ГРЧКАТА НАДВОРЕШНА ПОЛИТИКА КОН МАКЕДОНИЈА СЕ ВРАЌА НА СТАРИОТ ДОБРОПОЗНАТ КОЛОСЕК?!
– Кога станува сѐ повеќе јасно дека употребата на наметнатата придавка „северна“ на именката Македонија е целосно спротивна на меѓународното право од аспект на врховното перемпторно право, исто онака како што е спротивна и целата Преспанска спогодба, од Атина повторно почнаа да играат на старата добро проверена карта, жалејќи се насекаде низ Европа и светот, по центрите на моќ, за демонстрирање некакви иредентистички претензии од македонска страна (како што велат „националистички тенденции на новата власт во Македонија, при што со неупотребата на придавката ’северна’ од Преспанскиот договор се имплицира иредентизам, односно менување на државните граници, со цел етничкиот ентитет што Скопје си го смета како свој, а што живее во Грција, да припадне под власта и територијата на Скопје, каде што тој етникум е мнозинство“). Тоа во кратки црти е толкуваната закана што ја почувствувала Атина, од која рециклира старо-нова помпа и сее магла…
– Апсурдно е да се говори дека Македонија има иредентистички тенденции кон некој друг, кога јасно и недвосмислено е ставено во македонскиот устав дека земјата нема територијални претензии кон ниту една соседна држава, а тоа е прецизно ставено и во Резолуцијата за утврдување на македонските државни позиции во контекст на блокадите на европските интеграции, усвоена на 29 јули 2021 година, и јасно стои кон што ќе се придржува земјата!
Во недостиг од вистински и издржани аргументи, Грција повторно ја отвора приказната за некакви иредентистички тенденции од македонска страна, гледајќи територијални иредентистички претензии и закани во неформалните јавни изјави на дел од политичарите во земјава дома, кои ја ословуваат сопствената држава онака како што ја чувствуваат, без никакви придавки и додавки.
Новиот политички наратив е во целосна спротивност со досегашната неколкугодишна практика воспоставена од поранешните власти во земјава, да се повторува придавката пред името дури и на приватни настани небаре се работи за вековно име, а не вештачки наметната кованица, која тешко се одомаќинува кај луѓето.
Тоа го вклучи алармот кај водечките политичари во Атина, кои сметаат дека ако и натаму, дури и неформално, остане името „Македонија“, се загрозува нивната монополска позиција над сѐ што е македонско и на сѐ друго што произлегува од името Македонија. Тоа се смета и како отворена закана по проектот за идентитетски инженеринг и креирање нова „северномакедонска“ нација.
Стара добро проверена грчка дипломатска тактика
Кога станува сѐ повеќе јасно дека употребата на наметнатата придавка „северна“ на именката Македонија е целосно спротивна на меѓународното право од аспект на врховното перемпторно право, исто онака како што е спротивна и целата Преспанска спогодба, од Атина повторно почнаа да играат на старата добро проверена карта, жалејќи се насекаде низ Европа и светот, по центрите на моќ, за демонстрирање некакви иредентистички претензии од македонска страна (како што велат „националистички тенденции на новата власт во Македонија, при што со неупотребата на придавката ’северна’ од Преспанскиот договор се имплицира иредентизам, односно менување на државните граници, со цел етничкиот ентитет што Скопје си го смета како свој, а што живее во Грција, да припадне под власта и територијата на Скопје, каде што тој етникум е мнозинство“). Закана што, освен Грција, никој друг не ја гледа.
Имено, грчкиот министер за надворешни работи Јоргос Герапетритис завчера на средбата со неговиот австриски колега Александар Шаленберг во Атина упатил остри критики кон официјално Скопје и Тирана за нивното однесување. Шефот на грчката дипломатија ги предупреди владите на Македонија и на Албанија дека нивните неодамнешни активности ги загрозуваат перспективите на нивните земји за европска интеграција.
– Акциите што покажуваат иредентистички тенденции не помагаат на патот кон европското семејство – рече тој, потсетувајќи на неодамнешните наводни прекршувања на Договорот од Преспа од македонска страна.
Несомнено, грчката страна не знае како да им објасни на своите европски партнери дека бара од македонските граѓани да прифатат употреба на новото име во секоја пригода, па затоа се враќа на старата добро проверена тактика, говорејќи за иредентистички тенденции од македонска страна за да ја заплаши Европа со можна криза во овој дел на Балканот.
Истото тоа им успеваше три децении претходно, кога наметнаа наратив за некаква загрозеност на Грција од страна на една мала земја, која само што прогласи независност, без армија, без пари, буквално оставена сама на балканската ветрометина, во обид да ја реализира националната идеја.
Во суштина, зад наводниот иредентизам, Грција ја криеше вистинската причина за децениските блокади, на север да нема држава со име Македонија, но она што беше многу попосакувано сценарио за Грците, тоа е на север да имаат граница со Србија, што во неколку наврати го кажаа и некои грчки, како и некои српски политичари.
Иредентистичките тенденции се класична грчка измислица
Да се говори денес за иредентистички тенденции од македонска страна кон Грција е надвор од секаков здрав разум, особено ако се има предвид дека двете земји се сојузнички во НАТО, Грција го контролира македонското небо, се наоѓа меѓу петте земји со кои земјава има најголема трговска размена, учествува во прехранбената, банкарската, енергетската сфера, така што изјавите на Герапетритис се добро смислен наменски потег за да се засили меѓународниот притисок врз Македонија да продолжи со политиките на идентитетски инженеринг наметнат токму од меѓународната заедница.
Целта е да се покаже дека Грција е повторно под закана од македонска страна и поради тоа сиот притисок треба да се насочи врз Македонија, да продолжи беспоговорно да исполнува сѐ што ќе ѝ се наметне.
Апсурдно е да се говори дека Македонија има иредентистички тенденции кон некој друг, кога јасно и недвосмислено е ставено во македонскиот устав дека земјата нема територијални претензии кон ниту една соседна држава, а тоа е прецизно ставено и во Резолуцијата усвоена од македонското Собрание.
Во оваа последна Резолуција за утврдување на македонските државни позиции во контекст на блокадите на европските интеграции, усвоена на 29 јули 2021 година, јасно стои кон што ќе се придржува земјата.
Членот 3 гласи: „Да се уважуваат сознанијата, утврдените факти, усвоените теории и емпириските истражувања на современата светска славистика, лингвистика, историографија и меѓународното право, според коишто: – македонскиот јазик и неговите дијалектни разновидности имаат свој просторен и свој временски континуитет, / – македонскиот идентитет го црпи својот легитимитет од повеќевековните традиции, преданија, обичаи, колективна меморија, менталитет, јазик, артикулираната свест за етнокултурната посебност, колективниот интегритет, почитта кон традиционалните религиски институции и од наративот за припадноста на одреден географски и историски простор, / – споделените места на меморија на балканските и медитеранските простори подразбираат инклузивен однос, а не ексклузивно присвојување на историјата и традицијата, подразбираат интелектуална слобода, а не робување на анахроните историски стереотипи и илузии, не културен и историски хегемонизам“, додека пак членот 6 гласи: „Да се почитува безусловно слободно изразената волја на македонскиот народ, неговата етничка и духовна посебност“.
Клучно за сите наводи во резолуцијата е дека земјава ќе се придржува до меѓународното право, а тоа во превод значи дека нема територијални претензии и иредентистички аспирации кон никого, но, од друга страна, во согласност со меѓународното право, сака да бидат почитувани идентитетските, јазичните, културните и историските особености на македонскиот народ.
Ова е последната ваква резолуција, но пред неа имаше уште неколку одлуки и менување на Уставот уште на почетокот на 90-тите години од минатиот век, со кои во име на уверување на соседите дека земјава нема никакви иредентистички и територијални аспирации беше променето државното знаме и во Уставот беше напишано дека немаме територијални претензии кон соседите и ги почитуваме нивните граници. Згора на тоа, земјава се откажа и од грижата за малцинствата во соседството само тоа да не се протолкува како мешање во нечии внатрешни работи. Епилогот од тоа откажување го гледаме сега, со резултатите од пописот во Албанија, кога прекуноќ се изродија над 7.000 новоосознаени Бугари.
Македонија е таа што е погодена од иредентистички претензии, а не обратно
Македонија покажа и докажа дека доследно го почитува меѓународното право бидејќи тоа е единствената нејзина алатка во борбата со поголемите и помоќни држави. Но токму тие не покажаа дека им е важно меѓународното право, особено Грција, која најдрско ја занемари пресудата на Меѓународниот суд на правдата и продолжи со блокадата на земјава.
Погледнато низ ваква призма, можеби Грција е таа што покажувала иредентистички тенденции сиве овие години, очекувајќи економски да ја исцрпи земјава со постојаните блокади и ембарга, сакајќи на тој начин да предизвика нејзино распаѓање и конечно затворање на македонското прашање.
Поранешни дипломати, познавачи на македонско-грчките односи низ годините, велат дека наративот на Герапетритис е на иста линија како оној на Самарас или Караманлис кон Македонија.
– Грција 30 години ја применува истата дипломатска тактика. Зборуваат за иредентистички тенденции од македонска страна само ако некаде случајно виделе некоја карта со географските граници на Македонија, па од тоа прават филм дека еве само што не сме ги нападнале. Смешно дејствуваше и на почетокот на 1990-тите години, кога на неколку состаноци низ европските центри се жалеа дека една мала сиромашна држава ќе ги нападнела, им го загрозувала северот на земјата и слично.
Точно е дека ги напаѓаме и тоа го правиме во континуитет со децении, но само како туристи за време на летните одмори и продолжените викенди. Сметам дека актуелните грчки власти тешко можат да ја одбранат позицијата дека мора да се употребува новото име во секоја пригода, особено неофицијално, па затоа притискаат. Очекуваа народот полека да си легне на брашно и да ја одомаќини „северна“ во секојдневната комуникација, но увидоа дека не се случува тоа, дека граѓанскиот револт стана поголем, па сега се жалат дека кај нас имало иредентизам. Ова не е иредентизам, туку функционирање на меѓународното право, а тоа подразбира секој да се идентификува себеси и својата држава онака како што чувствува. Ги сменивме Уставот и знамето, јасно ставивме до знаење дека немаме територијални претензии кон никого, немаме спорни граници, така што за какви претензии говориме? Ние сме тие што треба да се жалат за иредентистички претензии од други земји кон нас, а не обратно. Да се почитуваше буквално меѓународното право, Преспанската спогодба ќе беше прогласена за најгеноцидниот документ што е усвоен и прифатен од ОН. Грција може да се жали колку сака, но и самата знае дека не е во право. Да беше поинаку, веќе ќе бевме дадени пред Меѓународниот суд на правдата, но кога некој ќе се изгори на млеко, потоа дува и на маштеница – заклучуваат соговорниците.
