрола, споделување капацитети, информации и ситуациона свест и подобрување на интероперабилноста. Оваа група планира да има речиси 250 модерни борбени авиони до крајот на деценијата, а најмалку половина од нив се очекува да бидат „Ф-35“. Во март годинава, заедничките сили на Шведска, Финска, Италија и Франција демонстрираа амфибиски напад за време на вежбата „Нордиска реакција“ над арктичкиот круг во близината на Сорстраумен, Норвешка, дополнително покажувајќи ја нивната подготвеност за соработка. Сепак, одлучувањето кој ќе ја надгледува обновата на европската одбрана стана извор на тензии. Европската комисија сака да го преземе водството во овој процес и неодамна го назначи Андриус Кубилиус, поранешен премиер на Литванија, за прв „комесар за одбрана и вселена“. Унијата го презеде водството во координирањето на европскиот одговор на украинската криза и добива значителна заслуга за брзото зголемување на производството на артилериски гранати, кое треба да достигне два милиони до крајот на 2025 година, во споредба со еден милион на почетокот на годинава. Р.С.
НАТО се спротивставува на можноста за доминантна улога на ЕУ
Загриженост во алијансата за создавање конкурентна европска алтернатива
Сепак, командата на НАТО секогаш ѝ се спротивставуваше на ЕУ да преземе доминантна улога во одбраната на регионот, посочувајќи дека тоа може да доведе до удвојување на напорите и пренасочување на ресурсите. Во своето последно обраќање како генерален секретар на НАТО, Јенс Столтенберг ја предупреди ЕУ да не создава конкурентна алтернатива на алијансата.
Кој и да го преземе водството, обновата на одбраната на Европа ќе бара значителни финансиски инвестиции, кои можеби нема да се реализираат. Некои безбедносни функционери веруваат дека воените трошоци во Европа би можеле да бидат потребни на ниво од четири отсто од националните буџети – невидено од крајот на советската ера – за да се осигура дека НАТО може да одговори на новите закани. За некои членки на алијансата, тоа би значело или значително намалување на трошоците во други области, зголемување на даноците или дополнително задолжување што едвај можат да си го дозволат. Така, засега има мал ентузијазам во НАТО за ревидирање на целта за два процента на повисока сума. Наместо тоа, алијансата разговара за можноста да им се дозволи на членките да вклучат воена помош за Украина како дел од нивните минимални трошоци, заклучува „Блумберг“. Р.С.
Во интервјуто на 15 октомври, Трамп изјави дека САД не смеат да обезбедат воена помош за сите сојузници, освен за оние што ги исполнуваат целите за воени трошоци на НАТО. Ваквиот став ја доведува во прашање долгогодишната обврска за колективна одбрана од членот 5 на НАТО, кој е темел на алијансата. Неговите коментари одразуваат поширока струја на мислење во Вашингтон, која ги надминува политичките поделби, дека европските земји треба да ги зајакнат сопствените одбранбени способности наместо да се потпираат на американската заштита
Во интервју за „Блумберг“ Доналд Трамп обелодени став што предизвика длабока загриженост кај НАТО-сојузниците од Европа
САД не смеат да обезбедат воена помош за сите сојузници, освен за оние што ги исполнуваат целите за воени трошоци на НАТО
По една деценија фокусирање на операции надвор од Европа, членките на НАТО сега ја разгледуваат можноста за сеопфатна копнена војна на своја територија, сценарио кое сериозно не се разгледуваше од крајот на Студената војна. Сепак, таквата кампања би можела да се одржи без целосната американска помош. А САД се европски сојузник што со години ја обезбедува европската безбедност. Имено, во интервјуто за „Блумберг“поранешниот претседател на САД и актуелен кандидат за претседател Доналд Трамп искажа неколку клучни работи што предизвикаа особена загриженост кај европските сојузници. Имено, во интервјуто на 15 октомври, Трамп изјави дека САД не смеат да обезбедат воена помош за сите сојузници, освен за оние што ги исполнуваат целите за воени трошоци на НАТО. Ваквиот став ја доведува во прашање долгогодишната обврска за колективна одбрана од членот 5 на НАТО, кој е темел на алијансата. Неговите коментари одразуваат поширока струја на мислење во Вашингтон, која ги надминува политичките поделби, дека европските земји треба да ги зајакнат сопствените одбранбени способности наместо да се потпираат на американската заштита. Овој нов став е поттикнат од перцепцијата во кругови на САД за растечката воена закана од исток, што ги натера американските власти сè повеќе да ги разгледуваат сценаријата во кои САД би можеле да бидат принудени да ги пренасочат воените средства од Европа во Азија, оставајќи ја Европа ранлива. Р.С.
