Во средината на месецов, доларот би можел да доживее драматичен пад, бидејќи Федералните резерви на САД ќе „вбризгаат“ речиси 500 милијарди долари во американската економија за само еден месец
Мешањето на Федералните резерви на САД во финансискиот систем на државата достигнува „епски“ размери поради зголемената закана од криза во банкарскиот сектор, слична на таа што се случи во 2008 година, сметаат американски аналитичари.
Минатата есен ненадејно избувна криза со ликвидноста во САД. На 16 септември, барањата на банките за краткорочни заеми од Федералните резерви речиси се удвоија, од 27 милијарди долари на 53,2 милијарди долари. Ова доведе до зголемување на кредитните стапки од 2,29 отсто на 4,75 отсто. Наредниот ден банките поднесоа барања за заеми од над 80 милијарди американски долари. Краткорочните стапки скокнаа на десет отсто.
Притоа, самата стапка на федералните фондови (по која банките од резервите им позајмуваат краткорочни заеми на други банки) првпат го надмина посакуваниот праг на Федералните резерви од 2,3 отсто и достигна 2,35 отсто.
Доларите на меѓубанкарскиот пазар не вредеа толку многу, дури ниту среде кризата од 2008 година ниту при пукањето на „дотком-меурот“ во 2002 година.
За да го спаси финансискиот пазар од парализа, Федералната банка на резерви во Њујорк, првпат по светската финансиска криза, почна да купува од банките хартии од вредност (американски државни обврзници, обврзници на федералните агенции и хипотекарни обврзници), обезбедувајќи прилив на пари во економијата. За само два дена (18 и 19 септември), финансиските власти „вбризгаа“ 128 милијарди американски долари на пазарот.
Во октомври, директорот на Федералните резерви, Џером Пауел, изјави дека регулаторот ќе го зголеми купувањето на краткорочни хартии од вредност и тоа го нарече „техничка мерка“ која е потребна за зајакнување на финансискиот систем. Од 15 октомври, Федералните резерви купуваат краткорочни државни обврзници (рокот е до една година) на пазарот за 60 милијарди месечно.
Всушност, Федералните резерви почнаа нова програма за попуштање на ограничувањата за количеството пари, потврдувајќи дека регулаторот планира да постигне рекордна ликвидност на меѓубанкарскиот пазар до крајот на декември. Според документот објавен од Федералната банка на резерви во Њујорк, од 16 декември до 14 јануари ќе има девет итни купопродажни аукции (првата за 50 милијарди долари, а другите за по 35 милијарди долари).
На тој начин, Федералните резерви за еден месец ќе „вбризгаат“ речиси 500 милијарди долари во финансискиот систем на државата.
– Драматичното зголемување на приливот на пари на меѓубанкарскиот пазар е потребно за да се избегне повторување на скокот на краткорочните заеми на крајот од годината – објасни Пауел од Федералните резерви на САД.
Аналитичарите заклучуваат дека септемврискиот колапс на пазарот за краткорочно финансирање делумно е предизвикан од неподготвеноста на четири големи банки да даваат кредити.
– Во изминатите месеци, активите на примарните кредитори се фокусираа на државни обврзници, што ја ограничи нивната можност да обезбедат краткорочно финансирање на пазарите за купопродажба на хартии од вредност – се вели во истражување на Банката за меѓународни порамнувања (БМП).
Во извештајот не се наведува точно кои банки го урнале пазарот, но еден од раководителите на „Фајненшал тајмс“ изјави дека станува збор за водечки субјекти на пазарот, вклучувајќи го и „Џеј-Пи Морган“.
Свој придонес имаат и хеџ-фондовите, така што ја зголемија побарувачката за осигурано финансирање. Тие сѐ почесто користат договори за купопродажба на хартии од вредност за арбитражни трансакции, велат аналитичарите на БМП.
Сепак, постојат и други, подлабоки причини за кризата. Пример за тоа е постојаниот пад на банкарските резерви во изминатите пет години, што особено се забрза откако во август беше усвоен Законот за продолжување на рокот за достигнување на горната граница на националниот долг.
Од 14 август до 17 септември, американското министерство за финансии потроши повеќе од 120 милијарди американски долари резерви, намалувајќи ги готовинските резерви на најголемите банки и, соодветно на тоа, нивната можност за пласирање средства на пазарот за краткорочни финансии.
Ситуацијата ја влошува и трилионскиот буџетски дефицит, кој главно се покрива со продажбата на државни обврзници. Но има сѐ помалку и помалку луѓе кои сакаат да купат хартии од вредност.
Според официјалните бројки, долгот на американската влада достигна 22.500 милијарди долари (106 отсто од БДП). Сомневајќи се во солвентноста на Вашингтон, најголемите кредитори во светот постепено ги отфрлаат „најдоверливите и најликвидни инструменти во светот“, државните обврзници.
Според менаџерите на фондовите, во таква ситуација, кризата на пазарот на краткорочно финансирање само ќе се влоши. Наскоро Пауел и официјално ќе објави нова рунда намалување на количеството пари.
Иако самиот шеф на Федералните резерви уверува дека состојбата на краткорочниот пазар на финансирање нема да влијае негативно врз целокупната економија, економистите се сомневаат во тоа. Ако овој сегмент навистина „пукнал“, за што сведочи и зависноста на банкарскиот сектор од секојдневните приливи на ликвидност, кризата најверојатно ќе се прошири на сите пазари.
Однесувањето на регулаторот, исто така, има сериозни последици. Приливот на несигурни пари ќе ја зголеми инфлацијата и ќе предизвика глобално слабеење на доларот. Американската валута може да се соочи со остар пад уште во јануари, а силен притисок врз девизниот курс ќе изврши порастот на билансот на Федералните резерви за десет отсто, на рекордни 4.500 милијарди долари, за само еден месец.
Во „Голдман Сакс“ веруваат дека Федералните резерви нема да се откажат од „вбризгувањето“ пари во американската економија.
– На пазарот му е потребен постојан прилив на долари поради огромните емисии на државни обврзници заради покривање на буџетскиот дефицит – велат од банката, што значи дека американската валута ќе продолжи да ја губи вредноста.
