Во текот на последните девет месеци се слушнаа многу објаснувања за овие различни епидемиски варијабли – време, стара популација, витамин Д, претходен имунитет, имунитет на стадо итн. – но ниту една не ја објаснува временската рамка или размерот на овие драстични варијации. Сепак, постојат потенцијални занемарени начини за разбирање на оваа пандемија што може да помогнат да се одговори на овие прашања, да се прекинат многу жестоки расправии и, што е најважно, да ни помогнат да го ставиме под контрола ширењето на ковид-19.
Фељтон: Нови круцијални сознанија во врска со пандемијата на ковид-19 (4)
Во премногу дисперзиран режим, препознавањето настан на пренесување (моментот кога некој заразил некој друг) е поважно од препознавањето на заразените лица. Разгледајте го заразеното лице и неговите 20 непосредни контакти – луѓето што ги сретнало откако се заразило. Да речеме, тестираме десет од нив со евтин брз тест, а резултатите ќе ги добиеме за еден или два часа. Ова не е сјаен начин точно да се утврди кој е болен од нив десетмина, бидејќи на нашиот тест ќе бидат промашени некои позитивни лица, но добро е за нашите потреби. Ако сите се негативни, можеме да се однесуваме како никој да не е заразен, бидејќи тестот е доста добар во наоѓањето на негативните лица. Сепак, во моментот кога ќе пронајдеме неколку преноси на вируси, знаеме дека може да се појави суперширење на настанот и можеме да им кажеме на сите овие луѓе да претпостават дека се позитивни и да се изолираат – ако има еден или два преноса, а веројатно и повеќе, токму поради однесувањето на жариштата. Во зависност од возраста и другите фактори, можеме да ги тестираме овие луѓе индивидуално користејќи ПЦР-тестови, кои може да утврдат кој е заразен, или да побараме од нив да се изолираат.
Скарпино вели дека прекумерната дисперзија исто така ја зголемува ефикасноста на другите методи, како што се тестирање отпадни води, особено во средини како студентски или старски домови, што ни овозможува да откриеме жаришта без да ги тестираме сите присутни. Испитувањето на отпадните води има мала чувствителност; може да промаши позитивен резултат ако премалку луѓе се заразени, но тоа е добро за потребите на скрининг на населението. Ако испитувањето на отпадните води значи дека веројатно нема инфекции, не мора да тестираме сè за да го откриеме секој последен потенцијален случај. Сепак, во моментот кога ќе видиме знаци на жариште, можеме брзо да ги изолираме сите, чекајќи натамошно индивидуализирано тестирање преку ПЦР-тестови.
За жал, до неодамна, многу вакви евтини тестови беа задржувани од регулаторните агенции во Соединетите Американски Држави, делумно затоа што беа загрижени за нивниот недостиг од точност во препознавањето на позитивните случаи во споредба со тестовите за ПЦР – грижа што ја занемари нивната корисност на ниво на население за овој конкретно претерано распрснат патоген.
Различни патеки
Да се вратиме на мистериите на оваа пандемија. Што навистина се случи во почетокот на пандемијата поради што беа забележани толку драстично различни патеки на епидемијата на инаку слични места? Зошто вообичаените аналитички алатки – студии на случаи, споредби на повеќе земји – не ни дадоа подобри одговори? Ова не е интелектуално задоволително, но поради прекумерната дисперзија и нејзината стохастичност, можеби нема друго објаснување освен дека најлошо погодените региони, барем првично, едноставно имаа неколку несреќни рани суперраспространети настани. Не беше само чиста среќа: густото население, постарите граѓани и заедничкото живеење, на пример, ги направија градовите низ светот поподложни на избувнувања во споредба со руралните, помалку густо населените места и оние со помладо население, помалку густ сообраќај или поздрави граѓани. Но зошто Даегу се случи во февруари, а не Сеул, и покрај фактот што двата града се во иста земја, под иста влада, луѓе, време и слично? Колку и да е фрустрирачко, понекогаш одговорот лежи само во тоа каде се наоѓале пациентката 31 и мегацрквата на чиј собир случајно присуствувала.
Прекумерната дисперзија го отежнува апсорбирањето на лекциите од светот затоа што се меша со нашето вообичаено размислување за причината и последицата. На пример, ова значи дека настаните што резултираат со ширење и нераспространување на вирусот се асиметрични во нивната способност да ни дадат информации. Земете го случајот во Спрингфилд, Мисури, за кој многу е напишано, во кој двајца заразени фризери, обајцата со маски, продолжија да работат со клиенти дури и кога добија симптоми. Излегува дека не биле откриени јасни инфекции кај 139 изложени клиенти (67 биле директно тестирани; другите не пријавиле дека се разболуваат). Иако постојат многу докази дека маските се клучни во придушувањето на преносот, самиот настан не може да ни покаже дали маските работат или не. Спротивно на тоа, проучувањето на преносот, што е поретка случка, може да биде доста информативно. Доколку овие двајца фризери им го пренесеа вирусот на голем број луѓе и покрај тоа што сите носеа маски, ќе беше важен доказ дека, можеби, маските не се корисни за спречување на суперширењето.
„Има нешто чудно во оваа пандемија… Дури и по неколку месеци опсежно истражување, многу прашања остануваат отворени“, пишува меѓу другото во својата обемна анализа угледниот американски медиум „Атлантик“, која ќе ја презентираме во неколку продолженија
Споредбите исто така ни даваат помалку информации во однос на појавите за кои влезот и излезот се потесно поврзани. Кога е тоа така, можеме да провериме дали има некој фактор (да речеме сончева светлина или витамин Д) и да провериме дали е поврзан со последицата (стапка на инфекција). Но многу е потешко кога последицата може да варира во голема мера, во зависност од чистата среќа, т.е. начинот на кој погрешната личност била на погрешно место некаде кон средината на февруари во Јужна Кореја. Ова е една од причините зошто споредбите на неколку земји имаа тешкотии во идентификувањето на динамиката што доволно ја објаснува траекторијата на епидемијата на различни места.
Примерот на Шведска
Откако ќе го препознаеме суперширењето како клучен лост, ќе гледаме поинаку и на државите што изгледаат премногу опуштено во некои аспекти, исто како што правиме и на нашите вообичаени поларизирани расправи за пандемијата. Земете ја Шведска, наводен пример за голем успех или за страшен неуспех на имунитетот на стадо без заклучување, во зависност од тоа кого го прашувате за вашето мислење. Во реалноста, иако Шведска, исто како и многу други земји, не успеа да го заштити старото население во домовите за стари лица, нејзините мерки насочени кон проширувањето се пообемни и построги од многу други европски земји.
(продолжува)
