Техеран најпрво ќе се обиде да ја совлада „Железната купола“, додека Израелците ќе ги погодат нуклеарните локации. Тогаш работите би станале многу полоши
Се наоѓаме на работ на опасна пропаст на Блискиот Исток. Ричард Хас, поранешен претседател на Советот за надворешни односи, ми рече во средата дека се чувствуваме како да сме на „пресвртница“ во регионот. Томас Л. Фридман од „Њујорк тајмс“ беше поалармантен, пишувајќи дека ова е време на „црвена тревога“.
Но дури и пред кампањата на Израел против Хезболах и силната одмазда на Иран со балистички проектили, постојано ме прашуваа колку е веројатно Блискиот Исток да биде втурнат во регионална војна. Сега, како и тогаш, краткиот одговор е дека никој не знае. Но потенцијалот за поширок кинетички конфликт не бил поголем со децении.
Како би изгледала вистинска регионална војна на Блискиот Исток? Како може конкретно да се расплетува – во воздух, на море и на копно? И дали САД неизбежно ќе бидат вовлечени во конфликтот?
Во годината по ужасните терористички напади на Хамас врз Израел бевме во нерешлив циклус на насилство и воена ескалација меѓу Израел и Иран (и неговите сојузници). Следниот потег во овој смртоносен „дует“ најверојатно ќе биде силен одговор од страна на Израелците на иранскиот ракетен напад неделава – во кој, за чудо, не настрада ниту еден цивил.
И покрај недостигот од жртви, многу високи израелски лидери ветуваат – според зборовите на премиерот Бенјамин Нетанјаху – дека ќе го натераат Иран „да плати за тоа“. Тоа може да вклучи воздушни напади со долг дострел, над околу 1.000 милји од спорниот воздушен простор, против најранливите елементи на нуклеарната програма на Иран (која е намерно распоредена низ таа огромна нација).
За да се направи тоа би бил потребен комплексен потфат од натоварување бомби за пробивање бункери – ГБУ-57 на адаптирани авиони Ф-15 и незгодно полнење гориво за време на летот. Израелците ќе мора да погодат многу локации; 21 се откриени од Меѓународната агенција за атомска енергија, вклучувајќи ги и Натанц, Фордоу, Арак и Парчин. И сигурно има неоткриени локации. За таков воздушен напад би биле потребни десетици, ако не и неколку стотици авиони. Некои од нуклеарните постројки се на повеќе од 300 метри под земја.
Воздушната армада исто така ќе има потреба од наменски борбени авиони како Ф-35, како и авиони за електронско војување. Дозволата за прелетување на регионалните земји нема да биде достапна, што значи дека израелските одбранбени сили можеби ќе треба да се справат со мешање на трета страна од Сирија, Турција, Ирак или Азербејџан. Иранската противвоздушна одбрана С-300 испорачана од Русија и неговите ловци МиГ-29 и Ф-14 од времето на Студената војна не се застрашувачки, но би ги искомплицирале сите напади.
Доколку Израел продолжи со воздушни напади, иранскиот одговор би бил значаен. На Хезболах несомнено ќе му биде наредено да лансира што е можно повеќе ракети земја-земја. Можеби една третина од арсеналот од 130.000 ракети пред конфликтот биле истрелани или уништени од Израел во последниве недели. Но ако само половина од преостанатите ракети беа испратени во бранови кон Тел Авив, Хаифа, воените инсталации, објектите на Мосад и политичките центри во Ерусалим, штетата и цивилните жртви ќе беа значителни – дури и со оглед на силната воздушна одбрана на Израел.
Покрај тоа, израелскиот напад врз Иран може да предизвика Хамас да ги погуби преостанатите заложници што ги држи од нападот на 7 октомври. Терористите исто така би можеле да се обидат да извршат повеќе изолирани напади во Израел, како што се убиството на седум и ранувањето на повеќе од десетина израелски цивили на почетокот на неделава во Јафа. Хутите во Јемен исто така би можеле да ги засилат своите ракетни напади со долг дострел.
Истовремено, Иран најверојатно ќе изврши напади со беспилотни летала – организирани од иранските шиитски милиции во Сирија или западен Ирак – врз тајните израелски нуклеарни постројки и воздухопловните сили на ИДФ. Тие најверојатно ќе бидат придружени со значителни сајбер-напади.
Иранската морнарица, иако не важи за голема сила, може да го нападне западниот бродски сообраќај и, пред сè, да се обиде да го затвори Ормускиот Теснец. Тоа ќе бара употреба на мини, мали глисери и подморници: Иран ја има таа опрема и рутински тренира за таа мисија. Резултирачките нарушувања во протокот на нафта и гас може да ја уништат глобалната економија.
Значајни копнени операции се малку веројатни – барем на почетокот. Иран има еден милион војници под оружје, околу две третини на активна должност. Има млада популација од речиси 90 милиони, од која може да привлече повеќе сили и може да смета на голем број сојузници од милицијата во Сирија и во Либан. Дали би можеле да извршат копнен напад врз Израел, најверојатно преку јужен Ирак и Сирија? Тешко да се изведе, но не и невозможно.
САД речиси сигурно ќе бидат вовлечени во целосна војна меѓу Израел и Иран. Израелците би сакале значителна борбена поддршка: разузнавање од највисок степен од авиони за набљудување и сателити; помош за сајбер-војување; напредна муниција; воздушно полнење гориво…
Арапските држави ќе се обидат да ја задржат неутралноста – иако, се разбира, ќе ја поздрават деградацијата на иранските сојузници и воената способност. Турција би била непознаница, но веројатно нема да дозволи ниту страничен транзит ниту пристап до турските бази.
Накратко, вистинската регионална војна меѓу Израел и Иран може да ја наруши глобалната економија, да убие десетици илјади војници и цивили, да предизвика дипломатски хаос и да го вовлече Вашингтон во нешто што многу сака да го избегне.
Израел е целосно оправдан, затоа што сака да му возврати на Иран. Сепак, преголемото мразење на вашите непријатели може да го замати вашето расудување. Наместо да бара регионална војна, Израел треба да се фокусира на уништување на сѐ што може во капацитетите на Хезболах; да работи за воспоставување мировни сили, прекин на огнот и ослободување заложници во Газа; и да продолжи со покажувањето сила што може да го одврати Иран од понатамошна ескалација. „Црвената тревога“ навистина е вклучена на Блискиот Исток
Џејмс Ставaидис
Авторот е поранешен врховен командант на НАТО и командант на американските сили во Европа, како и колумнист на „Блумберг“
